Table of contents

[binding_recto] [interleaf] [interleaf] [interleaf]
[titlePage_recto]
DE
GENERIS HVMANI
VARIETATE NATIVA
LIBER
cvm figvris aeri incisis

Editio altera longe avctior et
emendatior
.

– NATVRAE SPECIES RATIOQVE.
(Lvcret.)


GOETTINGAE
apud vidvam abr. vandenhoek.
cIɔ Iɔ cclxxxi.
[titlePage_verso]
Ex
Bibliotheca
Regia Acad.
Georgiæ.
Aug:

Patri svo optimo
HENRICO BLVMENBACHIO
Gymnasii illvstris Gothani
Prorectori et Professori
longe meritissimo

[[A1]]

Cui et vitam debet, et, si quando non
inutiliter vixisse videbitur, hoc
ipsum debebit;

diem natalem septuagesimum terti-
um et summos in philosophia honores an-
te quinquaginta annos dignissimo delatos,
gratulatur;

et diutinum adhuc crudae viridisque
senectutis fructum precatur

filius Eius obsequentissimus
IOANNES FRIDERICVS.

[interleaf]

[[A2]]

Cum ante quinque circiter annos
hasce laborum meorum iuvenilium primi-
tias ederem, vix quidem eam indul-
gentiam imo suffragium expectare pote-
ram quo eas postmodum a summi iudicii
et doctrinae per litteratam Europam viris
susceptas vidi. Minus tamen praemio acti
laboris quam incitamento ad grauiora olim
praestanda mihi ea dicta esse facile sensi: eo-
que magis ab eo inde tempore in id incubui
vt crudiores illos fructus continuata cul-
tura ad aliquanto digniorem tantis viris
[[A3]] maturitatem, quantum in me esset, perdu-
cerem: laetus nunc, si iidem viso hocce,
qui hodie denuo in lucem paulo adultior
prodit, ingenii mei foetu, proposito me
non plane excidisse iudicent.

Goett. d. 22 Mai. 1781.

Textornamentxxx

§. 1. Nisus formatiuus.

[Seite 1]

Humano generi non minus quam ceteris omnibus
animantibus plantisque, eam legem imposuit
summi numinis prouidentia, vt determinatam corpo-
ris figuram et formam, functionibus peragendis et crea-
toris finibus ad amussim respondentem, primo induat,
dein constanter seruet, demumque in progeniem su-
am quoque propaget et quasi continuet.

Miram ideo omnibus ac singulis organicis corpo-
ribus indidit potentiam, quam nuper studiosius exci-
tauia), et, ne forte cum aliis naturae viribus confun-
datur, peculiari Nisus formatiui nomine insigniui:
quae nempe a primo conceptionis momento per to-
tam horum corporum vitam continuo efficax et acti-
ua, ipsis dum generantur primo formam impertiri,
dein eandem nutritionis ope perpetuo conseruare, imo
si casu ea mutilata fuerit, eandem reproductionis mi-
randa vi iterum restituere, nititur.

Duplex saltem modus est, quo, non obstante hoc-
ce nisu tamen organicorum corporum prima natura-
lis forma in aliam deflectere potest: alter nempe per
fabricam monstrosam, qua, situe nisus formatiui tur-
batione et quasi errore, situe etiam casu fortuito et
aduentitio externo, vitiosa plane et informis structu-
ra contra naturam ipsis inducitur: alter vero per de-
[Seite 2] generationem, qua nempe leuiter tantummodo et ple-
rumque per plures demum generationes a pristina et
genuina figura paulatim declinant.

Prior, monstrosa sc. et deformis contra naturam
fabrica, in praesenti nihil ad nos attinet: altera e
contrario, super generis humani varietate natiua scrip-
turi summam attentionem et vlteriorem disquisitio-
nem meretur.

Quamquam ergo per totam nostram tractationem
eas rimabimur vires quae in diuersis gentibus formam
aliquatenus mutare et sic dictas varietates producere
valent, e re tamen esle videtur, statim hic in libelli
limine praecipuas degenerationis caussas organicorum
corporum summatim et succincte enarrare.

§. 2. Caussae degenerationis.

Ad tres autem fontes principes organicarum spe-
cierum in varietates suas degeneratio commode redu-
ci poterit: ad climatis nempe effectus: dein ad vi-
tae genus, victum
etc. demumque ad hybridam ge-
nerationem.
De singulis pauca seorsim exponere
liceat.

§. 3. Clima.

Et primo quidem de coeli potentia paucis dicen-
dum erit, cuius adeo late patet imperium, vt ab hoc
vnice pendere hominum diuersas formas, colores, mo-
res et institutiones, egregiis visum fuerit virisb). Du-
[Seite 3] plex autem existit modus, quibus homines climatum
mutationem experiri possunt, quorum vterque ad nos
spectat. Est enim vt migrent et ita coelum mutent;
esi autem illud quoque, vt ipsum natale solum sensim
aut mitescat aut efferetur, et exinde degenerent
incolae.

Prioris luculentissima exempla praebent migra-
tiones tot animalium et plantarum, praesertim fructi-
ferarum quae omnimodas fere climatis mutationes
expertae in tam numerosas et maxime diuersas varie-
tates excreuerunt. Ita enim boreale et montanum
solum ob frigus magis intensum incrementum corpo-
rum organicum impedit, et vt minorem saltem et pumi-
lam retineant structuram, facit. Simul quoque palli-
diores tantummodo imo candidos colores producit,
cum in australi e contrario coelo viuidiores et magis
saturati euadant.

Quod autem eiusdem terrae clima quoque mutari
possit, non erit qui dubitet, dummodo ipsim nostram
hodiernam Germaniam cum veteri, populares no-
stros cum maioribus nostris conferatc). Tempus
erat, vbi alce nunc vltimi Septentrionis tantum acco-
la, Rheni littora oberrabat, vbi ipsum hoc flumen fre-
quentissimo gelu coibat, ita vt Galli sacra ipsi facerent,
ne vicinis proauis nostris dorsum praeberet; vbi va-
stissimae syluae totam fere tegebant patriam nec vl-
lus vitium prouentus erat, et quae sunt huius generis
alia, nimis certe sufficientia, quo minus maiorum no-
[Seite 4] strorum magna corpora et tantum ad impetum vali-
da, strictos artus, minaces vultus, truces oculos etc.
in nostri aeui Germanis quaeramus.

§. 4. Vitae genus et nutrimenta.

Sed non minorem potentiam vitae et nutrimenti
diuersum genus in degenerationem exercent.

Trita sunt exempla animalium domesticorum,
quae in miras decreuisse varietates naturamque suam
fere exuisse, in aprico est. Quantum non bos ab uro,
sus ab apro, columbarum numerosae varietates dome-
sticae a syluatica columba discrepant. Feri equid)
mirum quantum a nostris cicuribus disterunt, statura
parua, capite grandi, colore murino, pellis hirsutia,
morum ferocia ita, vt vix mansuescant etc. et fere
asino magis, quam nostris domesticis equis similes vi-
deantur; adeo vt laudatus Gmelinvs vix haesita-
verit, quin equum cicurem, ferum, et asinum pro ea-
dem haberet specie huncque cultura saltem ab equo
cicure degenerasse crederet: quod tamen nimium
videtur, cum asino viscerum partes sint, quibus eui-
denter caret Caballuse) et vice versa. Imo praeter
equos plane feros, et in nostra re equaria certe quod
ad robur eorum, magnum discrimen videre est inter
eos, qui syluaticis vtuntur pastionibusf) eosque qui
in stabulis aluntur. Notum est v. c. pullum equinum
si in eiusmodi pecuaria natus fuerit, dimidia iam post
[Seite 5] partum hora, matrem sequi pabula quaerentem, si
autem illud in stabulo acciderit, non raro per nycthe-
merum et vltro humi iacere, antequam pedibus insi-
stere audeat. Et quantas mutationes fructus horraei,
flores etc. horticultura patiantur, adeo in aprico est, vt
vix mendone egeat.

§. 5. Generatio hybrida.

Binas adhuc tetigimus caussas, quae habitum mu-
tant: clima sc. et vitae genus. De tertio adhuc prae-
cipiendum restat, diuersae nempe speciei in animan-
tibus praesertim, connubio, et inde natis hybridis.
Difficilis sane res, quam tamen ob lucem quam mu-
lattorum generatio aliaque disquisitionis nostrae mo-
menta exinde hauriunt, intactam relinquere nefas fo-
ret quanquam post recentiorum laboresg) bre-
vins vtique hic defungi et ex propria obseruationum
penu supplementa saltem ipsis addere liceat.

Tria autem in hybridorum disquisitione probe
distinguere necesse erit. num saltem coiuerint eius-
modi diuersa animantia, an vero et pulli ex hac co-
pula prodiuerint, anne denique et hi foecundi et ad
generis propagationem apti fuerint.

§. 6. Hybrida foecunda.

Posterius quidem, etsi raro contingat, (idque
summa Diuini numinis prouidentia, ne nouae species,
[Seite 6] in infinitum multiplicentur) in valde tamen affinibus,
admitterem. Mulas certe perperisse non adeo pauca
extant testimoniah). Hybrida ex vulpis et canis
congressu nasci (Canes Laconicos αλοπηκιδας vete-
rum) haecque ad generandum apta esse, non est quod
dubites. Est adhuc Goettingae neptis (et ab ea nati
plures pronepotes) vulpis, quae a cane domestico gra-
vida fiebat; in qua adhuc frontem planam aliaque
auitae formae vestigia agnoscas. Aues hybridas pro-
lificas ostendunt Sprengeri i) experimenta.

§. 7. Hybrida sterilia.

Hybridorum infoecundorum copiosa extant ex-
empla quae repetere piget. Muli, quantum scimus,
ex his antiquissimi sunt. Quanquam enim antedilu-
vianos fuisse dubitemusk) nec Anael) eorum inuen-
tum tribuere audeamus, summa tamen eorum antiqui-
tas vel ex profanis scriptoribusm) et artis primisn)
[Seite 7] fere monumentis apparet. Duplex vulgo horum hy-
bridorum genus innotuit: alterum itemque maxime
commune, quod mulorum o) nomine audit, asinum
genitorem equam antem matrem habet: alterum ve-
ro rarius obvium, hinnorum p) vice versa ex equo et
asina natum est. Sed tertium in praesenti binis hisce
adhuc addere postum: non quidem lumarorum, super
quibus dubia mea infra prolixius exponere liceat, sed
rarissimum illud et forte unicum animal hybridum ex
asino et femineo Zebra in viuario Generos. D. Clive
ante aliquot annos natum et ni fallor adhuc viuens,
cuius accuratam notitiam Viro Doctissimo meique
amantissimo Hvgh Fraser, Scoto, debeo, et
quam integram infra inserere operae pretium estq).

[Seite 8]

Rarioribus quoque hybridis addas illud ex ca-
prae reuersae cum capra depressa coitu, quod Lin-
naevs
viditr): item ea quae ex hirci cum ouis,
ct ex canis cum lupo connubio nata, Cl. Bvffon
citats) Porro mustela furo cum putorio pullos hy-
bridos produxisse visa estt) : Et inter aues gallus gal-
linaceus
cum anate u), et vice versa, Calecuticus cum
anate w), Fasianus cum gallina x) , columbarum diuer-
sae species inter sex*), et si Aristoteli credi-
musy), gallinaceus cum perdice fecundum exercue-
re coitum. Canariensium auicularum ex aliis passerum
generibus hybrida notissima sunt.

Alia vero suspecta videntur: vt hybridum quod
canis molossus ab vrso conceptum peperit, quodque
[Seite 9] se ipsum vidisse, Boaistvav de Lavnay
refertz). Ita et Hesychio minus credas, dum
lupum aureum L. (Schackal) ex hyaenae et vulgaris
lupi coitu ortum dicita).

De canum et simiarum coitub) et inde natis hy-
bridis ambiguus adhuc haesito. Nimis diuersa vi-
dentur animalia. Duo interim mihi innotuerunt
exempla, vbi canes femellae e simiis masculis graui-
dae factae dicuntur, quibus omnem negare fidem, ne-
fas duceremc). Alterum in terris Schwarzburgicis
accidit; hybridi huius iconem, curate depictam, pos-
sidet Excell. Büttnervs benigneque mecum
communicauit. Canem refert, domestici minoris
statura, colore luteo flauescente; oculi, auriculae,
collare pilosum a cane vulgari differebant, paternis vero
iisdem partibus simillimos esse, relatum est. Alterum
Francofurti ad M. ante decennium fere accidisse, testis
oculatus, fide maxime dignissimus, retulit: peperisse
catellam ex Simia Diana L. foetum, ferocitate, inge-
nio, habitu gibboso, et cauda longiore patri similli-
mum. Rem indagandam relinquimus iis, quibus
fortassis occasio erit curatius obseruandi; notae enim
sunt difficultates, quae in huiusmodi experimentis oc-
currunt. Aegre eiusmodi animalia, in quibus peri-
culum facere animus est, ab aliorum consortio arceri
possunt, ita vt simul coëundi appetitus in iis serue-
tur; porro si quid fortuito pulli peculiare habent, sta-
[Seite 10] tim illud diuersis parentibus tribui solet etc. Quod
mihi suspecta reddidit eiusmodi facta, iliud praesertim
est, quod plures, vtriusque generis diuersaeque speciei
simias, medios inter canes, itidem vtriusque sexus
per plures annos continuo versantes, cum iis luden-
tes etc. viderim, nec tamen ex dictis quidquam ipsis
acciderit. Falsi e contrario rumoris frequentia sunt
exempla, vt felis, cum duobus catellis simul nati, cu-
ius fama viciniam nostram ante aliquot annos peragra-
verat; rite tandem considerato, quod felem dice-
bant, animalculo, prudentiores facile canem paulo
deformem agnouerunt, totumque prodigium in risum
versum est. Neque aliter interpretor Clavderi d)
felis ab sciuro compreslae historiam, ex cuius pullis
vnus patri, reliqui matri similes fuisse dicuntur; alias-
que huius farinae narrationes.

§. 8. Coitus diuersae speciei animalium inanis.

Ab his omnibus probe separanda sunt infoecunda
plane animalium diuersae speciei connubia. Damus
quidem venere flagrantes brutorum mares femellis
suae speciei carentes, interdum in alienas, cum quibus
versari licet, ita fortassis aestuare, vt cum ipsis coire
periclitentur: quod tamen in paucis saltem, iisdem-
que valde affinibus rite succedere, in plerisque vero
ausis excidere, putamus. Ex eiusmodi autem incon-
gruo impetu, foetus concipi nasciue posse, grania cer-
te credere vetant argumenta. Referas huc in multis
genitalium inaequales proportionese): quae quidem
partes in eiusdem speciei vtroque sexu ad coitum pro-
vide et studiose aptatae sunt, in remotioribus autem ge-
[Seite 11] neribus totam rem autimpossibilem, aut difficillimam,
certe ad concipiendum ineptam, reddunt. Porro non
video, ad quas leges eiusmodi diuersorum parentum
proles in vtero fingi possit, cum in quauis animan-
tium specie, matri gestationis et grauididatis, foetui au-
tem formationis et progressiui incrementi certa et fixe
definita sint tempora.

Attamen quaedam huiusmodi praeter naturam
contingentium connubiorum recitare exempla operae
pretium erit.

Prae omnibus maxime paradoxon videtur cuni-
culi cum gallina connubium a Reavmvrio f)
adeo celebratum; ab ipso tamen populari suo Bvf-
fonio
g), Hallero h) aliisque in dubium vo-
catum: cum Bvffonio necid quidem succederet,
vt ex lepore saltem et cuniculo, adeo affinibus ani-
mantibus, pullos excitare posset; etsi hos inter se
coiuisse suspicetur. Recte ideo credit Cl. Vir, si vn-
quam compresserit cuniculus Reavmvrii galli-
nam, ex nimia salacitate id factum fuisse, et deficien-
te gallina alia tortassis re eodem fine vsurum fuisse.
Ita venerandus praeceptor Büttnervs ipse sae-
pius olim cuniculos, gallinas comprimentes vidit,
quae autem irrita posi haec oua (hypenemia s. zephy-
ria appellabant veteres) posuerunt. Neque aliter cum
famosis illis cuniculis viuarii Bruxellensis comparatum
esse puto. Coire eos cum gallinis ex Avtoptarum
testimoniis certus sum; qui autem ibidem ostentantur
pulli; quos ex eo connubio natos esse vulgaris rumor
fert, nihil aliud esse quam notissimam illam gallina-
rum varietatem pumilam s. lanigeram (Woll hüner vt
[Seite 12] vulgo dicunt) pridem'notam, etiam medio aeuo a Mar-
co Polo Veneto
i) et Equite Ioanne Man-
deville
k) descriptam, aeque certo persuasus sunt.
Plumas ipsarum harum Bruxellensium gallinarum, ab
amico inde missas, coram habeo, easque ne hilum a
gallinae pumilae plumis differre, luculenter video.

Alia quoque animantia in diuersae speciei femel-
las inanes tentasse impetus compertum habemus. Ta-
le quid de cane domestico Io. Matth. Gesne-
ri
V. Cl. audio, quem itidem gallinas ita subegisse,
referuntl). Non adeo miror, cum canes lasciuien-
tes inanimatis nonnunquam rebus, ad genitalia fri-
canda, vti, notum sit. Sed plura eiusmodi prodigiosi
aeque ac intoecundi coitus omittimus exempla, cum
de lumaris adhuc paucis agere animus sit, famosis
illis diuersi plane ordinis, taurini scilicet et equini,
hybridis.

§. 9. De lumaris excursus.

Nescio vnde habuerit Cl. Bvffon m), Colv-
mellam
iam lumarorum mentionem facere, citari-
que eum a Conr. Gesnero. Nec illum eos te-
tigisse, nec hunc eum super ipsis citare, eruere potui.
Ipsum contra Gesnervm primum de sumaris lo-
quutum fuissen) puto. Nam Livii o) equuleum
e boue ad Sinuessam natum, huc non refero, cum
rem tanquam inauditam inter prodigia referat. Ti-
[Seite 13] gurinus autem polyhistor ‘„peculiare quoddam mulo.
rum genus in Gallia circa Gratianopolin haberi,
audiuisle aliquando; quodex asina et tauronatum,
vernacula lingua Iumar appelletur. In Heluetiae
alpibus, supra Curiam ad pagum Spelugam ex equa
et tauro natum equum ex viris fide dignis acce-
pissep)”’

Gesnero coaetaneus fuit Hieronymvs
Cardanvs
, qui etiam de lumaris, et quod den-
tes habeant superioresq), sintque valde robusti et
audacesr), dixit.

Post eum I. Bapt. Porta, se ipsum Ferra-
riae vidisse eiusmodi animal, forma muli, capite vitu-
lino, cornuum loco duobus tuberculis, colore nigro,
oculis taurinis, retulits). Repetita haec sunt po-
steat) ad Ioannem Leger vsque, qui prolixe
magisu) de iis praecepit, iconemque simul addidit.
‘„Nasci dicit Iumaros vel ex connubio tauri et equae,
vel ex illo tauri et asinae: illos proceriores esse
statura et Baf appellari; hos minores Bif dici;
illis maxillam superiorem luculenter breuiorem esse
inferiori, porcellorum in modum; dentes superio-
res ad pollicis S. digitorum duorum distantiam ma-
[Seite 14] gis retrorsum positos esse, quam inferiores. His,
Bif, inferiorem maxillam breuiorem esse superiori,
vt in leporibus esse soleret, dentesque superiores
praestare inferioribus. Neutrum ideo genus villa-
ticis passionibus vti poste, nisi tam longa sint gra-
mina, vt lingua illa decerpere possint. Capite
caudaque boui simillima esse haec hybrida, cor-
nuum vestigia exiguis tuberculis significari. Quoad
cetera, asino aut equo simillima esse. Mirum iis
esse robur, certe si corpus exile spectes; minores
esse mulis vulgaribus; parum comedere eos, cursu
veloces esse: se ipsum vna die 18 milliarium iter
in montosis cum tali lumaro fecisse, idque multo
commodius, quam cum caballo fieri soleret.”’

Ex hac relatione pleraque bona fide receperunt
nuperioresw) et praeter Pedemontium etc. alibi et-
iam extare lumaros dixerunt, apud Tunetanos et Al-
girenses Shaw x) in capite viridi Merolla y),
Languedociz) alii.

Cum autem anatome horum animalium, pluri-
mum lucis dubiae eorum orgini afferre videretur, plu-
res clarissimi viri ad eandem se accingebant. Et pri-
mo quidem veterinarius Cl. Bovrgelat, luma-
[Seite 15] rum in theatro Lugdunensi cultello subiecit, at, quod
dolendum, famae nimium credidisse et praeiudicato
oculo anatomen eam aggressum esse, videtur. Veram
quippe existentiam ex equino et bouino natorum Iu-
marorum exinde fluere concludit, cum tamen ipse
summam eorum cum vulgaribus mulis similitudinem
fateri cogatur, neque ventriculum neque bilis vias
(quae scil. bina momenta hic summi ponderis sunt)
ab equi structura diuersa fuisse etc.a). Effecerat
adeo labore suo V. Cl, vt incertiores essent eruditi
quam dudum. verum nuperior aliorum virorum indu-
stria multo magis adhuc putatitios hosce Iumaros dubi-
os et suspectos reddidit. In iis enim quos Cl. Bvffon
secuit, pyrenaicum alterum, alterum e Delphiua-
tu ne minimum quidem bouinae originis vestigium
repertum fuisse ipse refertb). Idemque ex dissectis
Iumaris apparuit quos magnus scientiarum Patronus,
Cardinalis delle Lanze perito cultello subiicic), ta-
bulasque anatomicas super ipsis confici iussit. Ex
litteris enim quas Hallervs vir magnus, mihique
dum adhuc in viuis esset egregie fauens, super ipsis
hisce quas coram habebat iconibus, ad me dedit, lu-
culenter didici laryngem, glottidem, ventriculum sim-
plicem, bilis vias etc. omnia in istis bestiis equino ge-
neri simillima esse, a bouino longe abhorrere.

Ipse nuper adhuc Casselis bina huiusmodi anima-
lia, quae Iumaros esse rumor ferebat, cominus vidi.
Erant staturae asini majoris, a cuius forma etiam parum
[Seite 16] abhorrebant, colore nigro, dentibus vtriusque maxil-
lae equinisd); ruminationis ne vestigium quidem in
ipsis obseruatur etc. adeo vt hos certe nil aliud nisi
genuinos hinnos quos supra dixi, esse, persuasus sim.
Pridem iam Hallervs nullam esse penis taurini
ad vaginam equae proportioneme) monuerat; et
quam supra tetigi difficultatem, eadem et heic elucet
si nouimestrem vaccae grauiditatem cum vndecimestri
equae compares, vt adeo non mirum sit, longam et per
plures annos continuatam libidinem cuins Bvffo-
nvse
e*) meminit, qua nempe taurus in equam aest-
uauit, frustraneam tamen, incassam et sterilem man-
sisse.

§. 10. Hybrida humana negantur.

Sed e diuerticulo in viani reuertamur; dummo-
do paucissimis adhuc de humanis illis partubus hybri-
dis absoluere liceat, quos e brutis aut nasci aut gene-
rari tam copiose docuit credula antiquitasf), quibus
autem in totum omnem denegare fidem praeter alia
[Seite 17] physica, maximi momenti moralia argumenta iubent,
ita vt summum numen prouidisse iam horrendis eius-
modi connubiis, inaniaque ea reddidisse verosimilli-
mum sit.

Quae in hybridorum disquisitione probe distin-
guenda esse supra iam monuimusg) ad ea et heic at-
tendere necesse est. Homines cum brutis nefando
scelere coinisse quidem veterumh) et recentiorumi)
quaedam loca probare videntur. Foecundum autem
alicubi extitisse eiusmodi immanem congressum nul-
lum extat cui fidere possis exemplum. Imo quae de
Indarum cum simiis maioribus coitu, et inde natis
anthropomorphis referunturk) Iacobo iamiam
[Seite 18] Bontio l) viro ceteroquin satis credulo dubia et
fabulosa visa sunt. Et si etiam libidinosos simiarum
mares, feminis humanis inaestuare concederes, de
procreanda tamen sobole vel ideo ne cogitandum qui-
dem foret, cum iidem peregrinatores, feminas in ama-
torum brutis amplexibus misere perire, referant.

§. 11. Hominis a ceteris animalibus differentia.

Abominandum relinquo argumentum, idque eo
libentius, cum scopo nostro appropinquari oporteat,
ita tamen, vt priusquam varietatem hominum inter se
scrutemur, de ipsa hominis ab reliquis animantibus
discrepantia, paucissima verba faciamus. Fecundissi.-
mum sane et pulcherrimum argumentum, cui autem
diutius immorari angusti libelli limites prohibent,
quodque hic loci tribus tantummodo verbis absolvere
necesse est, etsi panca ea, quae super eleganti hacce
materie collegimus, ahbi publici iuris facere lubentes
polliceamur.

§. 12. Animae dotes.

Optime in praesenti defungi putamus, si prius
de animae dotibus, tum de corporis structura acturi
sumus: quae tamen bina momenta ne minimam qui-
dem inter se relationem habere videntur: ita vt ab
organica animalium structura, cum humano corpore
comparata, ad eorundem animae facultates, nulla pla-
ne valeat consequentia; quod cuiuis elephantem aut
equum cum simia comparanti facile patebit.

Argumenta enim quae, currente praesertim secu-
lo, steriles plerumque lites concitarunt de anima, ra-
[Seite 19] tione, loquela etc. brutorum, non adeo dissi ilia et
confusa vicentur, dummodo cum animalium mori-
bus familiarior paulo, corporis humani physiologia
non expers, praeiudiciis autem liber satis sis.

§. 13. Homini instinctus paucissimi, iidemque
simplicissimi.

Prima ergo quae honinem et reliqua animantia
intercedit differentia eo redit, vt paucissimis et sim-
plicissimis saltem instinctibus praeditus sit, solus au-
tem e contrario rationis vsu polleat.

Quanquam multum super instinctus notione dispu-
tatum sit, adeo vt longe facilius et euidentius ex ef-
fectibus suis, s. actionibus animantium si cum huma-
nis comparaueris, quam ex multis philosophorum de-
finitionibus eius cognosci possit; mihi tamen anima-
lium instinctus connati, involuntarii, et quasi coeci im-
petus et molimina
esse videntur, quorum ductu, tan-
quam machinae absque vlla institutione acquisita s.
instructione, finibus suis respondentes actiones neces-
sario absoluere coguntur.

Ex numerosis illis et diuersissimis instinctuum ani-
malium generibus, homini perpauca saltem eaque sim-
plicissima, et mere temporaria, quae scil. in vnica
tantum vitae periodo, aut in sanitatis et vitae discrimi-
ne saltem competunt. Horum exemplum praebent
voces sic dictae internae naturae medicatricis, fasti-
dium carnis et desiderium acidorum in morbis putri-
dis et biliosis, concupiscentia absorbentium in iis, qui
acido primarum viarum laborant etc.

Ad illos autem instinctus, qui in certa saltem vi-
tae humanae periodo observantur, desiderium alterius
sexus seu connubii, et ineffabilem illum ac vehemen-
[Seite 20] tissimum, ardorem refero, quo matres in prolis suae
amorem rapiuntur. Quod enim vulgo dicunt matrem
eam solum ob caussam infantes neonatos fouere, vt sibi
incommodum et mammas tensione premens lac fu-
gendo extrahant, vel vnico eo, saepe repetito, et aeque
crudelissimo ac animos afficiente refutatur experimen-
tom), quo canem grauidam, si viua fuerit dissecta,
et imperfecti adhuc foetus ex vtero exemti matris
moriturae ori admouentur, eam latratus, eiulatus imo
horrendorum obliuisci dolorum, et in ipso agone et
inter continuos cruciatus ad ultimum vsque vitae ha-
litum tenellos foetus suos infanda pietate intueri et
lambere, constitit.

Alius demum instinctus, sed magis mechanice
se exerens in suctione neonatorum infantum obser-
vatur, quos incredibili sane et connata ipsis dexterita-
te hoc negotium absoluere, sapientissimus iam obser-
vauit Harvalvs n).

[Seite 21]

Verum praeter haec quae enarrauimus vix vlli alii re-
stabunt in homine instinctus: eorum autem, quos arti-
ficiales
vocant (Kunst-Triebe) quorum nempe ope tam
innum era animantia absque vlla institutione, sed ex con-
nata dexteritate et habitu, imo absque vlla praeuia ex-
ercitatione (nam multi semel tantum in tota vita eun-
dem exercent, ideoque primum tentamen simul sum-
mum et absolutissimum opificium esse debet) artificii
plenissima et stupenda opera, nidos, tela, retia, etc.
ad multifarios vsus conficere norunt; horum inquam
instinctum ne tenuissimum quidem in homine repe-
riri vestigium, adeo in aprico est, vt vix mentione ne
dicam vlteriore probatione egeat.

§. 14. Soli humini ratio competit.

Miserum ideo esset genus humanum tam paucis
prouisum instinctibus, et artificialibus omnino priua-
tum, nisi indemne seruaretur diuinae illa particula
aurae, ratione inquam, quae sanctiori huic animali,
vt Ovidii verba mea faciam, mentisque capaciori
altae tanquam inaestimabilis praerogatiua concessa,
brutis vero absolute negata est, cuiusque ab instinc-
tu differentia et praestantia facili comparatione elu-
eescit.

Instinctus connataso) esse facultates, vidimus.
Ratio non item. Hanc enim non ipsam, sed poten-
tiam saltem eandem olim acquirendi infans ex vtero
materno secum affert. Germen quasi est aut scintil-
la delitescens, non nisi vitae socialis et institutionis
[Seite 22] et disciplinae adminiculo increscens: fertile solum vt
Ciceronis comparatione vtar, sed non nisi cultu-
ra proficiens.

Porro instinctus sibi semper similis manet, nec an-
nis nec exercitatione crescit aut quasi maturescit sed
in tenello animali non debilior quam in adulto, in
hoc ne hilum perfectior est. Cum rationis humanac
scintilla e contrario, si cultura afflata fuerit, mi-
randa capiat incrementa demumque in diuimam il-
lam et limitum et extinctionis expertum flammam
erumpat.

Quae ex instinctu proficiscuntur animalitun actio-
nes inuoluntariae, necessariae sunt; cum humanae e
contrario (practer eas paucissimas quas modo tetigi-
mus) a voluntatis arbitrio pendeant.

Facile exinde fluit animantium actiones eo ipso
erroris fere expertes esse, cum homo ratione duce tam
saepissime erret et se ipsum fallat. Verum et ipsa
animalia quandoque errare vel unico muscae carnariae
exemplo constat, quae saepe olfactu seducta ouula sta-
peliae variegatae foetenti flori imponit, quae tamen
miseris et certa fame periruris vermiculis exinde prod-
cuntibus non vt putrescens caro alimentum praebe-
re potest. Humanis autem erroribus qui ex ratione
profecti esse videntur, idem quoque fons facile mede-
tur er ita damnum reparatur.

Sed, vt demum breuissimis expediamus, facile
constat, hominibus instinctus, artificiales praesertim,
adeo non conuenire, ut eorum possessione tantum mi-
serrimi et maxime infelices fuissent, quantum ratio-
nis vsu felicissimi et beatissimi nisi nolint, esse possunt.
Instinctus nempe animalium certo et statuto climati,
vitae et alimentorum generi quae cuiuis speciei desti-
[Seite 23] nantur, ad amussim respondent. Homini autem re-
liquae creationis domino, cum omnibus terraquei
globi climatibus, omni vitae generi, asluesci, nullo
limitari debeat, cum porro animal omniuorum sit etc.
communi quodam instinctu artificiali male consultum
fuisset. Quid iuuasset nauigandi aut agros colendi
instinctus monticolis; aut frigus pellibus arcendi
artificium iis, qui sub aequatore torrentur, quid phocas
venandi facultas Circassiis, aut Cocos nuces frangendi
Islandis etc. Ex infinita quamcunque habitandi Zo-
nam, quocumque fruendi vitae genere et alimento, ho-
minis potestate, infinita quoque fluunt necessaria in-
commoda, quibus autem omnibus aeque infinitae ra-
tionis vsus perfectissime mederi potest: quod cuiuis
auis aut insecti cuiusuis nidum, quamuis artificiosum
tamen certo et limitato tantum vitae generi conue-
nientem, cum multifariis hominum domiciliis, por-
tatilibus Nomadarum, arboreis Guianae incolarum,
pensilibus Kamtschadalensium, subterraneis Tro-
glodytarum et s. p. comparanti facile patebit.

§. 15. Soli quoque homini Loquela.

Vt ratio, ita etiam loquela hominis prae reliquis
animantibus praerogatiua est, vtpote quibus non nisi
vociferari si pulmonibus respirant, piscibus autem et
insectis quibusdam saltem sonum edere, datum est.
Quanquam enim nec voce S. affectuum lingua vt non
inepte a quibusdam diciturp) homo destituatur (vt in
[Seite 24] nuper natis imo in surdis mutisque videre est, qui etsi
loqui nesciant, brutas tamen voces, edere possunt) prae-
terea tamen Loquela s. rationis lingua et animi expla-
natione vt Plinio audit, solus et vnice instructusq),
omnia alia animantia praecellit. Et ea quidem pri-
mam excultae rationis germinationem necessario se-
qultur, ita vt non ad diuinam quandam linguae reue-
lationem cum Süssmilchio refugere, sed ean-
dem pro absolute necessaria cultae rationis consequen-
tia habere, opus sit. Primo aetatis tenellae anno in-
fans loquelae beneficio neque adhuc gaudet neque
indiget. Praeter maternum uber et somnum pauca
ipsi desideria restant, et quae cari parentis prouiden-
tia facile ex tenelli ploratu hariolari possunt. Verum
haec breuis aeui felicitas est! A materna enim mam-
ma depulsus et sibi ipsi nunc magis relictus misserima
et deflenda affligeretur indigentia nisi circa idem tem-
pus mens desideria et optata sua, linguae committere
addisceret. Hinc primo charissimas sibi personas et a
quibus teties jam expertus infans certissimum sperat
leuamen, appellare simulque sensim desiderata quoque
ipsa, pronunciare conatur.

Cum itaque homo, vt infra prolixius adhuc dice-
tur, natura sua maxime inopset imbecillis sit, instin-
ctibus quoque vt vidimus fere in totum destituatur,
omnisque adeo eius salus et incolumitas ab aliena ope
[Seite 25] et vita sociali pendeat, loquela autem vnicum, certe
primum et summum societatis humanae fundamen-
tum sit, facile patet nugas esle, quae creduli et prodi-
giis inhiantes prisci peregrinatores de barbaris genti-
bus quae non nisi bruta nec articulata vterentur voce
tradiderunt. Quanquam enim plurimae huius orbis
gentes, quae nempe vniuersam Americam, et orbem
australem inhabitant; porro ethnici Africae incolae
et magna pars Asiae borealis populorum, literarum et
scripturae vsu vel plane adhuc careant, vel earum loco
ipsarum rerum expressis imaginibus vt Mexicani, aut
hieroglyphis et symbolicis figuris vt veteres Aegyptii,
aut funibus nodis distinctis vt Peruani, aut conchylio-
rum corollis vt Canadenses etc, vtantur; certo certius
tamen ferocissimis gentibus, Californiis, capitis bonae
spei et Freti Magellanici accolis etc. peculiare suum
loquendi genus et determinatarum vocum copia est,
cum e conrrario animalia, siue quoad corporis
structuram homini similia quale celebris oran-vtan r)
est, siue humanis sensibus proxima, vt Plinii verbis
de Elephante vtar, loquela destituantur et paucos
saltim, eosque maxime aequiuocos sonos emittere
queant. Loquelam vero solius rationis opus esse, vel
ex eo constat, quod alia animantia, etiam si eadem
fere cum homine vocis organa habeants), illa tamen
penitus destituantur et ad summum pauca verba diu
[Seite 26] edocta aegre satis imitari demum addiscant, id quod
de anibus quibusdam, psittacis, coruo, sturno, pyr-
rhula, etc. notum est, in iis autem animalibus quae
homiui quoad reliqui corporis structuram similiora
sunt, mammalibus sc., aegerrime et si a cane Ci-
zensit) discesseris, vix vnquam successit.

§. 16. Corporis humani proprietates.

Ad corpus humanum progredior. Etsi enim ipse
naturae sacerdos Linnaevs fassus situ) se nullum
hactenus characterem eruere potuisse, vnde homo a simia
internoscatur
, eae tamen quas iam dicemus corporis
nostri proprietates, nobis certe adeo fallere nesciae et
omni exceptione maiores videntur, vt Summi Numi-
nis summum opificium ne dicam a simiis, verum ab
omnibus ceteris animantibus euidentissime distinguant.

§. 17. Situs erectus.

Praeprimis ergo manus hominis et pedes binos
seu situm erectum huc refero, quem intactum relinquere
nupera Cl. P. Moscati v) paradoxa prohibent;
quamuis rem ad liquidum exploratam soleque meri-
diano clariorem recoquere et ruminare quasi, pigeat.
Certe Cl. Virum elegantem ceteroquin et in plurimis
laude dignissimum libellum tentamenti gratia neque
adeo serio confecisse, est quod credam, cum par-
tem argumentis vsus sit, quae certe a viro anato-
[Seite 27] mes humanae et comparatae gnaro, imo ad vtram-
que non semel prouocante, haud expectasses; par-
tem grauissima et omni exceptione maiora momenta
pro homine bipede, iam a magni nominis anatomicis,
Galeno x) Barth. Evstachio y) et
Fabr. ab Aqvapendente z) studiosissime
pertractata, intacta plane reliquerit. Faciles damus
Cl. Viroa) minus fortassis ponderis inesse vulgaribus
illis pro situ hominis erecto argumentis, a situ fora-
minis magni occipitalisb), brachiorum ad pedes ra-
tione, mammis, pectorec) et humeri figura desum-
tis, at enim vero difficiliora restant incessum bi-
pedem mirifice probantia. Taceo cordis apicem
eiusque in embryonibus hominis et brutorum di-
rectionem, quam quidem Cl. Vir tangitd) ita au-
tem explicat, vt contrariae opinioni arma ipse tra-
dere videatur. Taceo validum illud a capitis cum
primis ceruicis vertebris connexione et motu, de-
sumtum argumentum, quod eo lubentius hic omit-
to, cum summi Evstachii egregius super id
[Seite 28] extet labore), quem fere totum transscribere opor-
teret. Sola peluis pedumque structura anatomes
ceteroquin expertes, quadrupedis ossium compagem
velociter cum humana comparantes, facillime in
nostras trahet partes. Videat quis ilia humani
sceleti lat ssima, in angusta ischia inferius desinen-
tia, peluem breuem, supra valdopere dilatatam, in-
fra ita arctatam vt fetui quidem exitus pateat, vte-
ri autem prolapsui prouide prospiciatur etc. com-
paret ea cum oblonga, recta es quasi cylindrica
quadrupedum pelui, cum lata eius coxendice, ischiis
diuaricatis etc.; consideret demum glutaeorum, cru-
risque musculorum nexum et fabricam in homine
et brutis etc. et tum dicat, qualem eundi modum
illi conuenire verosimile videatur. Periculum fa-
ciat in qnonis sceleto animalis recenti, aut saltem
Coiterianam iconemf) vulpis sceleti erecti,
posterioribus tantum pedibus ridicule incedentis vi-
deat, et contra humanum sceleton brachiis et
pedibus mixum fibi fingat, et non potest fieri
quin brutum bipes er hominem quadrupedem pro
aeque prodigiosis habeat. Inseparabilis est cum pel-
uis generaliore consideratione, alia acetabuli et ca-
pitis ossis femoris, ceruicisque eiusdem demonstra-
tio. Pertinent huc ceruix in homine oblonga
quae sensim oblique deorsum ducitur, in brutis
imo et in siniis breuis, propemodum transuersa,
caputque obliquius cum coxae articulo commissum,
tota porro pedis ossium syntaxis, calcaneus homi-
ni crassus, iunctura tarsi cum ipsa pedis planta,
[Seite 29] qui ipse in homine oblongus latiorque existit, plu-
rimaque id generis alia hucc spectantia, anatomes cul-
toribus ad nauseam trita et notissima, aniatrologi-
cis autem intellectu difficiliora: quare ea longa
deducere virga ineptum fore putamus, eo magis,
cum fontes iam dixerimus e quibus haurire pos-
sint, qui facillimae rei plura adhuc argumenta de-
siderant.

Vnicum saltem idemque grauissimum adhuc
addere liceat argumentum ex anatome et quidem
Osteogenia desumtum, quo nempe in nuper nato
infante ossa tarsi –, calcaneum praesertim, longe citius
ossescere et perfectiora fieri quam osla carpi, con-
stat: idque summa Dei prouidentia, cum manus
tenellae primis aetatis annis vix vllam vim exserere
necesse habeant, pedes autem primo anno ad finem
vergente iam ad corpus sustinendum et ad gres-
sum erectum apta esse debeant.

Sed neque infelicium infantum inter feras adul-
torum exempla hic afferre licet. Dura necessitas,
fortassis etiam imitatio miseros manibus pedibusque
simul incedere docuit, cum nemora et fruticosos
saltus imo ferarum cubilia et receptus perreptare
ipsis necesse fuerit. neque tamen omnibus id con-
tigisse certum est. Hassiacus illeg) inter lupos
repertus interdum saltem quadrupes incedebat:
Zwollensish) et Campanicai) puellae, Hamelen-
sisk) puer etc. recti ibant. Multo minus vero ar-
[Seite 30] gumentum a primo infantum incessu desumtum lo-
cum habet, cum cuiuis tenellos eiusmodi obseruanti
notissimum esse debeat, eos vix vnquam quadrupe-
des repere, sed clunibus magis insidere, manibus in-
nitil), et pedibus quasi remigare. Minus recte ergo
dixerat Plinivs m) primam roboris spem, pri-
mumque temporis munus, quadrupedi similem facere
hominem.

Qui autem erectum situm morborum fomitem
faciunt, cum veterinariae medicinae, tum eorum
malorumn) obliuiscuntur, quae miseros homines
feros quadrupedes vexasse legimus.

Imo anatomes humanae et comparatae non ex-
pertes norunt quam sapienter Summum Numen ma-
lis e situ erecto oriundis prouiderit eoque ipso ho-
mineem ad bipedem ingressum destinauerit, cum sta-
tim post testium ex abdomine in scotum descensum
in regioue annuli abdominalis peritonaeum et vagi-
nae funiculi claudantur et ita herniae inguinales et
scrotales innumerae impediuntur et praeuertuntur.

§. 18. Manus duae.

Directe ex dictis fluit alia hominis proprietas,
manus nempe duae, quas soli humano generi tribuo,
cum simiis e contrario aut quatuor aut nullae plane
competant, quarum hallux remotus a reliquis pedum
digitis iisdem ipsis vsibus inseruit, quos manuum pol-
lices praestant. Simiae enim natura sua neque bipe-
[Seite 31] des neque quadrupedes dicendae sunt, cum non vt
alia quadrupeda terram, sed fere vt sciuri arbores in-
habitent; adeoque manibus posterioribus vt ramos
firmius apprehendant seque ita sustentent, anteriori-
bus autem ad fructus decerpendos et alia negotia opus
habeant. Adeo certa res est, vt vel ex co solum ca-
pite Robineti e) foetus-pongo certissime pro em-
bryone vere humano habendus sit, etiamsi reliquas
corporis partium rationes et totam structuram mere
humanam negligeres.

Noui quidem plerosque itinerum auctores de Si-
mia satyro sc. norissimo illo Orang-utang verba fa-
cientes, illum pro bipede venditare. Sed Gvalt.
Schovten aliique optimae notae veraciores aut
magis accurati autoptae contrarium et quod artis et
disciplinae ope ita ingredi doceantur, candide moment.
Imo plerique iconibus exhibitip) baculo innituntur,
vrsorum sere saltantium more: Vola autem manus
eorum aeque alte sulcata, plicis et scissuris distincta
est, ac pedis plantaq). Porro calcanea depressa mi-
nus prominula firme eos incedere prohiberent; Et si
interiora spectes, peluis elongata, femorum osla, alia-
que quae modo diximus, eiusmodi inceslui plane ad-
versantur, id quod nuper Camperi viri III indu-
[Seite 32] stria et ingenii acumine extra omnem dubitationis
aleam positum estr).

§. 19. Corpus humanum nudum et inerme.

Sed praerer situm erectum et binas manus alia
quoque consideranda restant, quae itidem humano
generi propria esse videntur. Omnium animantium
vuicus homo inermis plane et nudus in hunc orbem po-
situs esse videtur, cum nec dentes feroces, nec cornua,
nec vngulae, nec pellis hirsuta, nec alia tegmina ipsi
data sint. Depilis fere est, cum quadrupedia quae
dorsum coelo et tempestatibus obuertunt aut pelle hir-
suta, aut cute crassiore, aut testis, aut squamis, aut
aculeis munita sint. Homini paucae saltem corporis
sui regiones pilosaes), at dorsum pene caluum est,
quod certe nouum pro homine erecto argumentum
praebet. Dentes aequales magis, rotundiores, pla-
niores et vno verbo ita constructi, vt primo intuitu
pateat, homini maxime ad victum mandendum, quo-
dammodo etiam ad loquelam, minime autem armo-
[Seite 33] rumt) loco eos datos esse. Ipsi simiarum dentes
longe ab humanorum forma recedunt. Canini ip-
sis longiores, acutiores, a vicinis remotiores; mo-
lares autem alte incisi, spinis quasi acutissime pro-
minentibus horridi. Praeter dentes, etiam os an-
gustum hominem mitem et inermem demonstrat,
quod labiis ornatum est, quibus ipsis etiam a simiis
aliisque sibi similibus bestiis differt.

Sed et nulli alii animali tam longa infan-
tia, tam sera virilis aetas est. Nulli alii tam sero
dentes erumpunt, nullum praeter hominem tam se-
ro pedibus inniti discit; et quae sunt huius generis
alia quae mihi certe sufficiebant, vt in Systemate ani-
malium mammalium quod concinnaui, humanum or-
dinem Inermis nomine insigniremu).

§. 20. Risus et fletus.

Disputatum est num brutis eadem animi pathe-
mataw) competant quae homini. Difficilior quaestio
sit, si modos quibus hi doloris gaudiique sensum de-
clarant, praeprimis fletum risumque respicias. La-
crumari animalia certum est, cum iis organa adx)
[Seite 34] plorandum data sint, humanis partem simillima: in
id autem altius inquirere oportet, num hoc tristis
affectus impulsu iis accidat. Relatum est de quibus-
dam v. c. de Simia oran-vtany), Elephanto, igna-
uoz), phocisa), Jaguar, equob), ceruoc), tar-
dad), testudinee) etc. Optimi Stelleri nar-
ratio certe inrer reliquas maximam fidem meretur;
ita vt tristem ploratum animalibus communem cum
homine esse, probabile sit. De laetitiae effectu ri-
su videlicet magis dubium est. Sunt nonnullis ani-
malibus peculiares tranquillitatem aut gaudium de-
clarandi modif), faciei musculos autem mutarig),
aut cachinnos edi, praeter hominem vix in alio ani-
manti obseruatum esse puto. Simiarum crocatus,
aut ignani voces non magis huc pertinent, quam ca-
nium latratus aut auium soni, gaudii indices.

§. 21. Hymen.

Puellae peculiare quidquam habent, quod reli-
quis animantibus omnibus etiamsi intacta fuerint,
[Seite 35] negatum esse videtur, hymen puta, humano generi
magis forte morales ob caussash), quam vt physicos
vsus habeat, concessum.

§. 22. Fluxus menstruus.

Fluxum menstruum femineo inter homines
sexui soli quoque tribueremi). Sunt quidem qui
alia quoque animantia eius sexus menstrua pati di-
cantk) et de simiis praesertim plurimis asseruit Cl.
Bvffon l). Tota res a periodici fluxus notione
pendet, quanv si probe expendas, simiis vix concede-
rem. Plures nec vnius speciei simias feminas, per
plures quoque annos in Excell. Büttneri vina-
rio studiose obseruaui, neque tamen menstrua pati
eas dicere ausim. Vteri haemorrhagiis easdem in-
terdum obnoxias esse certam est, quae tamen nullos
fixae periodi terminos seruant, sed modo post octi-
duum, modo post tres pluresue adeo hebdomadas
in eadem simia, ceteroquin optime valente, redeunt;
in nonnullis autem plane nunquam apparent.

§. 23. Alia quibus vulgo, ast falso, homo a brutis
differre dicitur.

Dubitat de clitoride Linnaeusm) num et prae-
ter hominem aliis quoque animalibus concessa sit.
[Seite 36] Sed nullum dubium est, imo in quibusdam prae-
grandis et fere enormis conspicitur. Hymen, pu-
dicitae custos, homini soli ratione praedito con-
ueniebat; clitoris autem, brutae voluptatis obsce-
num organon bestiis quoque datum est. Pau-
ca sufficiant exempla: In papione mandril (S.
maimon Linn.) quem olim cultello subieci, semi-
uncialem, turgidam, laxo praeputio cinctam, et adeo
eminemtem vidi clitoridem, vt facile pro hermaphro-
dito imponere potuisset ignaris, eo magis, cum
glandis virilis similitudinem augeret plicula, in api-
ce corpuscuii conspicua, inperuia tamen. Nym-
phae
detritae videbantur aut cum pudendi labiis cal-
losis, hiantibus, coalitae. Easdem autem distincte
simul cum clitoride obseruaui in Lemure Mungoz
quem ipse per plures annos viumm alui Ignauo
didactylo
Musei Regii rotundior clitoris inter tu-
mida pudendi labia prominet. Sed plura exempla
collegit Magnus Hallervs n).

Mitto auriculas immobiles o) aut vtriusque
palpebrae cilia p) et ructuum praerogatiuamq) quae
quoque olim soli homini tribuebantur.

§. 24. Structura corporis humani interna.

[Seite 37]

Immensus pateret campus idemque amoenissi-
mus, si adhuc internum humani corporis structuram
eatenus spectare liceret, quatenus ab aliorum ani-
mantium structura euidentissime recedit. At enim
vero limites libelli nostri illinc euagari vetant. Par-
tium ergo eorum qui de his erudiri cupiunt, erit,
comparatiuae anatomes auctores praeprimis autem
eos adire, qui animalia homini quodammodo simi-
lia curatissime secuerunt, e quorum numero Evsta-
chios, Coiteros, Riolanos, Tyso-
nos
et nostri aeui magnum zootomiae lumen
Campervm virum III. meique (de quo mihi glo-
rian liceat) amantissimum, nominasse sufficiat. An-
gusti enim quos hic obseruare debemus limites, ex
plurimis paucissima saltem seligere, breuiterque re-
rensere nobis permittunt.

§. 25. Obiter de cerebro Papionis Mandril.

Quum cerebrum nobilissimum corporis anima-
lis viscus, innumeras et cuiuis facile patentes ob
caussas, prae reliquis partibus summam profecto at-
tentionem mereatur, maximi nominis viri eius ana-
tomae comparatiuae insudarunt eosque quibus occa-
sio foret ad similes labores incitaruntr). Moniti
huius memor, cum non vnius generis simias secare
mihi contingeret, in cerebra earum praeprimis in-
quisiui, vniusque earum basin speciminis loco exhi-
beo Tab. 1. Fig. 1. Est illud eiusdem papionis
[Seite 38] Mandril cuius iam memini. Ad foramen occipitis
magnum resectum, cranioque exemtum, ponderis
erat trium vnciar. et vnius drachmae, totum autem
reliquum simiae cadauer librar, ciuilium octo cum
dimidia. Praecipua in quibus basis eius ab humana
structura recedit sequentias) sunt: Lobi cerebri an-
teriores (B) in totum fere coaliti. Cerebellum (D)
magnum satis pro cerebri ratione, maius quam in
pygmaeo. Pons Varoln (H) nulla plane fissura a
medulla oblongata (E) distinctus, sed continuo de-
cursu (G) cum ea coniunctus. Corporum pyrami-
dalium et oliuarium ne minimum quidem vestigium
(F), pari vt in pygmaeo ratione. psa autem oblon-
gata medulla (E) multo crassior quam in homine
aut pygmaeo. Secundum neruorum par in magnam
molem, (2) coalitum ad ipsum demum in orbitas in-
gressum iterum diuiditur. ante separationem abscis-
sum est. Rete mirabile nullum. Omitto reliqua
minoris momenti, quae quiuis anatomice doctus fa-
cile agnoscet, cui certe iconem curatissime delinea-
tam esse, fidem dare possumus.

§. 26. Os intermaxillare.

Cerebro cranium eiusdem papionis subiunxi-
mus, (Fig. 2.) in quo praeter orbitas profundiores
[Seite 39] et sibi inuicem approximatas zygoma crassius, fora-
men infraorbitale multifidum, os nasi vnicum et
triquetrum, dentes a se inuicem remotiores, caninos-
que immanes sane, aliaque minoris momenti. pecu-
liare illud os, cui dentes incisores insident, princi-
pem attentionem meretur. Eo nempe homo ca-
ret, cum omnibns simiis plurimisque reliquis mam-
malibust) datum sit maximamque humanam inter
et brutorum faciem differentiam efficiat. Quia enim
maxillaribus ossibus tanquam cuneus intrusus inter-
iacet eosque ab inuicem separat, necessario simul lim-
bi alueolaris, cui dentes insident, ambitum auget,
et anteriora versus elongat: idque eo magis cum
dentium numerus, in simiis certe, humanum non
excedat, adeoque, vt totidem dentes in diuersae
longitudinis limbum rite distribuantur, hic, non vt in
homine latus et quasi semicircularis, sed magis an-
gustus et in ellipticam coarctatus formam esse debe-
at: hincque humana facies plana et quasi ad per-
pendiculum descendens in simiiis et aliis animalibus
huius ossis intermaxillaris ope in rostrum decline et
prominens abeat. Dubitabam quidem num quoque
orang vtang eodem instructus esset; cum nec Ty-
sonianau) nec Daubentonianaw) crauii eius icones
curatae satis essent, vt suturae probe distingui pos-
[Seite 40] sentx); neque Anglus auctor praecise satis de eo
loqueretur; soluit autem nodum Campervs vir
summus, qui vtique in eoquem dissecuit orang-vtang
idem os vidit et curate descripsity).

§. 27. Membrana nictitans.

Inter reliquas humani et brutorum corporis dif-
ferentias nonnullae vulgatiores vel obiter tantum tan-
gendae sunt. Huc v. c. pertinet membrana nicti-
tans, s. periophthalmium s. palpebra tertia, quam in
humine leue quoddam fabricae animalium imitamen-
tum
dixit Hallervs z), ctiamsi in ipsis diuersae
classis et ordinis animantibus pro vitae eorum gene-
re etc. magnitudine, situ et structura multum va-
rieta).

§. 28. Ligamentum suspensorium colli etc.

[Seite 41]

Musculus porro bulbosus s. suspensorius oculi
quadrupedibus fere omnibusb) proprius est ita vt
Ligamentum suspensorium coili, quo hominem tan-
tum et simias destitui dictum estc). Alba haec et
teudinea pars vel vulgo nota nostratibus dicitur
Haarwachs, Anglisd) Packwax, Taxwax, Fix-
fax e
t Whiteleather; Bruxellensibuse) Vast etc.
capiti et collo sustinendo quadrupedibus inseruitf).
Etiamsi autem homo cum simmis eo careat, minime
tamen exinde sequitur simias quoqus erectas incede-
re debere, cum in his elegans vertebrarum colli
structura, in homine autem vnice incessus bipes hu-
ius ligamenti defectum suppleat. Tota res circa
harum vertebrarum corpora versatur et optime ex
comparatione ipsorum ossium, in humano et simiae
sceleto apparet, quare colli vertebrarumg) totam
syntaxin eiusdem papionis incidi curauimus (Tab.
II. Fig. 1
.) cuius cerebri basin et cranium modo vi-
[Seite 42] dimus, cum in eo res luculentissima sit ideo quod
nunquam fere bipes incedat. Hominis 5tam et
6tam colli vertebras subiunximus. (Tab. II. Fig. 2.)
In his corpora parallela plana et fere disciformia
sunt, quum in simia squamatis quasi processibus in
priora decliuia descendaut, et imbricatim alterum
alteri impositum sit. Facili ergo experimento pa-
tet in his animalibus vertebras se inuicem suffulci-
re et capiti sustinendo in seruire, quod in homine qua-
drupede ob planas corporis vertebrarum superficies
nullum locum haberet capitisque humani adeo gran-
dioris moles difficillime sustineri posset, sed ponde-
re suo magis magisque collabascere et subsidere
deberet,

§. 29. Orangutang et reliquae Simiae an-
thropomorphae.

Pauca e plurimis selegimns in quibus homo a
reliquis animantibus luculentissime differt. pleraque
eorum ad vindicandum homini situm erectum pro-
beque eundem a simiis, praesertim ab orang-vtang
separandum diximus. Ad hoc praesertim incitarunt
nuperorum quorundam Cl. quidem Virorumh), rei
autem naturalis et anatomicae male doctorum sen-
[Seite 43] tentiae qui hanc simiam sibi satis cognatam et cospe-
ciem dicere haud erubuerunt.

Hahc opiniunem longiori refutatione apud rei
peritos egere, non puto, cum praeter tot characteres
quibus supra hominem ab omnibus reliquis animanti-
bus distingui vidimus, a simiis quoque mento pro-
minulo, labiis tumentibus et clunibus amplis et car-
nosis (omnes emm simiae maxime depyges sunt) mi-
rum quantum) disserat. Tria tamen adhuc de ipso
orang-vtang verba facere, non plane alienum ab ar-
gumento nostro esse putamus. Moribus quidem ct
vitae generii) eius immorari post Bvffonii alio-
rumque labores non opus est; sed species eius
paulo curatius definire operae pretium videtur.
Quamuis enim raro in Europa visum sit hoc memo-
rabile animal et non multae genuinae satis eius ex-
tent icones, eae tamen ipsae adeo inter se differunt,
vt nullo modo pro vnica saltem specie haberi pos-
sint. Intactas plane relinquimus aut fictas plane aut
minus curate exhibitas delineationes quae apud
Bontivm, Nevhofivm, Iürgen An-
dersen, Io. Iac. Saar
, et Franc, Le-
gvat
occurrunt; fidas saltem propius contemple-
mur, quae, si inter se conferantur cum forma, tum
magnitudine plurimum differre deprehenduntur.
Ab hac speciei varietatem desumserunt nuperi, ita
vt maiorem alterum, alterum minorem orang-vtang
[Seite 44] reciperent. Huic autem differentiae parum fido,
in quibusdam enim, quae Europa vidit, specimini-
bus infantiae signak) erant, quae quum immatura
morte opprimerentur omnes, de magnitudine eorum
indicium ferre, vetant. At enim vero totius cor-
poris habitus et partium eius conformatio maiori
iure species constituere mihi videtur, adeo vt tres
harum simiarum distinctas Species recipere liceat,
quas sequentibus notis distinguo:

1) Simia Troglodytes siue Chimpansi, a
Tvlpio l) et Scotino m) delineata, macro-
cephala, torosa, dorso et humeris pilosis, reliquo
corpore glabro, Habitat in Angola.

2) Satyrus s. Orang-vtang Tysonis n),
Edwardsi o), le Cat p), Bvffon q)
et Vosmaerii r) gracilis magis, capite mino-
re, hirsutus, pilorum humeri et vlnae contraria di-
rectione. Talis erat masculus ille quem lenae vi-
uum me vidisse iam monui. ad Tysonis figu-
[Seite 45] ram proxime accedebat, a Sim. Syluano etc. pri-
mo statim intuitu diuersissimus. Delineaui quidem
tum temporis rarum hoc animal, doleo autem me
curatiores partium mensuras etc. neglexisse. Quae
partem pse notaui, partem b. I. E. M. Wal-
chivs
primus mihi in historia naturali praeceptor,
supelenit, lequentia sunt: statura erat pueri circiter
decennis; colore fusco, facie satis humana; digi-
tis manuum pedumquc longioribus, halluce remo-
tiore, suris carnosis magis quam in aliis simiis, scro-
to pendulo, quadrato fere, albicante, pene paruo
Tylonianae figurae simili. Bipes quidem stabat et
incedebat, baculo tamen ita innitebatur, vt hunc
cundi modum arti statim quisque tribueret. Idem
valebat de bibendi et edendi modis, in quibus coch-
leari et cyatho vtebatur, sexui sequiori lasciuc in-
hiabat.

3) Pygmaeus s. orang-vtang Allaman-
di
s) et Camperi t) fronte gibba, perpendicu-
lari, rostro horizontali, adeoque naso minutissimo,
manibus anterioribus et posterioribus praemagnis,
toto corpore pilis fuscis tenuibus sed longissimis vil-
loso. Habitat in Sundaicis Infulis. Hanc speciem
III. Campervs curatissime dissecuit et tabulas
anatomicas, propria, id est mascula et artis peritis-
sima manu super ea delineatas, aeri incidi curauit,
quas, quanquam nondum publici iuris secerit, ta-
men simul cum reliquis quas super Rhinocerote bicor-
ni, tarando, camelo
confecit, et maioribus super ele-
[Seite 46] phanto. ex munificentia viri optimi coram habeo.
Descriptionisanatomicae prodromum in diario infra
citato edidit, et iminensam hominem inter et halce
simias anthropomorphas differentiam harumque cum
ad ingressum bipedem tum ad loquelam absolutam
impotentiam, ex bursa gutturaliu) pelui oblongaw),
osse sacro trium vertebrarum, cranii structurax)
aliisque ex ipsa natura sumtis argumentis, luculentii-
sime demonstrauit.

Singularis, praeter dictos, character est, quem
Vir Cl. non in hac solum sed et in praecedentis spe-
ciei exemplisobseruauit, pollices nempe manuum po-
steriorum mutici, vnguibus carentes.
Sunt qui-
dem pollicis vngues iconibus Tysonianae,
Edwardsianae, et le Catianae; fa-
cillime autem id negligentia factum esse poterat;
neque ipse in Satyro Ienensi ad pollices attendi.

Congener demum est vltimae praesertim Spe-
ciei pygmaeo sc. Simia Longimana (Homo Lar. Linn.
Gibbon. Bvvff.)si faciem spectes hommi similli-
mum animal; pedum anteriorum enormi longitu-
dine autem ab omnibus fere aliis animantibus ab-
horrens. Breniores quidem pinguntur in simia Ben-
galensi Transact philos.y) inserta, et pro S. longi-
mana habita, quam tamen negligenter nec ab arti-
fice delineatam vel vtriusque humeri inaequalis lon-
gitudo, aliaque demonstrant.

[Seite 47]

Ast haec super Simiis anthropomorphis suffici-
ant. Iam ad princeps dissertationis nostrae argu-
mentum propius accedere opus est, quod circa quae-
flionem versatur: Sintne fuerintue omnis aeui om-
nisque gentis homines vnius eiusdemque, diuersaeue
plane speciei
?

§. 30. Quaestio de vnica pluribusue generis
humani
Speciebus.

Ardua quidem, sed cum ad vindicandam Sacri
codicis fidem, tum ob lucem quam vniuersae gene-
ris humani imo et reliquae naturali historiae imper-
tit, vtilissima et dignissima disquisitio.

Malitia quidem, negligentia et nouitatis stu-
dium posteriori opinioni fauebant. Plures enim
humani generis species inde a Ivliani Impera-
toris temporibusy*) iis egregie arridebantz) quo-
rum sacri codicis sidem suspectam reddere intere-
rat. Facilius porro erataethiopes aut Americae im-
berbes incolas primo statim intuitu pro diuersis spe-
ciebus haberez*), quam in corporis humani struc-
turam inquirere, anatomicos et itinerum numero-
sos auctores consulere, horumque fidem aut leuitatem
[Seite 48] studiose perpendere, e naturalis historiae vniuerso
ambitu parallela conferre exempla, tumque demum
iudicium ferre varietatisque caussus serutari. Ita v.
c. famosus ille Theophrastvs Paracel-
svs
(lepidum caput!) primus ni fallor capere non
potuit, quomodo Americani vt reliqui homines ab
Adamo genus ducere possent, ideoque vt breui so
expediret negotio duos Adamos a Deo creatos sta-
tuit, Asiaticum alterum, alterum Americanuma). Ea
denique est humani ingenii curiositas et ad noua qu e-
nis propensio, vt multi facile nouam etsi non satis
deliberatam opinionem recipere, quam vetustis et
per annorum millia vulgo etiam receptis veritatibus
denuo subscribere, malint.

Ego vero prout ipse ex sola nudae naturae con-
templatione contrariae id est veteria*) de vnica
saltem generis humani specie sententiae accedere
nullus dubitaui, ita quoque fore consido, vt lectores
docti et veri amantes et ab illis quas dixi imbecilli-
tatibus liberi, eidem veritati calculum suum luben-
tes adiiciant.

§. 31. Vnica saltem est totius generis huma-
ni
Species.

Quanquam enim tanta inter remotiores gen-
tes interesse videatur differentia, vt facile capitis bo-
nae spei accolas, Groenlandos et Circassios pro tot
diuersae, speciei hominibus habere possis, re tamen
[Seite 49] rite pensitata, ita omnes inter se confluere quasilet
sensim vnam in alteram transire homiuum varieta-
tem videbis, vt vix ac ne vix quidem limites inter
eas constituere possis.

Homini enim nullum priuilegium concessum
est, quidni ut alia corpora organica climatis aliarum-
que quas supra recensuimus, caussarum vires experiri
debeat; imo cum nullum aliud animal praeter eum
adeo diuersissima imo omnia totius globi terraqnei
loca habitet, varii gentium colores et habitus certe
multo minus quam gallinarum, columbarum, tot
florum tuliparum, caryophyllorum etc. varietates
et degenerationes mirandae sunt.

§. 32. Et huius speciei varietates maxime arbitrarias.

Cum ergo plane inobseruabilis vnius hominum
varietatis in alteram transitus sit, per se iam patet
nullos plane fixos et determinatos limites inter ipsos
locum habere. Fieri quoque aliter non potuit quin
pleraeque generis humani in certas varietates diuisio-
nes a Cl. viris subinde tentatae, non nisi maxime
arbitrariae et vagae euadere debuerint.

Primus quantum ego quidem noui, periculum
fecit Anonymus quidam, qui a. 1684. in dissertatio-
ne diario eruditorum inserta omnes homines ad
quatuor stemmata reducit, quorum primum vniuer-
sam Europam, sola Lapponia excepta, Asiam austra-
lem, Africam borealem, et vniuersam Americam;
alterum reliquam Africam; tertium reliquam Asiam
cum insulis versus vulturnum positis: quartum de-
nique solos Lappones complectitur.

[Seite 50]

Linnaevs b) vulgatam secutus geogra-
phiam humanum genus in Europaeos, Asiatos, Afri-
canos et Americanos dispescit.

Oliv. Goldsmith c) fabulis romanen-
sibus celeber pcëta sex liominum varietates enarrat
primam Polarem: secundam Tattaricam: tertiam
Asiae australis: quartam Africae Aethiopum: quin-
tam
Americanam: sextam vero Europaeam.

b. Erxleben d) totidem numerat, sed ali-
ter distinctas: primam nempe Lapponum: secun-
dam
Tattarorum: tertiam Asiaticam: quartam
Europaeam: quintam Africanam: sextam Ameri-
canam.

Cel. Kant Prof. Regiomontanuse) ab abori-
ginibus subfuscis quatuor varietates deriuat: primam
candidam Europae borealis: alteram aenei coloris
Americanam: tertiam nigram Senegambiae: quar-
tam
oliuaceam Indicam.

Cl. Io. Hvnter iun.f) septem varietates
recenset itidem a colore desumtas: primam nigro-
rum hominum: alteram subnigrorum: tertiam cu-
preorum: quartam rubrorum: quintam fuscorum:
sextam subfuscorum: septimam alborum.

§. 33. Qvinqve generis humani varie-
tates constituuntur.

[Seite 51]

Ego quidem olim in priore huius opelli edi-
tione vniuersum genus humanum in quatuor varieta-
tes diuisi: postquam autem in Asiae orientalis et
Americae diuersas gentes curatius inquisiui easque
vt ita dicam propius spectaui, eam diuisionem dese-
rere, eius autem loco sequentes, naturae magis
conlonas, Qvinqve varietates constituere, coa-
ctus sum:

Prima harum eaque maxima, cum et primige-
nia
sit, complectitur: uniuersam Europam, Lapponi-
bus inclusis quos neutiquam a reliquis Europaeis sepa-
ro, cum et facies et lingua eorum Finnicam originem
luculenter testetur: porro eam Asiae partem occi-
dentalem
quae citra Obin, mare Caspium, Taurum
montem, et Gangem nobis obuersa est: demum
Africam borealem: et ex America denique Groen-
landos et Eskimos
, vtpote qui mihi certe a reliquae
Americae incolis mirum quantum diuersi, et nisime
omnia fallunt etiam a Finnis deriuandi videntur.
Hae omnes gentes in vniuersum spectatae candidi
coloris et pulcerrimae (si cum reliquis comparantur)
formae sunt.

Altera varietas est Asiae reliquae, nempe
Transgangetanae, trans mare Caspium et Obin Fl.
ad Nouam Zemblam vsque positae. Huius incolae
colore subfusco plus minus ad oliuaceum vergente,
facie plana, palpebris angustis et tenui capillo distin-
guuntur. Totam hanc varietatem iterum in bina
diuidere stemmata licet: boreale alterum, alterum
[Seite 52] australe: quorum hocquod Chinam, Coream, regna
Tunkin, Pegu, Siam, Auae etc. complectitur, cum
linguis magis monosyllabis, tum ingenii et morum
nequitia et persidia, ab illo distinguitur quod Asiae
borealis gentes Ostiacas et ceteros Sibirios, Tungu-
sas, Manschuras, Tattaros, Calmuccos et Iapanen-
ses comprehendit.

Tertia est Africae quicquid praeter par-
tem borealem
iam memoratam, superest. Nigri
homines, torosi, maxillis superioribus prominulis,
labiis tumidis, naso simo, capillo crispo nigerrimo.

Qvarta Americam reliquam complectitur:
cuius incolae colore cupreo, habitu gracili, et pilo
tenui distinguuntur.

Qvintam demum constituit nouus orbis
australis
, cui ni fallor quoque insulae Sundaicae,
Moluccae, Philippinae etc. commode accenseri pos-
sent, hominibus in vniuersum coloris intense fu-
sci, naso lato, et denso capillo. Illos qui archipe-
lagum pacificum inhabitant Cel. Io. Reinh. For-
ster
g) iterum inbinas diuidit Tribus. Alteraquam
Utahittenses, Nouozeelandi et incolae insularum
amicarum (Friendly Isles), Societatis, Paschatis,
Marquesas etc. constituunt, homines elegantioris fi-
gurae et placidi magis ingenii complectitur: cum
reliqui qui nempe nouam Caledoniam, Tannam,
Nouas Hebrides etc. incolunt, magis nigri, crispi,
et quod ad ingenium magis diffidentes et feroces sint.

§. 34. Gentium differentiae sigillatim per-
tractantur.

[Seite 53]

Facile quidem ex progressu dissertationis ap-
parebit in quanis harum quinque varietatum pluri-
mas adhuc discrepantias inueniri, et e contrario
plures in aliis quoque inter se conuenire, aut a re-
liquis conterraneis anomale abhorrere etc. Memo-
riae tamen subsidium erit classes certas constituisse
in quas orbis nostri homines diuidi possunt; quod
ea quam diximus ratione postquam alias atque alias
tentanimus quidem, minus autem congruas reperi-
mus, certe non adeo inepte fecisse speramus. Iam
sigillatim ea pertractabimus momenta in quibus-ho-
mo ab homine, naturali sua corporis conformatio-
ne et figura differre videtur, caussasque quantum
in nobis estscrutabimur, quae eam varietatem pro-
ducere valent.

Primo itaque de totius corporis statura et
colore acturi sumus, ad partium singularium pecu-
liarem structuram et proportionem dein descende-
mus; probe ab his ea separabimus quac soli ar-
ti
debentur, demumque etiam, inuiti quamuis,
nosologiam et practicam medicinam tangemus,
cuius vnum alterumque caput historiae naturali
obtrudi cepit nuperis temporibus, quae tamen pa-
thologiae vindicare et restituere conabimur.

§. 35. Staturae humanae varietas.

Vetus est opinio, ipsis adhuc nostris tem-
poribus fautores nacta Cl. Nic. le Cat,
[Seite 54] Bvffonivm h) aliosque, antiquissimis tem-
poribus maiores multo et proceriores fuisse homi-
nes, imo indies degenerare eos, decrescere; mi-
noresqne parentibus infantes nafci et quae sunt
huius generis alia veterum poëtarumi) et phi-
losophorumk) in sua aeua opprobria.

Etsi vero haec omnino nimia sint, aliquid ta-
men climati eatenus tribuimus, quatenus id ipsum
temporis progressu mutatur, solum mitius redditur,
quod et ipsos homines minus proceros ferosque de-
mum producit. Exemplum eiusmodi mutationis
ex ipsa nostra Germania iam diximusk*). Enormes
autem adeo fuisse has corporum differentias veterum
et recentiorum temporum, mumiis Aegyptiacis, sce-
letis humanis fossilibusl), sarcophagis, millenisque
[Seite 55] aliis refutatur documentis. Quae enim hinc illinc
e sepulcretis eruta sunt osla humanis grandiora, dili-
gentiore contemplatione equina esse repertum est:
vtpote quae animalia a vetustissimis inde tempori-
bus et apud maxime barbaras gentes cum heroum
cadaueribus combusta et inhumata fuisse memoriae
proditum est. Ita in Patrocli funere apud Home-
rvm
l*) et equi fct canes simul cremantur, et simi-
les ritus apud veteres Germanos inualuisse, Cae-
sar
m) et Tacitvs n) auctores sunt. Simili-
ter in Sibiricis vetust ssimis sepulcriso) ossa equina,
et frena et stapedes inueniuntur, imo et in christia-
norum Equitum, medio quod vocant aeuo, defun-
ctorum sarcophagis, praeter ipsorum sceleton et
arma, equina quoque ossa contenta fuisse compertum
habemusp). Alia vero quae credula antiquitas olim
ostendit Gigantum ossa, iam diu Elephantis aut ce-
taceis etc. restituta esseq) vix mentione eget.

§. 36. Huiusque varietatis caussae.
α) Clima.

[Seite 56]

Eleganttior est causlarum consideratio quae
nostris temporibus vnius regionis homines proceros,
alterius paruos producant? Princeps ex his frigus
calorue esse videtur. Illud incremento organico-
rum corporum obstat, hic vtrumque augetet promo-
vet. Notissimam et in vtroque regno vndique con-
firmatam rem vel tangere modo, pigeret, nisi et
nostris temporibus viri extitistent quibus summa
siducia aliter sentireq*) libuisset. Experientia do-
cet et plantas et animalia in borealibus terris mino-
ra esse quam in australibus; quidni in humano ge-
nere eadem lex locum haberet? plantas alpinas in
[Seite 57] duplo maiorem extra alpes communiter excrescere
altitudinem Linnaevs iam in Flora Lapponi-
nicar) monuit. Idemque saepissime in plantis ob-
seruare licet, quarum alia exempla in tepidario ser-
uantur, alia in horto prostant, quarum illae his lon-
ge proceriores maioresque euadunt.

E contrario regionum borealium aut altissima-
rum montium cacuminum plantas in genere pumi-
las et humiles saltem esse, exemplo alpium Helneti-
carum docuerunt I. Iac. Schevchzervs r*),
summus Hallervs s) aliique: idemque nuper
in glaciatis Sabaudiae montibus obseruauit Cel. de
Lvc
. Luculentissima specimina coram habeo in
collectione plantarum Labradoricarum et Groenlan-
dicarum, quas Cl. Brasen t) legerat, quasque
munificentiae amicissimi Io. Sam. Lieberkühn
debeo, in quibus vulgatiores, minores fere omnes
sunt iis quae in Germania leguntur, imo in quibus-
dam, (v. c. Rhodiola rosea) quae vtrique illarum
Americae regionum communes sunt, quamnis illis
adeo vicina patria sit, eadem tamen diuersitas obser-
uatur, vt Labradorica exempla maiora adhuc extent
Groenlandicis.

[Seite 58]

Animalium eadem est ratio. Vulpes Groen.
landici minores illis quos zonaetemperatae feruntu),
Equi Suecici, Scoticiu*) etc. humiles, parui, imo
in frigidissima Northwales adeo pusilli vt vix canes
msgnitudine excedantw). At quid iuuat euiden-
tissimae rei exempla longa deducere virga cum fere
cuiusvis terrae paucorum graduum tractus eandem
luculenter exhibeat differentiam. Ita Henr.
Ellis x) ad fretum Hudsonis in australibus eius
terrae oris arbores et homines iustae staturae, ad
61° arbusta tantum, hominesque sensim sensimque
minores, horumque demum ad 67° ne vestigium
quidem, vidit. ldemque Excell, Mvrray intra
paucorum graduum limites, et in sola Gothia adeo
obseruari posse beninole retulit, vt per eas terras
iter faciens, etiamsi lapides miliares negligeret ta-
men diuersas prouincias ex incolarum animantium-
que varietate facile dignoscere posset. In Scaniay)
homines statura procera et lacertosa, equi et pecora
magna etc. in Smalandia sensim minores fiunt, iu-
mentis agilibus quidem ast paruis, quod demum in
Ostro Gothia magis magisque in oculos incurrit.

Idem certe et in auersa orbis facie sub iisdem
fere versus circulum antarcticum gradibus obseruare
licet. Vnicum exemplum ex America maxime au-
[Seite 59] strali desumtum et cum iis quae modo ex Europae
gentibus diximus, comparatum, sufficiat. Scano-
rum procerae staturae respondent Patagonum fa-
mosorum corpora, quae credula et prodigiorum
amans antiquitas et nautarum quorundam praeiudi-
ciis aut pauore occupatorum, et immanium sepul-
cretorumy*) aspectu in errorem ductorum fabulo-
sac relationes enormis figurae feceruntz), quae au-
tem temporis progressu, saepius Europaeis visitata
Patagonia, fere vt canis ille Gellertianus minora
sensim facta, nostris demum temporibusa), satis
quidem magnam staturam retinuerunt, gigantea au-
[Seite 60] tem forma feliciter destituta sunta*). Si ab his
austrum versus descendas, in gelida Terra del Fue-
gob) minores longe reperies homines, Smalandis
Ostro Gothisque aequiparandos, et vel in eo exem-
plo iterum naturam in dissitis maxime regionibus
sibi ipsi tamen vbiuis similem deprehendes.

Quae autem de pygmaeorum gentibus Aethio-
picis cum gruibus praelia committentibus, aut Ma-
dagascari montes inaccessos habitantibus, olim et
nuper lepide narrata sunt, ad calcem libelli simul cum
centauris et Syrenibus complexa, tribus verbis obi-
ter dicentur.

§. 37. β) Victus etc.

Sed sunt praeter aëra aliae adhuc caussae quae
in staturam potentias suas exercent. Iam ab initii
vitae genus huc retulimus, et facile esset in praesen-
ti quoque copiosa ex plantarum animaliumque regno
proferre exempla, vbi nutrimenti varietatem in
procera humilioriue statura agnoscere possis. Ast
nimis vel vulgo nota sunt haec, totiesque in vaccis
Helueticis, equis Frisicis etc. experta, vt tota hac
demonstratione facile supersedere liceat, Mitto
[Seite 61] quoque minoris momenti caussas quae staturam cor-
porum organicorum mutant, ab Hallero c)
iam studiosissime pertractatas, et ad coloris humani
varietatem propero.

§. 38. Color corporis humani.

Tanta videtur aethiopem, album, rubrumque
Americanum intercedere diuersitas, vt mirandum
fere non sit, si et magni nominis viri eos pro diuer-
sis humani generis speciebus habuerint. Quanquam
autem argumentum hoc proxime ad tractationem
nostram pertinere videatur, tot tamen tantaque cir-
ca sedem et caussas huius diuersi coloris iam dicta
sunt a V. Cl. vt vel compilationi eorum vix iustum
volumen sufficeret, ita vt breues nos in ea re esse et
ea saltem quae summorum virorum industria, plane
indubitata reddidit, repetere oporteat. Cutis ho-
minum plerorumque animalium tribus constat parti-
bus: extima epidermide s. cuticula; media reticulo
mucoso, ab inuentore Malpighiano dicto; et inte-
riore demum, quam corium vocant. Media ex
his, quae extimae affinis satis est, adeo vt a multis
pro altera saltem eius lamella habeaturd), in aethio-
pibus spongiosa magis, crassior nigraque plane exi-
stit, et cum in his tum in reliquis hominibus diuersi
coloris primariam sedem constituit. Corium enim
omnibus pariter candidum est, nisi quod hinc inde
[Seite 62] ab adhaerente reticulo leniter tiugatur; epidermis
autem in eundem qui reticulo est colorem vergere
videtur, ita tamen, vt cum corneae laminae instar
pellucida sitd*), ea et in nigris hominibus, si probe
separata fuerit, vix grisea appareat; ideoque parum
imo vix quidquam ad coloris hominum diuersitatem
conferre possit.

§. 39. Eiusque varietatis caussae.

Sedes coloris satis certa est, de causis autem
eiusdem, in aethiopibus praesertim, a longo retro
tempore plurimum et diuersimode disputatum est.
Quidam Cainie) alii Chamif) maledicti, eorum-
que posterorum signum esse nigredinem putarunt.
Cel. Kant f*) eandem ferri in sanguine aethio-
pum abundantiae, transspiratione acidi phosphorei
in reticulo mucoso praecipitatae; Cl. Sabatier g)
Vero globulosae sanguinis parti ad cutem appellentis,
tribuit; alii aliasg*) protulerunt hypOtheses, inter
[Seite 63] quas tamen bilis prae ceteris eminuit, quam post Io.
Dom. Santorinivm h) praesertim ornare
studuit Petr. Barrere i). Quanquam ea plu-
res nacta fit aduersariosk), non omnis tamen negli-
genda videtur, Ictericorumk*), chloroticorum,
mulli piscisl) exempla, nigra porro aethiopum bi-
bilm) eo minus in dubium vocanda, cum sangui-
nem nigrescentemm*), cerebrum, medullam spi-
nalem etc cinericea viderint nuperin), phlegma
gentium septentrionalium, aliaque huius generis,
pondus huic opinioni addere videntur. Principem
tamen inter omnes nigredinis caussas locum tenebit
clima, solis aerisque potentia, cum vitae genere.
[Seite 64] Vetus est Aristotelis, Alexandri,
Strabonis aliorumqueo) sententia qaum exem-
plis argumentisque seorsim prolatis firmare cona-
bimur.

§. 40. Climatis potentia.

Primo ergo a candidissima Germanicae virgi-
nis cute per flauas, rubras, et fuscas gentes ad in-
tensissimae nigredinis Aethiopem insensilis fere et
nullo modo definiendus transitusp) est, quem eo-
dem, vt de statura diximus, modo, in paucorum la-
titudinis graduum tractu obseruare licet. Hispania
trita exempla praebet: notum est Biscayas feminas
nitide candidas, Granadenses e contrario fuscas esse,
adeo vt et in hac regione b. Virginis aliarumque
Sanctarum pictae imagines, eiusmodi coloris facies
exhibeant. Qui ad Senegam circa flumen ad Bo-
ream habitant, cinerei coloris sunt, et parui corpo-
ris: qui vero vltra, nigri, procera statura ac robu-
sta sunt, siquidem ea parte regio tota viret, altera
squaletq). Idemque a doctissimis Gallis ad Cor-
[Seite 65] dilleras montes obseruatum est, eos enim qui im-
mediate sub monte versus occidentem, mari-
que pacifico obuersi viuunt, candidos fere Euro-
paeorum more viderunt; cum e contrario alterius
lateris accolae continuis et flagrantibus ventis expo-
siti vt reliqui Americani cuprei coloris sint etc.r)
adeovtet facile exinde nodus soluatur quare in sola
Africa nigerrimi siant homines, in America sub iis-
dem latitudinis gradibus non item: quod argumen-
tum studiose et vt sibi mos est, eleganter exposuit
Cel. Zimmermann Prof. Brunsuicensisr*).

§. 41. Aliorum corporum organicorum
exempla.

Vetus iam est Vitrvvii s), Pliniiqve t)
obseruatio boreales gentes candidas esse, quam et
reliquorum animantium imo et plantarum luculenta
exempla egregie probant. Duplicis enim, ast lon-
ge diuersissimi, probe distinguendi sed subinde per-
peram confusi generis est ea albedo, in quam anima-
lium plantarumque natiuus color subinde transmu-
tatur. Altera nempe morbosa, cachectica, in ani-
malibus cum oculorum singulari vitio coniuncta:
[Seite 66] altera vero toto coelo ab illa separanda, et sola huc
pertinens, vnice ex frigore orta. Super illa enim
priore, infra vbi ad Leucaethiopes, quos eo vitio la-
borare compertum habemus, ventum erit, vberius
praecipietur. Non vna vero ratio est qua corpora
organica frigore albescunt: partem enim cum plan-
tarum fiores*) tum animalia regionum borealium
albida sunt, quae in australibus alios colores ferunt;
partem autem mitiorum quoque Zonarum animan-
tia hyeme tantum candida fiunt vereque iterum natiuo
suo colore induuntur. Illorum exempla praebent vul-
pesu), canesw), leporesx), iumentay), falco-
nesy*), coruiz), monedulae, merulaez*), frin-
gilla coelebsa) etc. Ex his nota sunt hermineib),
[Seite 67] sciuric), leporesd), tetrao lagopuse), canis corsacf),
Emberiza niualis rel.

§. 42. Vitae generis effectus.

Vix obseruari meretur notissima differentia
quae vnius eiusdemque regionis incolis intercedit,
quorum cutis respectu varii vitae generis maxime
quoque colore variat. Operarii aut baiuli solis tem-
pestatisque iniuriis exposita facies, tantum a delicatu-
lae feminae genis abhorret, quantum ipse a fusco
americano, hicque abaethiope differt. Non rara
adeo occurrunt anatomicis cadanera infimae sortis
hominum, quorum reticulum propius fere ad aethio-
pum nigredinem quam ad elegantis Europaei cando-
rem accedit. Talem Europaeum aethiope nigrio-
rem secuit b. Chr. Gottl. Lvdwig g);
Subfuscum autem reticulum a Günzio h) plurimis-
que aliisi) saepissime obseruatum est; et Ienac me
[Seite 68] ipsumtale virile cadauer secuisse memini cuius tota cu-
tis fusca, in quibusdam partibus, scroto v. c. nigra pene
erat: notum enim est alias atque alias c. h. partes prae
reliquis nigriores reddi quo v. c. genitalia vtriusque
sexus, (quae et in aethiopum neonatis primo omnium
nigrescunti*)) mammillae areola, similesque par-
tes pertinent, facile in suscum colorem vergentes;
alias e contrario, vt volas manuum et plantas pedum
in ipsis quoque aethiopibus albidum seruare colo-
remk). In feminae pube Hallervs reticulum
adeo nigrum viditk*) vt ab aethiope non plurimum
videretur differre; admodum fuscum de pube viri
seruabat B. S. Albinvs; et in muliebri mamma
adeo vulgata res est, vt mirari satis nequeas, quo-
modo fuscas Samojedarum papillas inter prodigia
referrel), imo hanc gentem ideo pro peculiari ho-
minum speciem) habere potuerint V. Cl.

§. 43. Reticuli in simiis varius color.

[Seite 69]

In aliis quoque animalibus talis reticuli diuer-
sitas conspicitur, luculentissime in papionis mandrill
facie cuius ideo partem aeri incidi curauimus (Tab.
II. Fig. 3
.). Palpebrarum superiorum, nasi radicis
et superciliorum regio est, in qua fere omnes reti-
culi varietates conspicere licet, niger plane nasusest,
et qua supercilia sedent, pars; quae autem versus
inferiora et exteriora sensim fusca et ad oeulorum
externum canthum pallida demum fit. Neque ta-
men nasi nigredinem in omnibus huius simiae quae
vidi speciminibus aeque intensam reperi, cum
in simiis vt in homine aliisque animalibus
maxima quoque reticuli coloris varietas intercedat.
In binis Simiae cynomolgi speciminibus faciei tin-
ctura non multo minusquam in aethiope et fusco Eu-
ropaeo diuersa erat: quae tamen differentia in toto re-
gno animali, domesticis praesertim quadrupedibus,
maxime autem in vegetabilin) adeo vulgaris et no-
tissima est vt eam vix in medium proferre liceat,
sed ad hominem potius reuerti praestet.

§. 44. Homines nigri subinde albescunt.

Omnes perinde rubri nascimurn*), et tem-
[Seite 70] poris demum progressu tenellorum aethiopum cutis
in nigrumo), nostra in album colorem vergit, Ame-
ricano autem natiuus ille manet rubor, nisicoeli mu-
tatione et vitae generis accessu sensim illi rolores
mutantur et quasi degenenant. Albos inferioris or-
dinis homines vitae genere duriore fuscos reddi vi-
dimus: aeque autem certum est australium regionum
homines si tempestatis solisque iniuriis minus expo-
nantur albidiores fieri. De Gusurattensibuso*)
Malabarisp), Cafrisq), Canadensibusr), Pensylua-
[Seite 71] nisr*) Vtahittiss) rel. copiose retuleruntitinerum au-
ctores. Imo non opus est ab exteris gentibus exempla
arcessere cum in nostris hominibus praesertim feminis,
eandem coloris mutationem quotannis obseruare pos-
simus. Verno enim tempore adunam fere omnes can-
didiorem praeseferunt cutis colorem, hyemali dome-
stica vita contractum: qui in iis autem quae ejusmo-
di cultus minus studiosae aëri solique se temere ex-
ponunt, ante proximi autumni aduentum vernalem
illam gratiam perdit et sensim obfuscatur. Sed prae-
ter vitae genus senium quoque et coeli mutatio in
aethiopibus colorem dealbare valet. Quodsi enim
versus septuagesimum aetatis annum vergunt aethio-
pes, reticulum sensim nigredinem suam amittit ita
vt silicernia demum fulua euadantt) crinesque bar-
baque canitie solita induantur: et si aethiopum te-
nelli infantes frigidioribus inferuntur climatibus mul-
tum certe de natiua eorum nigredine sensim abitu),
[Seite 72] colorque eorum magis magisque in fuscum vergere
incipit.

§. 45. Et albi e contra nigrescunt.

Viceuersa autem imo longe sacilius vt per se
patet albi si diu torridis Zonis immorati fuerunt fu-
sci redduntur sensimque nigredine obducuntur. Hi-
spani sub aequatore in nouo orbe degentes, adeo in
natiuum huius terrae colorem degenerarunt, vt maxi-
meprobabile visum fuerit Viris Cl.w) eos, nisi nuptiis
cum Europaeis institutis patrium seruare habitum stu-
derent, sed potius illarum Americae gentium vitae
genus sequerentur, breuitempore in eundem plane co-
lorem incidere quem in Americae australis natiuis mi-
ramur. Anglus per triennium saltem cum Virginiis
versatus, his colore dein similis reddebatur, et
Smithivs x) popularis eius, lingua solum qua loque-
batur eum agnoscere poterat. Lusitanorum colonia
Sec. XV. in Africam delatay) vix adhuc ab indige-
[Seite 73] nis dignoscitur. Galli siue Africam siue Americam
deueniant, constanter fusco illarum terrarum colo-
re tingunturz). Plurima huc non refero exempla
Europaeorum qui in ipsa sua patria praeternaturam
nigri facli sunta), aut nigros pepererunt infantes
b), nec aethiopum repente aut in quibusdam saltem
corporis partibus candide redditorumc) etc. cum in
his omnibus vitiosi quid et morbidi subesse videatur.

§. 46. Mulattae etc.

Cum climatetum vitae genere mutari corpo-
ris colores vidimus. Luculentissime tamen illud in
connubiis diversae tincturae hominum accidit, vbi
et remotissimi et plane contrarii colores adeo dege-
nerant vt albi sensim in aethiopes et v. v. transire et
mutari quasi possint. Peculiaribus nominibus distin-
cti sunt eiusmodi hybridi (si hac voce vti fas est)
partus; in quibus autem adeo variant itinerum au-
ctores vt operae pretium esse duxerim quotquot ho-
rum synonymorum colligere potui, ea in descenden-
tis affinitatis gradus redigere et synoptice exhibere.

[Seite 74]

1) qui ex albo et nigra aut v. v. nascitur, di-
citur Mulatta d), Mollaka e) Melatta, Italis Berti-
nus, creolius
et criolanus *) apud Malabaros Mestiço
f).
Ex Americano autem et Europaea natus Ma-
melucka
g) et Metif h).

2) Quem Europaeus cum Mulatta generat, vocatur
Terceron i), Castiço k). Europaeae autem ex Metifo
filius Quarteron l) Mulattae inter se coeuntes Casquos
m)
; cum nigris autem Griffos n) generant.

[Seite 75]

3) Terceron cum Europaeo mixta Quaterones
o) Postiços
p) producit. Quarteron americanus au-
tem (qui cum Tercerone nigro eiusdem gradus est)
cum Europaea Octauones q).

4) Quateronis ex alba natus Quinteron r); Eu-
ropaeae autem ex Octauone Americano filius, Hi-
spanis Puchuela s) dicitur.

In adnepotes ergo nigredinis vestigia propa-
gantur, nontamen itavtfirmiter eosquos modo vidi-
mus, gradus seruet, quin subinde eiusdem partus
gemelli diuersos ab inuicem prae se ferant colores;
quales Cl. Fermin t) ex aethiopissa natos dicit, ex
quibus masculus mulatta, femella autem vtipfa mater,
intense nigra erat. Certe et ex huiusmodi casibus
illud euidenter probatur, quod huc vsque dictis de-
monstrare conati sumus, colorem, quamcumque
etiam causam habeat, sit bilis, situe solis aërisque et
climatis potentia, aduentitium saltem et facile muta-
bilem esse, neque vnquam eum speciei diuersitatem
constituere posse.

§. 47. Cutis maculis variegata.

[Seite 76]

Plurimum huicopinioni accedit ponderis notissimis
illorum hominum exemplis, quorum reticulum ex
diuersis coloribus variegatum et maculosum conspi-
citur. Antillicum huiusmodi puerum curatius de-
scripsit Cl. Lamothe u); Grifoleti similem vxo-
rem, elegantem ceteroquin, Cayennae natam, vi-
dit Labat w): plura exempla collegit Cl. I. Chr.
D. Schreber x): imo mihi ipsisimile cutis varie-
gatae exemplum obseruandi nuper fuit occasio. Do-
ctus est amicus Medicus cuius reticulum in puniceum
vergens colorem hinc inde maculis candidissimis di-
uersaeque magnitudinis, aequalibus cetera et niti-
dissimae cuti simillimis, insigniter distinctum est.
Ita in manus dextrae tergo quinque extabant eius-
modi albae maculae quarum quaeuis pollicem facile
diametro aequabat, numerosis minoribus intersper-
sis. Rarius quidem hoc phaenomenon in homini-
bus accidit, vulgatissimum autem est in animalium,
quadrupedum praesertim reticulo. Arietum v. c. fau-
ces plerumque adeo variegatae sunt, vt nigrae ae-
thiopis candidaeque Europaei cutis maximam simi-
litudinem in illis videre possis. Plures hoc fine oui-
um greges in pastionibus eorum inspexi, simulque mihi
obseruasse videor, faucium plures paucioresue ni-
[Seite 77] gras maculas, maiori minoriue lanae ipsorum ani-
malium nigredini, respondere.

§. 48. Ad singularum partium c. h. varietatem
transitus.

Sed mitto colorem, et absolutis iam generali-
bus totius humani corporis varietatibus ad partium
singularium membrorumque diuersitatem progredi-
or; initium facturus a capite eiusque conformatione.

§. 49. Craniorum diuersae formae.

Quemadmodum in vniuersum maxima embry-
onis inter et adulti sceleta intercedit differentia, ita
praesertim cranii ossa in vtrisque adeo differunt, vt
vix pro iisdem corporis partibus agnoscere possis.
Quae enim in adulto solidissimam thecam, et du-
rissimum mollioris aeque ac nobilissimi visceris re-
ceptaculum constituunt, ossa; ea in embryone te-
nues saltem, ast latas squamas referunt, quae, vt
Coiteri y) verbis vtar, mollibus tantum, latis,
laxis, flaccidisque vinculis, suturis atque commis-
suris colligantur. Infantile ergocranium vdum et
molle lutum est, in tam varias antequam perfecte
solidescat, formas fingi aptum, vt, si innumeras
simul externas et aduentitias causas fictrices spectes,
diuersas quoque in adultis craniorum formas mirari pla-
ne nequeas. Cum autem a longo tempore inde nonnul-
lis gentibus singulares capitum figurae tributae sint
et in quibusdam eorum, certe artis ope peculiaria
[Seite 78] fingantur crania, e re nostra erit, ea curatius pan-
lo contemplari et quatenus ea humani generis varie-
tates constituere possint propius videre. Quan-
quam enim eas humani corporis differentias, quae
soli arti debentur, infra per transennam tantum re-
censere animus sit, eam tamen illius argumenti par-
ticulam quae crania attinet in praesenti absoluere sa-
tius esse duximus, cum affines nimis res commode
complecti et simul pertractari possint. Clavdi-
vs
iam Galenvs z) praeter maxime naturalem et
symmetricama), alias quoque descripsit caluarias,
in quibusdam suis partibus luculenter a vulgari stru-
cturam recedentes, quas Andr. Vesalivs b) et
Barth. Evstachivs c) iconibus exhibere co-
nati sunt. Adeo autem arbitrariae imo monstro-
sae apparent hae craniorum formae, vt parum aut
omnino nihil nobis in praesenti prodesse possint, et
ad morbidas potius ossum constitutiones quam ad
naturales capitum varietates pettinere videantur.
Nos ipsam naturam sequamur capitisque in variis gen-
tibus varias figuras secundum quinque, quas consti-
tuimus generis humani varietates, recensebimus.

§. 50. Exempla ex prima generis humani varie-
tate.

[Seite 79]

Vt ab ipsa Germania ordiamur, Vesalivs
d) huius incolas compresso plerumque occipitio et
lato capite spectari, dixit; caussamque addidit,
quod pueri in cunis dorso semper incumbant, ac
manibus fere, citra fasciarum vsum cunarum lateri-
bus vtrinque alligentur. Idem in Styriae ac Carin-
thiae coemiteriis mire differentes vidit caluarias, quae
multiplices in figura, naturae lusus proponebant*).
Hamburgenses, sui temporis, feminas, macroce-
phalas Lavrembergivs e) facit, quae ipsae,
ligationibus et superstitiosa cura, a teneris, capita
in longum afluefaciant. Belgis oblongioraf) cae-
teris propemodum tribuuntur crania, quod matres
suos puerulos fasciis inuolutos, in latere et tempori-
bus potissimum dormire sinantg); quibus tamen
[Seite 80] Cl. de Fischer h) Bataui capitis deseriptio
parum respondet, qui in eo ossa caluariae a lateri-
bus circum circa minus depressa, et in latera aequa-
bili fere facto arcu tendentia, laudat. Anglorum,
Hispanorum et Gallorum capita absque vlla peculia-
ris structurae nota recenset B. S. Albinvs i), eius-
modi varietatum ceteroquin acutus obseruator. Al-
pium quae Stiriam spectant, accolarum caluarias
singularis figurae esse Vesalio retulerat Chri-
stoph Pflvg
. Genuensium et magis adhuc
Graecorum et Turcarum capita, globi fere imagi-
nem exprimere, idque obstetricum, nonnunquam
magna matrum sollicitudine, opem ferentium cura,
idem Vesalivs auctor estk).

De Colcharum craniis memoratu dignissimus
ideoque nuper diligentius a me excitatus et copiosis
[Seite 81] exemplisillustratusl) apud Hippocratem l*) ex-
tat locus, quo artem vetustissimis temporibus in fin-
gendis eorum capitibus adhibitam, demum in i-
pfam naturam adeo quasi degenerasse, docet, vt suo
aeuo vinculis et manus pressiombus in hunc finem
non amplius opus fuerit, cum sponte sua in longi-
tudinem adoleuerint caluariae. Quae certe res et
in aliis humani generis varietatibus, forma prae-
sertim et colore, eorumque variis causis, climate
etc. respici debet, quae temporis successu heredi-
tariae et firmiores fieri potuerunt etiamsi aduentitlis
causis primam originem debuerint. Borealis ter-
rae nostrae gentibus planiores plerumque tribuun-
tur faciesm). Plerosque Lappones Lulenses facie
superne lata, infra continuo attenuata, malis col-
lapsis, definente in mentum longumn) a plerisque
Suecorum distingui, solus, quod noui, Eberh.
Rosen o) scripsit; qui et omnes fere mulieres ma-
gis attenuatam faciem hahere, addit. Ex sex Mu-
miarum craniis quae studiose contemplatus sum quatu-
or vertice magis depresso, bina autem acutiore erant.
Si coniecturae audaciori indulgere fas esset, haec
feminea illa autem mascula fortastis fuerunt. Hero-
[Seite 82] doto enim teste veteres Aegyptii pro diuerso se-
xu diuersimode quoque onera portabant. Viri
nempe ea capiti, feminae autem humeris impone-
bant; itaque in illis vertex sensim deprimi potuisset.

Groenlandos demum et terrae Labrador inco-
las quod attinet, illi a Cl. Cranzio p) hi ab
Henr. Ellis q) macrocephali et planae faciei
dicti sunt. Vereor autem ne hae veracissimorum
Virorum relationes a multis male intelligantur qui
has gentes male exinde formatas monstrosaeque qua-
si figurae putarer) videntur. At enim vero de
Groenlandis iple Cranzivs addit plures inter
eos reperiri oblongae faciei qui difficilius ab Eu-
ropaeis dignoscerenturs); circa Esquimaux autem
aliter sentire iubent accuratissimae trium Labrado-
ricorum figurae, quas, ad exempla a Fratr. Hern-
huticis ibi degentibus missa, a magno artifice Ioh.
Swertner summo studio viuis coloribus depi-
ctas nuper accepi. Mas est; duaeque feminae pro
illius gentis more ocreis amplissimis et ad coxas fe-
re pertingentibus indutae quarum altera infantem
in dextra sua caliga gestatt); omnes autem symme-
tricam satis et proportionalem formam prae se fe-
runt. Mari facies planior, genae rotundae, nasus-
que parum prominens neutiquam tamen simus,
[Seite 83] corpus quadratum, caputque maius est, ita vt sex-
tam totius eius longitudinis partetn expleat; femi-
nae autem proceriores vltra septem capita longitu-
dine sua aequantu), et si colorem in fuscum ver-
gentemw) demas, elegantis ceteroquin figurae
sunt.

§. 51. Varietas humani generis altera.

Sed in Asiam reuertamur, alteramque nostra-
rum varietatum trans Gangeticam cum Insulanis etc.
videamus, quaestatim ad Gangem Aracanos, frontem
neogenitorum plumbea la nina complanantesx) exhi-
buit, Calmucci caluariam curatissime delineatam exhi-
buit, eamque horridam et ad quadratam prope speciem
accedentem, imo multis modis barbariam ipsam te-
stantem, dixit I. B. de Fischer y). At enim
vero vel vnico hocce exemplo euincitur quam iniu-
ste ab vno alteroue vnius gentis cranio ad totius po-
puli conformationem concludatur. Eosdem enim
Calmuckos Cl. Pallas z) vt symmetricae et ele-
gantis imo rotundae faciei homines describit, adeo
Vt et eorum puellis in cultiore Europa amatores pro-
mittat. Neque dictae caluariae respondent binae
[Seite 84] curatissime depictae illius Calmucki, pueri vnde-
cim annorum, qui cum Darmstadiensi comitatu nu-
per ex Russia venerat, imagines, quas Carolsruha
miflas accepi, et quae bonae formae, frontis et su-
perciliorum altorum adolescentem referunt, cuius
facies vel in eo cum Pallasii descriptione conue-
nit et a dicto cranio abhorret, quod os cum oculis
a fs inuicem remotioribus triangulum fere aequila-
terum constituat, quod et ipsum rotundius caput,
non quadratum, reddit. Chinenses inter omnes ni
fallor huius orbis incolas, minime omnium cor-
poris sui naturali conformatione, contenti, nume-
rosis artibus id contorquent et premunt, adeoque
in pluribus sui partibus a plerisque ceteris homini-
bus abhorrent. Oualia fere eorum capita, facies
planae, oculi augusti, versus canthos externos pro-
tracti, nasi parui, et quae sunt huius generis reli-
qua ex copiosis ipsorum picturis, signisque murrhi-
nis et e smectite scalptis adeo nota sunt vt vix ob-
feruatu egeant. Omnino tales erant illi Chinenses
quos Exc. Büttnervs Londini vidit, et bota-
nices studiosissimus Whang at tong (i. e. fla-
nus ex oriente) quocum Exc. Lichtenberg
nuper ibidem loci versatus est. Attamen haec caput
fingendi artificia magis ad molles faciei partes, quam
ad ossium compagem pertinere videntur, cum Cl.
Daveenton a) plura Chinensium, Tattarorum-
que recenseat crania, eaque nullo modo a vulgari-
bus Europaeorum caluariis differre dicat. Reli-
quae huius varietatis gentes in totum spectatae iis
[Seite 85] respondent characteribus quos supra de ipsis pro-
posuimus.

§. 52. Varietas tertia.

Aethiopis ex regione australi Africae caput
studiose descripsit quem supra iam citauimus Io.
Beni. de Fischer b). A regione superiori ela-
tius, subito attenuatum, ab anteriori ad medium
ossis frontis et supra oculos acuminatum et sub illis
longe exporrectum, a posterioriori alte globosum,
itaque toto suo ambitu triangularem fere formam
referre, dixit. Neque tamen haeo satis firma esse
cum aethiopes quos videre et curatius contemplari
mihi contigit, tum aethiopis cranium apud Petr.
Paaw *), demonstrant: hoc enim, si occiput ma-
ius et orbitas angustiores excipias, parum cum
Fischeri descriptione et accuratissima cetero-
quin tabula similitudinis retinebit.

§. 53. Varietas quarta.

De Americae incolis idem dictum estc) quod
supra de Chinenibus monuimus, maximum illis
esse studium corporis sui naturalem formam in, ali-
[Seite 86] am diffingendi et artis ope singulariter formandi.
Id praesertim de capite valet quod miris modis eos
comprimere, copiosa extant peregrinantium testi-
monia; quanquam accurata eiusmodi craniorum
examina desint, nec satis constet in quibus praeser-
tim caluariae partibus plurimum mutetur. Pro-
uinciae portus veteris incolarum capita quadrata et
occipitio carentia dixit Hieron. Cardanvs d).
Caraibae caput osseum, exhibuit Clarissim. Hv-
nalvd
e), quod tamen aut negligenter aeri in-
cisum, aut adeo deforme est, vt inter monstrosas fa-
bricas referre mallem, quam vt totius gentis eam
esse ossium conformationem credere possim. Ossa
nasi enormia, foraminula neruis et arteriis exitum
praebentia eiusdem cum margine meatus auditorii
externi magnitudinis, Zygoma angulosum et loba-
tum, maxilla superior ad dentium alueolos alte in-
cisa et vndulata, et quae sunt huius generis alia,
obiter tantum hanc iconem confectam esse, suspi-
cionem excitant. Ex America demum septentri-
onali Canadensium vnius gentis globosaf) alterius
planag) capita descripsit Charlevoix. Aut
grauiter fallor aut est huiusmodi cranium quod Cl.
Winslow h) descripsit, aerique insculptum ex-
[Seite 87] hibuit, quodque protracto nimis occipitio, fronte
planiuscula, orbitarum figura aliisque id genus a
vulgari structura aberrationibus caninae caluariae
aliqualem similitudinem prae se ferre videtur. Ni-
mis incognita adhuc est illarum terrarum populo-
rumque historia, quare causa eius singularis confor-
mationis addinequit quaecunque autem fuerit, artica
aut vitae generi eo magis tribuenda esse videtur cum
et in Europaeorum capitibus similis structura hincin-
de obseruetur. Ipse cranium, vetustum satis, prae-
terita aestate e sepulcreto vrbis erutum, coram ha-
beo, quod in his quae dixii) plurimisque reliquis
suis partibus Americano illi vt ouum ouo simile est.

§. 54. Forma craniorum quintae hominum
varietatis.

Quorum iam mentionem feci Ins. Mallico-
lok) incolae maxime capitis singulari forma a vici-
[Seite 88] nis abhorrent qua proxime ad Simiarum figuram
eos accedere nuperi peregrinatores retuleruntl).
Reliquorum maris pacifici populorum crania singu-
lare quid prae se ferre nullibi reperio.

§. 55. Ex dictis conclusio.

Haec de craniorum figura sufficiant. Ex di-
etis satis superque satis patere confido, omnem fere
capitis formae in diuersis populis differentiam, vnice
fere vitae generi et arti tribuendam esse: quanquam
Hippocraticum, quod diximus, effatum, de arte
temporis progressu in alteram quasi naturam degene-
rante, cum in hac tum in reliquis omnibus generis
humani varietatibus quodammodo certe valere pos-
se, lubens concedam.

§. 56. Physiognomia.

Vastus aeque ac amoenissimus pateret campus,
physiognomiae et peculiarium totius faciei in diuer-
sis gentibus lineamentorum, quae in multis certe
firma latis, et climatis vitae generis etc. adeo fidi
indices sunt, vt et qua doque sub alieno coelo imo
post plures generationes agnosci adhuc possint. At
enim vero illu exspatiari praeteralia praesertim sida-
rum satis et curatissime delineatarum imaginum defe-
ctus prohibent. Vehementer quidem in id incubui,
vt mihiremotiorum praesertim et minus adhuc co-
[Seite 89] gnitarum gentium ad viuum factas picturas compa-
rarem; pauca tamen ea sunt quae adhuc nanciscilicuit,
et ex itinerum auctoribus non multi sunt quorum
iconibus, quod nempe ipsas populorum imagines
spectat, fidere possis. Quodsi enim fratrum de
Bry
vasta opera, Cornelii le Brvn itinerum
priores editiones, Nic. Witsen Tattariam,
Sydneii Parkinson diarium ct Cookii pro-
prium itinerarium excipias, praeter hinc inde in va-
riis libris praesertim in S. R. Lavateri opere
physiognomico, sparsasicones genuinas, vix alibi plu-
rium nationum sideles picturas reperies.

§. 57. Primae hominum varietatis exempla.

Pauca interim proferre exempla sufficiat, quo-
rum notissimum omnium et fallere nescium praebet
Israelitarum gens, vel solis oculis, orientem spi-
rantibus, vbiuis facillime agnoscenda. Vallones,
eti msi per plurimos annos inter Suecos versati fue-
rint constanter tamen faciei lineamenta, sibi pro-
pria, seruant, quibus primo intuitu ab indigenis
distingui possuntm). Heluetorum serenus et inge-
nuus vultus, hilaris Sabaudorum puerorum, virilis
et serius Turcarum n), simplex et incallidus gen-
dum maxime borealium o), facile, etiam a parum
[Seite 90] physiognomice doctis, dignosci poterit. Quos ex
America boreali ad primam hancce nostram generis
humani varietatem retulimus populos, Groenlandi
sc. et Esquimotae quod ad physiognomiam quoque
mirum quantum a reliquis noui orbis incolis imo a
vicinis Virginianis, Carolinensibus etc. differunt.
Vt enim in totum longe succulentioris et magis qua-
drati et torosi habitus sunt, ita et faciem magis ple-
nam, rotundiorem et aequalem prae se ferunt.

§. 58. Veteres Graeci et Aegyptii.

Quae vulgo de venustissima veterum Graeco-
rum
physiognomia praedicantur ea valde limitanda
et maxime ad fictas formas quas Ideales dicunt restrin-
genda esse, facile concedet qui summam in genuinis
veterum graecorum imaginibus varietatem, vel in
sola Lipperti dactyliotheca facile conspiciendam,
paulo attinentius contemplatus est.

Eo maiorem autem miranda illa vniformitas
attentionem meretur qua omnes ac singulae veterum
Aegyptiorum quot adhuc extant im agines, ad vn-
guem inter se conspirant. Omnia enim eius gentis
antiquae artis monimenta a Memnonis statua ad fi-
gulina sigilla in mumiis reperiunda, et ad larueas vsque
e sycomoro in sarcophagis exscalptas etc. sibi simil-
limas et singulares plane (sed toto coelo a facie
Chinensium, quibus vulgo cognati dicuntur Aegy-
ptii, abhorrentes) imagines exhibent. Facies enim
[Seite 91] eorum longior, neutiquam tamen macilenta, na-
sus procerior, versus alas autem latior, et in acuti-
orem apicem desinens, os demum paruum labiisque tu-
mentibus cinctum certissima et in mumiarum quo-
que craniis adhuc agnoscenda, Aegyptiaci capitis
signa praebent.

§. 59. Varietas hominum secunda.

Huius varietatis clarissima exempla praebent Si-
nenses
, globosa fece facie, naso paruo et acuto, et
ocellis angustis cantho exteriore sursum vergente
conspicui, quos tamen tota capita sibi adeo defor-
mia reddere diximus, vt in his, quid naturae quid
arti tribuendum sit vix adhuc dignosci queat.

§. 60. Varietas tertia.

Horum quidem hominum, Aethiopum praesertim
facies adeo notae,et naso simo, labiis tumidis etc. con-
spicuae sunt vt super eis plura movere supervacuum fo-
ret. Nasum eorum simum a quibusdamp)artitributum,
nuperorum plurimi, iique autoptae, naturae vindi-
caruntq) quibus etiam bini aethiopum fetus in Mu-
seo Regio asseruati, Rvyschii r) Sebae ques)
iconibus simillimi, egregie respondent. Quanquam
[Seite 92] enim omnes fere humani embryones simi sint, ae-
thiopici tamen de quibus loquimur adeo repandos
nasos et interfinia ( vt Isidori voce vtar) habent,
vt vel ex iis solis, etiamsi tumida labra negligeren-
tur, quisque gentem eam agnoscat. Sed nostris
demum temporibus Camperi viri summi inge-
nii acumen et industria longe certiorem aethiopum
physiognomiae characterem in faciei versus labia
decliui prominentia rostrum productius quasi aemu-
lante, inuenit, et obseruationes suas super huius
aliarumque gentium physiognomia ex ipsa natura
anatomes profundioris ope haustas propediem pu-
blicaturum pro misit: quas eo auidius expecto quo
maiorem voluptatem ex summis huius disquisitio-
nis capitibus ab amantissimo viro coram demonstra-
tis, praegustare mihi licnit.

§. 61. Varietas quarta.

Inter omnes quidem quas ex noui orbis diuer-
sis gentibus mihi comparare potui fidas et genuinas
imagines eadem intercedit longe diuersissima differen-
tia quam et quiuis praeiudicii expers inter Europae-
os eiusdem gentis incolas agnoscet; adeo vt v. c. se-
ptem eiusdem nationis Chirokesarum procerum ao
1730 Londini quo, ad foedus cum anglis sancien-
dum, vencrant, ad viuum depictorum icones, quas
coram habeo mirum quantum inter se differant: si
quid tamen ipsis commune dicere velis, id omne ad
caput proportione reliqui corporis minus, ad arcus
superciliares et zygomaticos protuberantes et oculos
profundius in orbitam retractos redibit.

§. 62. Varietas quinta.

[Seite 93]

Oceani pacifici demum incolis etiamsi satis in-
ter se differant adeo vt facile sit trucem et efferatum
Nouo-Hollandorum et Nouo-Zeelandorum vultum
a longe mitiore et humaniore Vtahittensium
distinguere; in vniuersum tamen omnes faciei par-
tes profundius exscalptae ideoque altius protube-
rantes et a latere spectatae angulosae et Chinensium
planae et rotundae faciei ex diametro oppositae visun-
tur. Sed haec pro ratione curtae nostrae suppelle-
ctilis physiognomicae in praesentiarum sufficiant.

§. 63. Capillorum diuersitas.

Paucae adhuc corporis humani varietates prae-
ter eas quae soli arti debentur recensendae restant;
in peculiari membrorum partiumque formatione
versantes. Pili quidem cum colore tum forma apud
plerosque homines magnopere variant, in nonnul-
lis tamen gentibus constantiorem habitum seruant.
Et quidem vt in vniuersum candidos colores magis
sub septentrionibus, fuscos sub austro gigni, dictum
est, ita et capilli et oculi nigri torridis, albidi vero
capilli cum caesiis oculis, glacialibus plagis familiares
esse videnturt). Prae aliis tamen Aethiopum cri-
nis intensa nigredine et singulari crispitudine con-
spicuus est, quae tamen non minus ac cutis eorum
color minime ipsis connata sunt sed temporis pro-
[Seite 94] gressu, et solis, vt videtur, ardoreu) contrahun-
tur. Fetus enim Aethiopes,quos diximus, leniter
fuscis, et rectis capillis teguntur, qui vix ab Euro-
paei embryonis lanugine differunt: ita vt cutis pi-
lorumque tincturam simul sensim mutari probabile
sit. Senum enim aethiopum cutem pallescere, cri-
nesque simul canescere, iam monuimus; et in aliis
quoque hominibus obscenas partes vt fusca magis
cute, ita et crispa pilo tegi, nota res ett. Dari au-
tem quoque Aethiopes nigro quamuis, recto tamen
capillo, in nupero opere docuit D. Antonivs
de Vlloa
w). Ipsam demum Aethiopici pili
structuram eandem ac ceterorum hominum, bul-
bumque perinde candidum esse alii docuerunt, i-
pseque saepius obseruaui.

§. 64. Dentes.

Etsi dentes omnia reliqui sceleti ossa duritie
longe superant, nihilominus tamen quod adfirmam
et immutabilem formam ipsis mirum quantum ideo
cedunt, quod soli nullo periosteo exterius obducti
et definiti, plane nudi et tot aduentitiis mutationi-
bus obnoxii extent. Minus itaque mirandum den-
tes in diuersis eiusdem caeli et aeui hominibus sub-
inde maximopere figura sua differre, quam totas
gentes singulari quadam et firma eorum forma inter
se conuenire. Extant tamen huiusmodi exempla,
[Seite 95] ut Tattarorum, quibus dentes ex crudae carnis,
equinae praesertim, esu, ab inuicem separati di-
stant: Chinensium, quorum dentes superius prae in-
ferioribus valde prominere dv Halde auctorest etc.
Praesertim autem in mumiis Aegyptiacis singularis
et valde memorabilis dentium structura nuper a me
descripta estx) pridem quidem a magni nominis
viro Conyers Middleton obseruatay) sed
pro prodigio et monstro aut unici fere exempli
habita, a me autem in plurium Mumiarum craniis,
posteaque a cel. Storr z) in mumia Stuttgardiensi
[Seite 96] et ab amicissimo Soemmerring in mumiis are-
nariis quae Cassellis feruantur, confirmata. Quan-
quam enim vix mentione egeat in tanta varietate mu-
miarum, quod ad tempus quo nempe conditae sunt,
aut nationis aut religionisa) diuersitatem etc. non
eandem, in omnibus quae adhuc extant earum spe-
ciminibus, figuram existere posse, eo maiorem ta-
men obseruatio nostra attentionem m reri videtur,
quod aliquid lucis exinde ad distinguendas tot diuersi
generis mumias, ad aeuum earum definiendum et
s. p. mutuari fortassis possit.

§. 65. Pedes.

Aethiopum pedes non vno modo male forma-
tos esse multi auctores sunt. Moreti Virgiliani au-
ctor plura eorum vitia sequentibus recensetb):

Cruribus exilis, spatiosa prodiga planta
Continuis rimis calcanea scissa rigebant.

quibus Hier. Mercvrialis respondet, qui
pedum scissuras Aethiopiae endemias dicitc). Ali-
[Seite 97] us memoratu dignus apud Petronivm d) extat
locus, quem de seruis ex Aethiopia agere, simili-
bus iis quos Negros appellamus, Opt. Heyne
monuite). Aegyptios aethiopesque blaelis pedi-
bus dixit Coel. Rhod ginvs f) etc. quae ta-
men omnia minime totis gentibus communia esse
videntur, cum iam Albertvs Dürer g), post-
quam haec aethiopium pedum vitia recensuit, plu-
res se vidisse optime ac symmetrice formatos addat;
neque mihi ipsi in aethiopibus mihi visis, tale quid
obseruare licuerit. Indostanos autem cruribus longis
et gracilioribus*), Tattaros e contrario et Samoie-
das**) breuioribus esse certa satis extant auctorum
testimonia. Genuum crassitiem apud Nouozee-
landos vitae generi deberi cel. Reinh. Forster,
monuith).

§. 66. Mammae.

[Seite 98]

Mammas aethiopissarumh*), aliarumquei)
australium feminarum, pendulas, vitae genere et
lactandi modo contrahi, eo minus mirandum, cum
et pulcerrimas Turcarum in Archipelagi insulis fe-
minas perpetuo balneorum et lavacri calorum abu-
su eodem vitio obnoxias esse, notum siti*), quod
tamen, quem modo citauimus Cel. Forstervs
in Nouo Zeelandis et Societatis insularum incolis
solo et aëri tribuere mauultk).

§. 67. Pronunciationis singularia.

Iis humani corporis mutationibus quae vitae
genere accidunt, eas quoque accensere licet, quae
linguarum differentiae ortum debent, quaeque in
ipsis interdum loquelae organis reperiuntur. Calo-
ris enim frigorisue potentiae eam discrepantiam cum
Cl. Ioanne Senebier k*) tribuere facilis vici-
narum sibi linguarum comparatio prohiber. Num
quis enim climati tribuere auderet, quod Ephrai-
mitae Sibolet pro Schibolet dixerint, Chinenses lite-
ras R et D, Hispani M finale, insularum Marque-
sas incolae aut Groenlandi Kamtschadalorum Tsch,
[Seite 99] Ks etc. pronunciare nequeant?*) Sed prolixiorem
super ea re esse, immensi in hoc genere labores
Exc. Büttneri vetant, qui incredibili studio
quicquid ad id argumentum spectat, collegit, pro-
pediemque prelo tradet.

§. 68. Varietates generis humani artificia-
les. v. c. Circumcisio.

Ad ea transeo quae, praeter capitis formatio-
nem adhuc in reliquis corporis part bus apud va-
rias gentes artis ope mutari solent; primo
de mutilatis dicturus, vbi membra et partes
corporis rescinduntur, euelluntur etc. Vetu-
stissimam ex his circumcisionem esse, cum Sa-
crae Litterae,
tum Herodoti l) de Colchis, Ae-
gyptiis et Aethiopibus narrationes, et late patens
eius ritus imperiumm) testantur. Neque enim ad
potiorem tantum, sed apud plures orientis populos
ad sequiorem quoque sexum pertinet, cui eadem
pudendi particula quae virilis membri praeputio
respondetn), praescinditur; cuius ceremoniae co-
[Seite 100] piosa ex antiquis nouisque auctoribus testimonia et
historias collegerunt Mart. Schvrigivs o)et
Theod. Tronchin p). Nobis in praesenti
sufficit, lectoribus exhibere iconem (Tab. II. Fig.
4
.) genitalium puellae circumcisae XVIII annorum,
quam beneuolentiae Exc. Niebvhr. debemus,
qui et publici eam iuris facere nobis benigne con-
ceffit. Erat enim inter quaestiones, celebri societa-
ti in Arabiam peregrinanti, propositas, vna, cir-
cumcisionem vtriusque sexus spectansq), cui, vt
ceteris fere omnibus, egregie satisfecit, qui vnicus
ab expeditione superstes rediit V. Cl.r) adeo vt et
ipsam eam de qua loquimur iconem reportaret,
quam ad viuum fecerat magnus artifex G. W. Bav-
renfeind. Ipsum in ea clitoridis corpus, nu-
dum et praeputio suo orbum, e labiorum superiore
commissura, sub pube abrasa pendens, conspicitur,
cui vrethrae, vaginaeque vteri orificia subiacent;
quae si sortassis non adeo exquisita viderentur qui-
busdam, pictoris festinatio facile excusabits).

§. 69. Monorchides.

[Seite 101]

Eunuchi*) non tam ad argumentum nostrum
spectant, quam monorchides, quibus in infantia al-
ter testis exscinditur. Inprimis hic mos apud Hot-
tentottos inualuit, qui octauo plerumque, imo, si
Kolbio t) sides, quandoque decimoocta-
uo demum aetatis anno, monorchides red-
duntur. Velociores eos currendo fieri putant;
fertilitati autem simul noceri peregrinatores mo-
nentu). Similem testis iacturam Heluetici rustici
non raro patiuntur, qua circumforanei anti-
quo more hernias curare solentw).

§. 70. Americani imberbes.

Ad mutilata demum pilos refero, a nonnul-
lis gentibus in diuersis corporis partibus eradicari
solitos. Ita Buratti barbam saltem submentalem
seruant, reliquam euelluntx): Turcae omnes,
praeter capillos barbamque, reliqui corporis pilos,
variis vnguentis, delenty): Vtahittenses crines sub-
[Seite 102] axillares eradicantz): et Americae plerique populi
barbam exstupant, quae res in veterem illam opini-
onema) abiit, Americanos sua natura inberbes esse.
Sed alibi iam ex omnibus fere Americae zonis vere
barbatorum incolarum exempla attulia*) et si ho-
die quibusdam natura sua nunquam barba venit ex
generationis phaenomenis et nisus formatiui legibus
id fieri, vberius exposuib).

§. 71. Aliae mutilationes.

Digiti minimi resectionem apud quarundam
oceani pacifici insularum*) incolas solemnem,
dentium apud alios exacutionem artificiosamc),
reliquasque tam parui momenti mutilationes, omitto.

§. 72. Auriculae enormes.

Ad deformationes partium inprimis auriculas
pendulas et enormes refero a longo inde tempore
apud varias gentes amatas, adeo vt antiquae de
Scythicis in Ponto populis fabulae ansam praebue-
rint, tam magnas ferentibus auriculas, vt tota ipso-
[Seite 103] rum corpora iis contegi queantd). De Malabaris
Commoraee), Beynaris, Moluecarumf) et Mal-
licolaeg) incolis certe compertum habemus, variis
cos artibus auriculas praegrandes et vere monstro-
sas reddere. Mire laciniatas, australis hominis
pictura apud Corn. le Brvn exhibeth).

§. 73. Aliae deformationes.

Virilis membri praeputium studiose prolonga-
re quosdam populos, vt freti Magellanici accolasi),
nouo Zeelandosk) etc. peregrinantium docent re-
lationes. Chinensium enormes vngues**), tot alia-
rum gentium genae et labia perforata, aut nasi
interfinia et auriculae ad annullos transmittendos
pertusae etc. itidem tum mirandi studii natiuum
corporis ornatum arte superandi, tum multifariae et
diuersissimae super pulcritudinis idea opinionis,
aeque luculenta praebent testimonia.

§. 74. Corpora picta.

[Seite 104]

Pigmentorum et vaii generis fuci vsus, ipsas
quidem membrorum formas non mutat, adeo con-
stans tamen est in quibusdam gentibus, vt eum pla-
ne intactum relinquere nefas foret. Alii quidem
varia pigmenta cuti saltem illinunt, alii autem ean-
dem acu prius pungunt, tumque demum colores
infricant, tenacissime tunc inhaerentes. Vterque
ritus apud remotissimas et maxime diuersas gentes
inualuit. Pingunt se v. c. Kanagystael) Californiim),
Turcaen), Insularum St. Cruciso) et Malli-
colo, Nouae Hollandiiaep), Capit. Viridisq) etc.
incolaer). Acu autem in ipsa cute lineas ducere
(tatowiren) nouimus Tungusass), Tschuktschos*),
[Seite 105] Arabest), Esquimotasu), Nouo-Zeelandosw), Vta-
hittensesx), mustasque Americae vniuersae gentesy)

§. 75. Ad dicta Epilogus.

Et haec fere sunt quae super corporis humani
eiusque membrorum varietatibus aut climate
aut vitae genere, aut diuersis connubiis,
aut demum arte effectis, enarranda habui. Faci-
le quisque videt argumentum nostrum circa totarum
gentium varietates versari, neque eas ad rem no-
stram pertinere quae vni alteriue indiuiduo fortuito
acciderunt; ideoque infelices illos infantes hinc il-
linc inter feras repertos, summo iure hic loci omit-
ti: eo magis cum iam Cl. Virorum industria quic-
quid de iis exemplis innotuit studiose collegerit et
ex professo pertractauerity*). Pars eorum potion
[Seite 106] et nobilissima, ratio sc. inculta manet, dura autem
necessitas humanam eorum naturam adeo inuerti,
vt haec brutis simillima anthropomorpha, si quos
alios, ad Linnaeanos homines monstrosos re-
ferrem.

§. 76. Super leucaethiopum morbo Excursio.

Morbi quiciem, quibus corpus humanum affli-
gi solet, multo minus quam ferus horum infantum
status, argumenti nostri esse videntur: et tamen in-
uiti quamuis pathologiam hic loci tangere, nupe-
rorum quorundam Cl. Virorum lapsu cogimur, qui
morbosos de quibus iam nobis sermo erit, non so-
lum pro peculiari generis humani specie, habere,
sed et eosdem cum simiis confundere, haud dubi-
tarunt. Cutis E T oculorum complicatum vitium
estz), cum apud diuersissimarum gentium homines,
[Seite 107] tum inter varia animalium quadrupedum, auium-
que genera, quandoque occurrens. Vt enim supra
candorem corporum organicorum frigori debitum*)
vidimus, ita nunc alia vitiosa magis nec a climate
pendens albedo consideranda venit, quae nec ab
ipsis plantisa) abesse videtur, magis tamen, firmis-
que et singularibus symptomatibus inter animantia
obseruatur, quibus tunc cutis et pili aut pennae plu-
maeque, praeter naturam cretacei fere aut lactei,
oculi vero grisei, rubelliue coloris esse solent. In
paucis generibus hic singularis status in alteram qua-
si naturam abiisse videtur, ita vt semper sibi similes
pariant, idemque per omnes generationes color
seruetur; in plerisque autem sparsa saltem et ano-
mala eiusmodi videntur exempla, quae ab soliti co-
loris parentibus nata, facile etiam his similes fetus
iterum procreant; aut certe inter paucarum familia-
rum limites tenentur.

§. 77. Cuniculi albi.

[Seite 108]

Ex prioribus notissimi sunt cuniculi albi, quos
non inepte sui generis levc-aethiopes dixit Nic. le
Cat
b). Constans his et perpetuus est niueus pi-
lorum, roseus autem seu rubidus oculorum color,
qui in reliquis aut griseus aut niger existit. Desi-
deratur enim in istis nigrum pigmentum quod ani-
malium mammalium, auium, amphibiorum, mul-
torum piscium, imo et insectorum oculos interne
conuestit, cuiusque sedes in cellulosa tela tunicam
chorioideam, vueam etc. obducente, quaerenda est.
Maximi hanc nigredinem ad recte beneque viden-
dum momenti esse, praeter alia argumenta praeser-
tim debilis eorum animalium visus testatur, quae
eo pigmento aut in totum, vt in cuniculo albo est,
aut etiam quoad partem tantum destituunturc).
Nam et ea animalia, quae coeruleum aut viride tape-
tum
habent, eo difficilius claram et meridianam
lucem ferunt, quo maior aut splendidior iis ea pars
existit; vt in fele aliisque animantibus quae noctu
res suas agunt, obseruare est. Sed his tamen ex-
terna chorioidis facies, et internae quicquid prae-
ter tapetum restat, nigredine debita obducitur, cu-
ius autem in iis de quibus loquimur cuniculis, ne
vestigium quidem apparet. Numerosissima hinc,
si sanguine turgida sunt, vasa, roseo fere aut au-
roreo colore per pupillam et in iride transparent;
qui elegans rubor perit si oculi bulbus ex orbita exi-
mitur sanguisque effluit; manet, si eadem vasa pri-
[Seite 109] us sebo miniato repleueris. Pupilla, vt et in aliis
de quibus nobis sermo erit animalibus, amplissima,
etiam post mortem; iris, si a vasis recesseris, al-
bida, vix floccosa; quae, si vnquam aliorum ani-
malium irides, ob ipsum alieni pigmenti defectum,
nullas ipsi esse fibras circulares, suculenter mon-
strat: vasa eius elegantissime serpentina; plicae au-
tem processuum ciliarium, si iniectio rite successe-
rit, vt nil supra etc. Cum hoc oculorum vitium
adeo familiare sit huiusmodi cuniculis, vt et eorum,
femellae, a nigris griseisque masculis compressae,
albos fetus etrubros oculos ferentes pariant; certe
non mirum est eos etiam facilius luci adsuescere,
diemque ferre discere.

§. 78. Mures albi.

Aliter natura murium alborum comparata
est, qui, etsi quandoque per plures generationes
pilorum niueum, rubrumque oculorum colorem,
perinde vt cuniculi, seruent, nihilominus tamen
maxime lucifugid) manent. Est hic Goettingae
pistoria domus, in qua non raro mures albi capiun-
tur, quorum plures viuos vidi, qui interdiu, et si
lux admoueretur caueae, in gossypium quod ipsis
additum erat, statim se recipiebant, in crepusculo
autem, et si nubila tempestas esset, vegeti discur-
rebant.

§. 79. Aliorum animalium morbosa albedo.

Sed praeter cuniculos muresque alia quoque
sunt animalia, in quibus haec pilorum, pennarum-
[Seite 110] ue et oculorum varietas, etsi rarius, obseruatur.
Inter equose) quandoque tales cernuntur; qui au-
tem a Danica peculiari stirpe distingui debent; quae
etsi albis nascatur pilis, vngulas tamen et oculos ni-
gros, imo ex Cl. Kerstingii obseruatione rete
Malpighianum quoque fuscum habet.

Canes albos, oculis rubris ipse vidi: cricetum
eiusmodi munificentiae Cl. Svlzeri debeo: simi-
lem sciurum viuum aluit I. I. Wagner f).

In auium tribu, albae varietates cum rubris
oculis, quandoque inter passeres Canarienses, pa-
uones et gallos; rarissime, certo tamen, inter cor-
uos occurrunt.

§. 80. Leucaethiopia humana.

Quod demum homines attinet, eodem vitio
correptos, eorum historia a nuperis quibusdam adeo
deturpari, fabulisque confundi cepit, vt fere con-
donandum sit aliis qui seduci se passi sunt, nouam-
que exinde generis humani speciem constituere haud
erubuerunt. Partium itaque nostrarum erit com-
menta a vero separare; morbum, non peculiarem
humani generis varietatem, nedum speciem esse,
demonstrare; eius symptomata seorsim enarrare;
eumque et veteribus cognitum, et per totum sere
terrarum orbem grassantem ostendere.

Summi Linnaei lapsum, per tot egregii
operis editiones repetitumg) et quem alii Cl. viri
[Seite 111] fideliter assumtum recantant, post Bvffoni h)
Pavwiiqueh*) acres censuras vltro vrgere, reliqua
eius immensa vere merita, nostraque erga tantum
virum reuerentia, vetant. Tribus saltem verbis
indicasse sufficiat; Simiarum attributa illinc cum
humanis consusa esse; neque corpus nostro dimidio
minus
, nec oculos orbiculatos cum membrana nicti-
tante
et visu laterali in vtrumque latus simul i) nec
manuum digitos in erecto attingentes genua, nec
cutaneam pubis plicam, k), nec demum linguam si-
bilam
et arrogantia illa cogitata, spem suturi do-
minii
etc. ad fummum Diuini Numinis opificium
pertinere, sed ad fabellas releganda esse.l)

§. 81. Symptomata morbi.

Morbus est humani corporis, plerumque con-
genitus, in totum illi fimilis, quem varia animalia
quandoque corripere, diximus: in eo autem diuer-
sus, quod symptomatibus ludat, modoque grauius
modo lenius hominem inuadat: in aliis terris rarior,
in aliis frequentior et endemius sit: hinc per fami-
lias propagetur, illinc vage saltem et sparsim aliquem
occupet. Cutem oculosque simul afficit, ideoque
cum ad impetiginem, tum ad luscitionemm) re-
[Seite 112] ferri posse videtur: utrique enim pariter cognatus est,
vt ex symptomatum recensione patebit. Quod cu-
tem s. potius cuticulam, quae princeps morbi sedes
est attinet, ea non vno modo in eo afficitur: sem-
per quidem vitiose albescit, piliquen) aut pubes eo-
dem niueo candore inducuntur; diuersimode autem
simul ipsius epidermidis natura mutatur; neque sem-
per tota, sed et, raro quamuis, sparsis tantum per
corporis superficiem locis, corripitur. Hoc autem
modo aegrotantes ab illis hominibus grobe separan-
dos esse, quibus rete tantum versicolor est, supra
iam monuimuso). In morbidis de quibus loquintur,
asperas esse et tactu quoque a reliqua cute distin-
guendas maculas*) apud Indos orientales post Franc,
[Seite 113] Valentyn obseruauit Cl. Rvdolph.p) Tat-
taros similiter variegatos reperiri Strahlenberg q)
et jo. Bell r) referunt: Malabaros autem, ma-
guis eiusmodi maculis ex albo flauescentibus distinctos,
relationes Hallenses describunt,s) malumque leprae
simile faciunt. Proxime ab hac morbi specie ea abest,
qua tota candet corporis cutis, alieni tantum coloris
maculis, oflavis v. c.t) hinc inde adspersisu), aut
vbi color ex albo rubroque mixtus estw): aut facies
saltem natiuum ruborem retinuitx).

§. 82. Albedo vitiosa.

Plurimis autem tota cutis, non uno tamen mo-
do, candet. In multis enim epidermis praeter co-
lorem parum aut omnino nihil natura sua mutatur,
ita vt ceteroquin nil morbidi prae se ferre videatur.
[Seite 114] Tales sunt, quos curatissime descripsit Lionel
Wafer
y), isthmi Darici multi incolae; qui co-
piosa, sed tenui et ninea pube vestiti dicuntur. Si-
milis erat ex Ternatae vicina insula, elegans femi-
na quam Bantamici regis concubinam dicit le
Brvn
z) : et quinquennis puer academiae Parisinae
ostensusa). Alium, nuper Londini visum, cute
Europaeo similem dicit Anglus poetab). In mul-
tis autem scabra quoque epidermis est. Ita de Ta-
mulico ludi magistro lego, cui cutis desquamata
quasi erat, vt in rubrum colorem vergeretc). Le-
pram albam morbum dicunt, Malabarice Wönkusch-
tam s. Wenküschtam
d). Similis videtur Paraguaien-
sium quorundam crusta leprosa, piscium squamas
referens, indolor, nec reliquam sanitatem affici-
ense). Leprosos quoque facit albos Aethiopes
Job. Lvdolfvs f), et Guineenses Isaacvs
Vossivs
g). Ipse per plures annos Saxonem no-
ui iuuenem, cui tota cutis, non ipsa facie aut vo-
lis manuum exceptis, albis et calcareis quasi squa-
mis aspera erat, et per numerosa crustae interstitia
[Seite 115] et fissuras quasi, rubra apparebat. Defluebant in-
terdum hae squamae, tumque magis rubebant mem-
bra; continuo autem nouae succedebant. Pubes
alba erat; capilli autem et supercilia, si recte me-
mini, mustellina. Hi enim pili, non vt pubes
eundem in hoc morbo colorem seruant, sed diuer-
simode ludunt. Plerisque niuei sunth), molles et
simillimi lanae caprinaei). Neque tamen et hic
candor constans est, sed succedente aetate
in rubellum mutaturk). Capillos rufos et flauos
suis Leucaethiopibus Vossivs tribuitl), flaui erant
in familia Malabaricam), aureoli in puella Mani-
lica apud G. Jos. Camelli n).

§. 83. Oculorum affectio.

Haec de altero morbi nostri affectu; quo cum
impetigine conuenit, alter, vt diximus, oculos affi-
cit, et ad luscitionem pertinet, cuius tamen quoque
symptomata mirum quantum variant. Multis pal-
pebrae tumidaeo), conniuentes, Dariensibus se-
milunari aperturap); omnes interdiu nictant, id quod
[Seite 116] et in iuuene illo videre erat cuius epidermidem
modo descripsi; maxime id incommodum ipsi ac-
cidit quamdin fuit hyems, vbi niuis candorem fer-
re non poterat, vt glacies ipsi ideo timenda esset.
Paucis iris continuo movetur, et pupilla adeo inqui-
etata est, vt minuta obiecta, v. c. litteras, nun-
quam distinguere possintq). Iridis et chorioidis
colores varii quidem, omnes tamen pallidiores, vt
minus lucis absorbeatur, et retina eo magis affici-
atur.

Multis roseae sunt, vt animalibus quae recen-
suimus. Tales habere nouimus, agricolae gallicir)
duos filios vnamque filiam. In Leucaethiopis 1744
Lutetiae visi oculorum descriptione variant Viri
Cl. Mavpertvis et Voltaire; huic enim
rosei, illi caesii dicti sunt. Vuiendi tamen si Cl. Fon-
tenelle
s) sequimur, qui certa tantum sub ocu-
lorum positione rubram apparuisse iridlem etc. re-
fert. Rufae erant illi, quem vidit Oliv. Gold-
smith
. Sed et caesii non raro in hoc morbo
oculi sunt. Vt enim hic color in totum debilem
notat visum, post Avicennam et Averroëm
notante Hermanno Conringio t), ita et
[Seite 117] praesertim in nyctalopibus nostris saepe occurrit.
Caesius erat quem noui iuuenis. Et qui inter Ma-
labaros lepra alba cum luscitione laborant, similem
oculorum colorem geruntu): vt et ii qui in R. Lo-
ango extare dicunturw). Griseos ipsis oculos tri-
buit Dapper. Nescio annon et ipsius Hierony-
mi Cardani
familiam hoc nostro morbo laboras-
se probabile sit. Ipse enim in vita propria x) : pater
ruber, oculis albis et quibus noctu videret –
et
paulo post: filius meus natu maior oculis illi simil-
limus –
et alibiy) de eodem primogenito: pa-
tri meo similis, oculis paruis, albiset qui nunquam
quiescebant –
et de se ipso alibiz): prima iuuent a
nupor experrectus in maximis tenebris omnia, lustra-
bam, ac si dies clara esset. sed breui tamen vis il-
la mihi subtrahebatur. Nunc etiam aliquid video,
sed tamen non discerno.

§. 84. Reliqui corporis habitus.

Sed haec de externa cutis et oculorum condi-
tione in morbo nostro laborantibus sufficiant. Pau-
cis adhuc de reliqua eorum corporis constitutione
dicendum erit. Primo ergo non omnibus perinde
teter aut foedus habitus est. Nam et plures eorum
regis Loangi satellitium constituere relatum esta).
[Seite 118] Certe alia Bantamici Regis amica eratb): et alia
Malabarica militi Europaeo nupsitc). Illa corpore
quadrato et genis rotundis deseribitur. Et robusti
fatis videntur vt noctu certe res suas agere possint.
Imo et ipsos noctu vicinas regiones hostiliter inua-
dere diciturd), et Lusitanos alios ex Guinea Brasili-
am versus transtulisse, vt in aurifodinis opera face-
rent; vitae certe genus hoc foret, vbi nyctalopia
prodesle posset.

Alii autem debilis et imbecillis corporis esse
videntur. De Dariensibus Wafer e). Gallici
parochiae Champniers vix sub dio esse possunt.
Malabarici certe longiora itinera perferre neque-
untf), neque ventum, aut aestumg) cito defatigan-
turh). Solis candor lacrumari eos faciti). nebulo-
sa autem tempestare non male videntk).

§. 85. Animae conditio.

Animam autem et mentis dotes hoc morbo
minime affligi, sed bene valere posse, exempla do-
cent. Quem toties dixi, iuuenis, non vnius gene-
[Seite 119] ris scientiarum, imo et quas humaniores dicunt,
eleganter doctus erat. Malabaricum paedagogum,
poemata callentem, citauimus. Et, si licet, ma-
gnum artis lumen Cardanvm cogitemus.

§. 86. Morbus veteribus cognitus fuit.

Haecergo morbi phaenomena et symptomata sunt.
Eum omnis temporis locique gentes inuadere, et
partem ad endemica partem autem ad sporadica ma-
la pertinere adhuc demonstrandum restat. Vtroque
modo iam priscis cognitus fuit. Sporadicum enim
eiusmodi exemplum fabulae Romanensi ansam prae-
buit quam Aethiopicorum titulo Heliodorvs re-
liquit. Rex Hydaspes nempe filiam Charicleam,
quae eum ex improniso agnoscit, pro sua suscipere
dubitat, quod ipse cum vxore sua aethiopes sint, il-
la autem candida cute. Verum Sisimithres, Cha-
ricleae aduocatus, qui ipsam tenellam adhuc sustu-
lerat, totam rem patri declarat: alba, inquit, et
ea fuit quam sustuli: alioqui et annorum tempus
conuenit cum praesenti aetate puellae, cum 17 fere
annos haec, et expositionis tempus, impleuerit.
Por-
ro et oculorum aspectus mecum facit, et totam
vultus effigiem ac excellentem formam, quae nunc
apparet, conuenire cum ea, quam tunc cernebam,
agnosco
l). Fortassis etiam, quam Aristoteles m)
habet, mulieris ficulae ex adulterio cum Aethiope nata
[Seite 120] lia, huc pertinet, nort patris aethiopis colore prae-
dita, quae autem filium postmodum peperit, auita
nigredine denuo conspicuum.

Sed et endemicum eundem morbum norant
veteres, adeo vt et totis gentibus et terris de eo
nomina imponerent. Albaniam enim, ad Cauca-
sios montes et Armeniae confinian), exinde nomen
duxisse probabile est, de qua Isigonvs Nicae-
ensis
o): gigni ibidem quos dam glauca oculorum
acie, a pueritia statim canos, qui noctu plus quam
interdiu cernant
p). Altera huiusmodi natio Leuc-
aethiopum
nomen tulit, dehinc aliis hoc morbo labo-
rantibus impositum. Mentionem eorum faciunt
Pomponivs Mela q), Plinivs r), Pto-
lemaevss), et Agathemer t): intactos au-
tem eosdem reliquerunt Strabo, Ivlivs Ho-
norivs
u), Ister Aethicvsw), anony-
mus Rauennas etc. Sed nec illi quod ad regio-
[Seite 121] nem conueniunt, quam inhabitare dicunt Leucae-
thiopes. Mela et Plinivs eos cum Libycoae-
gyptiis ad Libycum mare ponunt, Jo. Reinhold
in tabulis quas Melae suo addidit, circ. longit.
50° latit. bor. 15° etc.w). Ptolemaevs vero
Leucaethiopes sub Ryssadio monte degere inquit, cuius
nominis celebre promontorium D'anville pro ca-
pite viridi
habet. Vt vt sit, nobis in praesenti sufficit,
priscis hunc morbum non incognitum fuisse.

§. 87. Nuper a ex vniuerso terrarum orbe exempla.

Recentioris aeui exempla e diuersissimis et maxi-
me dissitis orbis nostri partibus vidimus, quae, additis
aliis paucis, breuissimis adhuc secundum quinquc no-
strarum varietatum ordinem repetere, operae pretium
erit. Ex ipsa nostra Germania iuuenem curatius de-
scripsi. Super simili viro haud ita pridem Nouocastri
vita defuncto, et integra eiusmodi familia Monteti
ditionis Friburgensis adhuc degente, Heluetorum ami-
corum testimonia coram habeo. Sabaudos binos leuc-
aethiopes describit cl. Marc. Theod. Bovrrit x).
In Hispania et Gallia non absque exemplo rem esse,
Edmvndvs Chapman refert. Infantes Rothomagi
natos, Nic. le Cat vidit. Ex paroecia Champniers si-
miles iam notauimus, et de familia sua Itala loquentem
Cardanvm. Scandiae similes homines excitant Ge.
Agricola
et Olavs Magnvs. Et in terra Labrador
hic morbus occurrit, si nempe Campanica puella le
Blanc ad Esquimaux pertinuit, vt verosimile esty).

Ex altera generis humani varietate leucaethio-
pes (si antiquam vocem ad hos quoque transferre licet,)
[Seite 122] nouimus in Ins. Iauaz) Borneoa), Manilab), alia-
que Ternatae vicina; Malabaricos bene multos exhi-
bent relationes Trankebarienses. Contemptim apud
hos Kakerlacken vocantur, a similitudine blat-
tae orientalis, quae et versicolor et nocturnum in-
sectum est. Ex tertia, vltra Nili Fontes austrum
versusc), et ad Senegal fl.d) cuius ostio Ryssadi-
um subiacet promontorium, porro in australi magis
Guineae), eiusque R. Loango, demumque in Cafreria
interioref) et Madagascar ins.g). Quarta Blafardos
suos ad Isthmum Daricum, in R. Mexicanoh), Tu-
cumann, et Paraguay exhibet. Quintae denique gene-
ris humani varietati leucaethiopes quoque esse Vta-
hittensium et Nouo Guineensium exempla docent.

Sed nimia iam suit ex historia naturali et humani
generis varietatibus ad pathologiam et morbos digres-
sio. Culpam deprecentur qui inualetudine afflictos ho-
mines cum bestiis confuderunt, quas separare, et suum
cuique rest tuere, humani generis dignitas postulabat.

§. 88. Alii morbi multo minus huc pertinent.

Immensus, nec huius loci labor esset, si om-
nium, apud obseruationum medicarum, diariorum etc.
auctores ocurrent um corporis nostri vitiorum, quae
hinc illinc praeter naturam contigerunt, recensum
dare vellemus. Facilis ab his ad monstra, ad vni-
uersam nosologiam transitus esset, et diuinum histo-
riae naturalis studium in confusam et informem mo-
[Seite 123] lem excresceret. Intactas ergo Itali puerii), aut,
Angli virik) aliorumque nigram et corneam epider-
midem, similesque peculiares a naturali statu aberra-
tiones, physiologis et pathologis relinquimus. Nec di-
rus Cretinorum morbus huc pertinet, non Vallesiae tan-
tum incolis proprius, sed et alibi obseruatusl), miris
autem fabellism) n) hinc illinc deturpatuso).

§. 89. De hominibus penitis veterum fabellae.

Centauros, Sirenes, Cynocephalos, Satyros,
pygmaeos,p) gigantes, Hermaphroditos abasque
huius farinae vanas species vel nominaste nimium
videri posset. Adeant qui prodigiosis eiusmodi fa-
bellis delectantur, credulos earum compilatores
Thevetvm, Mailletvm, Robinetvm *);
qui autem easdem demto mani fuco explicatas et ad
genuinos fontes reductas cupiunt, summae eruditio-
[Seite 124] nis virum J. Alb. Fabricivm **). Attamen
hominibus penitis paulisper adhuc immorari, ne-
cessum duco, cum nuperos adhuc patronos nacti
sint. Vetus est de insulis Satyrorum Plinii q),
Ptolemaei r) et Pavsaniae s) relatio, to-
ties postmodum apud Marcvm Polo, Sebast.
Mvnstervm
, aliosque repetita, nasci in illis
homines cauda villosa, quali Satyri pinguntur; per-
nicitatis eximiae eos esse etc. Collatis horum virorum
locis, has satyrorum insulas nostris Borneo, Cele-
bes etc. responderet), et simias penitas pro homi-
nibus visas esse, verosimillimum est. Sed plus ne-
gotii facessit nupera de hominibus penitis, hinc il-
linc reperiundis, cantilena. Partem enim circa
Turkestan vrbemu), in mediterraneis Paynanw),
in ins. Formosax), Borneoy), Nicobarz), etc.
[Seite 125] homines caudas habentes, reperiri dictum est; par-
tem etiam ipsae penitorum eiusmodi hominum ima-
gines exhibitae sunta). Sed omnibus rite pensita-
tis totam rem, quae supra diximus figmentis, ac-
censeri posse, plurima sunt quae suadent. Quod
enim historias super ipsis attinet, pleraeque earum,
aliorum relationi coram exhibitae innituntur; et qui
se ipsos eiusmodi penitos vidisse homines dicunt,
sublestae satis fidei auctores reperti sunt.

Icon autem, quam dixi, antiqua satis est,
quam temporis progressu vnus ab altero mutuauit,
et sensim sensimque humanae figurae magis similem
reddidit. Cl. enim Martini suam iconem ex Lin-
naei
Amoenitatibus, hic ex Aldrovando, hic
ex Gesnero desumsit, qui demum Helvetus po-
lyhistor ex Germanico quodam libro descriptionis
terrae sanctae, suam desumsisse dicitb). Etsi eius
descriptionis auctorem non nominet, facile tamen
Bernhardvm von Breydenbach eum
fuisse vidi, et operae pretium duxi, ex prima eius,
rari satis, itineris editionec) genuinam eam iconem
restituere (Tab. II. Fig. 5.), quae nuperis pro homi-
ne penito imposuit. In auersa enim facie tabulae
geographicae quae Palaestinam exhibet, sex anima-
lium figuras depictas dedit cum epigraphe: Hec
animalia sunt veraciter depicta sicut vidimus in ter-
ra sancta.
Vltimum in his locum tenet, quam repe-
[Seite 126] timus figura, anonymi vt addit, animalis quam autem
facile simiae cuidam penitae Callitrichi v. c. (sileno L.)
tribuerem. Certe halluces a digitis pedum remoti etc.
veram simiam esse testantur. Quae temporis pro-
gressu, et pictorum incuria demum in homini satis si-
milem figuram, pedibus humanis etc. transmutata est.
Singularia plane exempla coccygis prolongati, aut ap-
pendicis caudam referentis apud Trithem vm d),
Bavhinvm e), Blancardvm f), Königivm g), Els-
holzivm
*) etc. ad monstrosas fabricat pertinent, nec
huius loci sunt. Ossacrumh) aeque ac coceygisi) ver-
tebratum numero saepe ludere anatomicis notum est.

§. 90. Ventrale Hottentottarum fictitium.

[Seite 127]

Penito homini, addere et similiter ad fabellas
relegare demum oportet putatitium illud ventrale
Hottentottarum cutaneum a priscis peregrinatoribus
g) assertum, quibus aut labia pudendorum prolixe
pendulah) aut nymphae obscene protuberantesi),
quales subinde et inter Europaeas feminas obseruatae
suntk), imposuisse videntur.

Figurarum explicatio.

TAB. I.

[Seite 128]

Fig. 1. ad p. 37. Basis cerebri papionis Mandril.

A Lobi posteriores cerebri

B Lobi anteriores cerebri

C Fossa Sylvii

D Cerebellum

E medullae spinalis principium

F Regio cui corpora pyramidalia et oliuaria in
homine insident.

G Locus vbi in humano cerebro pons Varolii
a medulla oblongata fissura diuiditur.

H Pons Varylii ipse

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Cerebri neruorum paria.

Eminentiae mammillares, infundibulum etc.
prae neruor. opticor. coniunctor. mole non in
conspectum veniunt.

Fig. 2. ad pag. 38. cranium eiusdem papionis.

in quo praeterreliqua, os intermaxillare notetur.

TAB. II.

Fig. 1. ad p. 41. colli vertebrae eiusdem papionis.

corpora vertebrarum squamatis quasi processi-
bus in priora decliuia descendunt sibique im-
bricatim superstruuntur.

Fig. 2. ad p. 42. Vertebrae colli 5ta et 6ta ex viro adulto.

in his corpora parallela plana et disciformia.

Fig. 3. ad p. 69. cutis e fronte papionis Mandril.

nigredinis reticuli varietates et decrementum
monstrat.

Fig. 4. ad p. 100. clitoris circumcisa puellae Arabicae.

Fig. 5. ad p. 125. Callitrix aut alia simia penita ex
Breydenbachii itinere restituta.

In variis apographis magis humana reddita,
demum in hominem penitum abiit.


Appendix A

[Tab. I]
Tab. 1xxx
Tab. I.
[interleaf] [Tab. II]
Tab. 2xxx
Tab. II.
[interleaf] [interleaf] [interleaf] [interleaf] [binding_verso]
Notes
a).
[Seite 1]

Goettingisches Magazin 5tes St. et in libro singula-
ri ap. Joh. Chr. Dieterich 1780. 8.

b).
[Seite 2]

Polybiys T. Ι. p. 462. ed. Ernesti: 8 γαρ δι
αλλην δια δε ταυτην την αιτιαν κατα τας εϑ
νκας κας τας όλοχεςεις διαςασεις πλειςον αλ-
ληλων διαφεςομεν, ηϑεσι τε και μος φαις και
[Seite 3] χςωμασιν, ετι δε των επιτιδευματων τοις
πλειςοις.
cf. praeter ea Cardanvm in Hipp.
de aër. aqu. et loc. p. 218. prolixe de climatis in
humana corpora effectu agentem.

c).
[Seite 3]

Cluver Germania antiqua p. 115 sqq. Con-
ring
libro singulari.

d).
[Seite 4]

Rzaczynski h. n. Pol. p. 217. sq. Pallas
Reisen l. p. 211. S. G. Gmelin Reif. I. p. 44.
sqq. c. icon. tab. 9.

e).
[Seite 4]

in vocis organis Herissant mem. de l'ac. des
Sc. de Paris
1753. tab. 9. sq.

f).
[Seite 4]

v. c. Lippenses. cf. I. G. Prizelivs vom Sen-
ner Gestüte.
1771. 8.

g).
[Seite 5]

Bvffon plurimis locis. praesert. de la dégéné-
ration des animaux XIV. p. 248. sqq. et Supple-
ment
T. III. p. 1 sqq. H. S. Reimarvs natürl.
Religion
p. 411 sqq. v. Gleichen Saamenthier-
gen
p. 24 sqq. et desideratissimus v. Haller
physiol. VIII. p. 8. sq. 100. sqq.

h).
[Seite 6]

Aristot. de gen. an. II. 8. certo saltem tem-
pore soecundari. Varro de R. R. II. 1. 27.
Colvmella VI. 37. 3. Plin. VIII. 44. et ad
eund. Hardvinvs. Barthii aduersar. 42.
sq. Bocharti hieroz. l. 2. 20. nouissime Ro-
zier
obs. sur la phys. etc. pour 1772. v. Glei-
chen
l. c. p. 25. Inter prodigia a Livio et
Obseqvente annotata saepius legitur.

i).
[Seite 6]

Opusc. physico-math. Hannov. 1753. p. 27. sqq.

k).
[Seite 6]

Pererivs in Genesin T. II. p. 185. sqq. pluri-
mis disputat num mulus ingressus fuerit arcam
Noë nec ne?

l).
[Seite 6]

Genes. c. 36. v. 24. Bochart l. c. prolixe.

m).
[Seite 6]

Hom. II. β. 852. qui ab Enetis deriuat eos.

n).
[Seite 6]

in Cypseli arca. Heyne vir summus über den
Kasten des Cyps.
p. 58. Clar. Cypselus circa 660.
a. C. n.

o).
[Seite 7]

Le Mulet Bvffon Supplem. T. III. t. I.

p).
[Seite 7]

Le Bardeau Bvffon l. c. t. II. Varro de
R. R. II. 8. 1. Colvmella VI. 37. 5. Plin.
VIII. c. XLIV. 5. Hesych. Γιννος, '8 'c πατης
'ιππος, 'η τε μητης ονος.
Contrario plane sensu
hinni mulique notiones inuertit Linnaevs de
generat. ambigena.
Amoenitat. academ. Vol. VI.
p. 12 sq.

q).
[Seite 7]

verba viri humanissimi in epistola Londini d. 16
Febr. 1780 ad me data, haec sunt:
„The Animal You inquire after is Son of an Ass & of
a female Zebra belonging to Lord Clive. Though
the Zebra showed a violent desire for the Male,
she would not suffer horse or ass to come near
her, untill they accidentally thought of
painting
an Ass like a Zebra. The animal is about five
years old, from 13 to 14 hands high, of a dunnish
Colour like the Ass, with dark Stripes all over
him like the Zebra. He is larger than his mother

& thicker a good deal about the Neck & Shoul-
ders; but his Limbs are much finer than those

[Seite 8] of the Ass. He has I am told covered several Fe-
males but has had no offspring. The mother died
when he was young. The Zebra passes I belie-
ve for being a very untractable Animal, this Crea-
ture shows a good deal of Obstinacy, but is so
tame that I have seen him come into the House
to eat a bit of bread. He seems very strong, but
has not as far as I know been employed in any
work, except only that they have rode him a
little by way of amusement about the Fields. He
discovers, I am told, great dexterity in opening
gates & in making his escape out of enclosures
where they want t
o shut him up.

r).
[Seite 8]

In viuario Cliffortiano. Syst. Nat. ed. XII. p. 96.

s).
[Seite 8]

l. c. p. 5. 7.

t).
[Seite 8]

Erxleben mammalia p. 467.

u).
[Seite 8]

Cel. Tavbe Beytr. zur Naturk. v. Zelle. P. II.

w).
[Seite 8]

physical. Belustig. p. 392. Spallanzani in
memorie sopra i muli
p. 18.

x).
[Seite 8]

Frisch Vögel t. 125.

x*).
[Seite 8]

(v. Pernaver) Unterricht von den Vögeln
p. 23 sq.

y).
[Seite 8]

Hist. animal IX. c. 49.

z).
[Seite 9]

Histoires prodigieuses p. 132 sqq. cum icone.

a).
[Seite 9]

Bochart Hieroz. l. p. 832.

b).
[Seite 9]

Osbeck Ostindisk Resa. p. 99.

c).
[Seite 9]

Et ipse Hallervs quod hic describo certe pro-
babile Exemplum
vocat. Bibl. anat. T. II. p. 707.

d).
[Seite 10]

Eph. N. C. Dec. II. ann IX. p. 371.

e).
[Seite 10]

v. Haller Physiol. VIII. p. 9.

f).
[Seite 11]

Art de faire éclorre, les poulets T. II. p. 340. sqq.

g).
[Seite 11]

Hist. nat. VI. p. 303. sq.

h).
[Seite 11]

I. c. et ap. Bonnet corps organ. II. p. 214.

i).
[Seite 12]

M. Poli Ven. itinerar. L. II. c. 68.

k).
[Seite 12]

Sr. John Mavndevile's Travaile p. 248.

l).
[Seite 12]

De cane qui in suem aestuauit Bvffon Suppl.
T. III. p. 35. sq.

m).
[Seite 12]

T. XIV. p. 248.

n).
[Seite 12]

Hist. quadrup. vinip. p. 19. 106 et 799.

o).
[Seite 12]

Dec. III. L. 3.

p).
[Seite 13]

cf. Iac. Rveff de conceptu etc. p. 48. a. in mon-
strorum historia.

q).
[Seite 13]

Contradic. Medic. I. II. Tr. VI. contrad. 18. p. 444.

r).
[Seite 13]

ibid. p. 448.

s).
[Seite 13]

Mag. nat. L. I. c. 9. addit audiuisse, eos in aliqui-
bus Galliae partibus vulgares esse: etsi per Galliam
transiens non viderit.

t).
[Seite 13]

P. Zachias quaest. med. legal. T. I. p. 533. ex
equa et tauro.

u).
[Seite 13]

Histoire generale des Eglises evangeliques de Vallees
de Piemont on Vaudoises. a Leyde
1669. fol. p. 7. re-
pet. in Almanach de Gotha 1767. p. 63.

w).
[Seite 14]

Venette p. 324. ex equo et vacca. Ex vacca
et asino natis vngulam fissam tribuebant Bovr-
gvet
lettres philosophiques IV. p. 160. sqq. e tauro
et asina. Manuel Lexique. Paris. 1755. Encyclop.
Paris.
T. IX. p. 57. B. S. Albinvs in prae-
lectionib. physiolog. Msptis.
Nuperrime adhuc auctor
libri Cours d'hist. nat. ou tableau de la nature T. l.
Par. 1770. 12. v. Gleichen l. c. p. 29 sqq.

x).
[Seite 14]

Travels p. 239. ed. Oxf. 1738. f. dici Kumrah.

y).
[Seite 14]

Voyage to Congo in Churchilli Collect. T. I. p. 655.

z).
[Seite 14]

Dictionnaire Languedocien-Francois par M. l'Abbe de
S. à Nimes
1756. 8. p. 256.

a).
[Seite 15]

Avant-Coureur 1767. no. 50 sq. et plurimis ap.
Bonnet oeuvres T. III. p. 433 sqq.

b).
[Seite 15]

l. c. Et denuo dubitat Supplem. T. III. p. 4 sq.
34 sq.

c).
[Seite 15]

Dictionn. Encyclop. par de Felice T. XXV.
p. 242.

d).
[Seite 16]

cf. quoque Bemerk. eines Reisend. durch Deutsch-
land, Frankr. Engl. u. Holl.
2 Th. p. 60 sq.

e).
[Seite 16]

Physiol. T. VIII. p. 9.

e*).
[Seite 16]

Suppl. T. III. p. 37.

f).
[Seite 16]

Iac. Rveff. Paraevs. Aldrovandvs.
Schenk. Licetvs,
alii monstror. compilato-
res, de puella Suecica ab vrso compressa, hincque
filium heroem enixa Saxo Gramm. et Olavs
M. (ansam fortassis praebuit fabellae de vrsorum in
grauidas furore, huncque sistendi singulari reme-
dio). Similem historiam v. ap. Vinc. le Blanc
Voyages p. 119. sq. E veterum scriptis studiose ex-
empla collegit Fortvn. Fidelis de relat. me-
dicor.
p. 493. sqq. recentiora habet Storch Kin-
derkrankh.
I. p. 16.

g).
h).
[Seite 17]

Plvtarchvs hinc inde in symposio et paralle-
lis.
Virgil. Ecl. III. 8. &c. Equum adamatum
a Semiramide vsque ad coitum, Juba auctor est
Plin. VIII. c. 42.

i).
[Seite 17]

de 3000 Italis auxiliaribus Duci de Nemours 1562
in Delphinatum missis inque capras insanientibus
Bayle Dict. Art. Bathyluss T. I. p. 469. Th.
Warton
ad Theocr. Idyll. (Oxon. 1770 4.)
I. 88. p. 19. ‘“audini ex docto quodan amico, qui
per Sicilam insulam iter furiens, ibidem cum vetera
monumenta, tum populi mores accuratius investiga-
verat, inter confessionis articulos a siculis caprariis
apud montes vitam solitariam degentibus, etiamnum
per sacerdotes proprios rite solere exigi, an rem cum
hircis suis habuerint.”

Manati genitalia femininis adeo similia esse vt
Arabes cum ipsis coëant relatum est. cf. Exc
Michaelis Frag. an die nach Arab. reisenden.
p. 115.

k).
[Seite 17]

v. post a ios Zvcchelli relat. di Congo p. 14.

l).
[Seite 18]

hist. nat. et med. Ind. V. c. 32.

m).
[Seite 20]

v. Reald. Colvmbi de re anat. L. XIIII. p.
m. 475 sq.

n).
[Seite 20]

Exercit. de generat. animal. p. 198. ed. principis.
Experti sumus, foetum in partu haerentem, ante-
quam eiulare, aut respirare possit, digitum ori
admotum apprehendere, et sugere. Quin imo
recens natus fuctionem accuratius molitur, quam
adultus, autipsemet per aliquot dies desuetus que-
at. Neque enim infans papillam labiis comprimens
sugit, vt nos, absorbendo; sed quasi deglutire vel-
let, totam in fauces vsque attrahit, linguaeque et
palati auxilio tanquam manducando, lac emulget;
maiore profecto conatu atque arte, quam. adultus
possit.

o).
[Seite 21]

Nascitur ars ista non discit ur verba sunt Senecae
de aranearum textura loquentis.

p).
[Seite 23]

eleganter Cl. Covrt de Gebelin in plan gé-
néral du monde primitif.
p. 10. La langue est dou-
ble: celle des sentimens et celle des idées: la pre-
miere commune à l'homme avec les animaux, mais
[Seite 24] beaucoup plus parfaite chez le premier. la secon-
de absolument privative a l'homme, parce qu'elle
ne pouvoit convenir qu'a lui repondant à des ope-
rations auxquelles lui seul entre tous les Etres
qui vivent sur ce Globe, puisse s'elever.

q).
[Seite 24]

hinc Rabbinis nonnullis haud inepte homo dici-
tur animal loquens חיפדבת

r).
[Seite 25]

v. Th. Bowrey Malayo Dictionary Lond. 1701.
4. Ott. Fr. v. d. Gröben Guineisehe Reise-
beschr.
p. 31.

s).
[Seite 25]

Memoratu tamen dignissimum simias homini prae
ceteris simillimas vocis organa ab humanis maxi-
me differentia habere. cf. III. Camperi Ontle-
ding van verscheidene
Orango utangs p. m. 16. sqq.

t).
[Seite 26]

Leibnitii opera ex. ed. L. Dvtens Vol. II.
P. II. p. 180.

u).
[Seite 26]

Praef. ad Fannam Suecicam.

v).
[Seite 26]

delle corporee differenze essenziali, che passano fra la
struttura de Bruti, e la umana.
Milano. 1770.

x).
[Seite 27]

praesertim in aureis de vsu partium libris v. c. L.
III. c. I. sqq. p. 125 sqq. c. 16. p. 193. L. XIII.
c. II. p. 765. vtor ed. Lugd. 1550. 16.

y).
[Seite 27]

per totum fere Ossium examen. inprimis p. 175. ad.
182. ed. Venet. 1564. 4.

z).
[Seite 27]

de motu locali animalium secundum totum p. 332 ed.
B. S. Albini.

a).
b).
[Seite 27]

Davbenton sur les Différences de la situation
du grand trou occipital dans l'homme et dans les ani-
maux
in mem. de l'Acad. des Sc. de Paris. 1764. p.
568 sqq.

c).
[Seite 27]

lege tamen Evstach. l. c. p. 175.

d).
e).
[Seite 28]

l. c. p. 234 sqq.

f).
[Seite 28]

scelet. animal. Norib. 1575. fol. maj. Tab. II.

g).
[Seite 29]

Dilich. Hessische Chronick. P. II. p. 187.

h).
[Seite 29]

Bresl. Samml. Ian. 1718. Aug. et Oct. 1721.

i).
[Seite 29]

Hist. d'une fille sauvage etc. à Par. 1761. 12.

k).
[Seite 29]

Bresl. Samml. Decembr. 1725.

l).
[Seite 30]

ita quoque Hamelensis puer. Bresl. Samml. l. c.

m).
[Seite 30]

VII. 1. T. I. p. 369. ed. Hard.

n).
[Seite 30]

v. c. tumoris hypochondriorum etc. hiberni iuue-
nis ap. Tvlp. IV. 10.

e).
[Seite 31]

Essais de la nature qui apprend à faire l'homme tab.
IX. p. 155.

p).
[Seite 31]

Tysonis, Edwardsii, Bvffonii. IIIe
Oran-vtan quern Ienae 1770 viuum vidimus, non-
nisi baculo suffultus pedibus posterioribus insistere
neque facile deambulare poterat.

q).
[Seite 31]

v. le Cat Traité du mouvement musculaire
tab. I.

r).
[Seite 32]

Ontleding van verscheidene Orangoutangs 1778. 8.
p. m. II. 14. 24. 28.

s).
[Seite 32]

rara pilosorum hominum exempla obiici nequeunt,
quae inter monstra referre mallem. Familiam hir-
sutam ex Ins. Canariis v. ap. Aldrovand.
monstr. hist. p. 16 sqq. etsi fideas fabuloso cetero-
quin auctori, non magis tamen mireris necesse est,
quam sedigitorum stemmata. cf. Zahn Specul.
physico-math. hist. T. III. p. 70. Ipse memini,
opilionis illius anthropophagi ao. 1772 Berkae
prope Ienam iudicati, dorsum, cum iam per ali-
quot hebdomades rotae implicatus tempestatique
expositus esset et vestimenta defluerent, totum pi-
losa hirsutie obtectum apparuisse.

t).
[Seite 33]

‘“quum homo sit animal mansuetum et ciuile, cu-
ius robur et vires magis in sapientia quam cor-
poris fortitudine consistit.”’ Evstach. de den-
tibus
p. m. 85.

u).
[Seite 33]

Goettingische gel. Anzeigen 1775. p. 1257 sq.

w).
[Seite 33]

eleganter super hoc argumento Cl. Moscati
l. c. p. 38 sqq. Fr. Merc. ab Helmont's
Spirit of Diseases p. 46 sqq.

x).
[Seite 33]

Bertin sur le Sac nasal ou lacrymal de plusieurs
Especes d'animaux. in Mem. de Par.
1766. p. 281 sqq.

y).
[Seite 34]

Bontivs L. V. c. 32. Lecat l. c. p. 35.
qui tamen bonus vir in totum huic simiae nimi-
um tribuere videtur, quo magis eam, transitum
vix sensibilem ab homine ad cetera animantia fa-
cere, studet euincere.

z).
[Seite 34]

Artedi in descr. mus. Sebae I. p. 53.

a).
[Seite 34]

Steller v. sonderb. Meerth. p. 140.

b).
[Seite 34]

Schneider de catarrho p. 371.

c).
[Seite 34]

officinales. alii has lacrumas pro fordibus, con-
cremento osseo etc. habuerunt.

d).
[Seite 34]

Qviqveran laud. prouinc. p. 36 sq.

e).
[Seite 34]

Ligon Barbad. p. 36.

f).
[Seite 34]

caudae motus in cane; felium singularis susur-
rus etc.

g).
[Seite 34]

v. Iam. Parson's hum. physiogn. explaind. p. 73.

h).
[Seite 35]

lege summum Hallervm physiol L. XXVIII.
p. 97.

i).
[Seite 35]

Consentiunt Plinivs VII. 15. p. m. T. I. p.
382. Solinvs ex Democrito I. p. m. 6.

k).
[Seite 35]

v. ap. Haller. l. c. p. 137 sq.

l).
[Seite 35]

T. XIV. XV. saepissime.

m).
[Seite 35]

Syst. Nat. ed. XII. p. 33 sq.

n).
[Seite 36]

L. c. p. 80. adde clitoridem pertusam et in vri-
nae vesicam ducentem in Lemure Cucung (tardi-
grade
Linn. praestat autem nomen animalis pa-
trium e Parkinsonio restituere.) ap. Daubenton
T. XIII. p. 217. tab. XXXI. fig. 4. Annon prae-
ter naturam hoc accidisse verosimile est?

o).
[Seite 36]

Aristot. de part. anim. II. 2.

p).
[Seite 36]

V. Perravlt hist. des anim. P. III. p. 112. ed.
Paris. 1732. vidit in Elephanto, fruthione, vul-
ture. Ipsi. humanis simillima in plurimis simiis
obseruauimns.

q).
[Seite 36]

Aemilianvs de ruminantibus p. 50.

r).
[Seite 37]

Hallervs Physiol. T. V. p. 529.

s).
[Seite 38]

cf. cum nostra icone cerebrum pygmaei Tyso-
niani
Fig. 13. et Hallerianam elegan-
tissimam humani cerebri baseos tabulam icon. anat.
fasc. VII. tab. I. Vt comparatio facilior fieret
eundem fere litterarum ordinem retinui, quibus
in hac Halleri tabula visceris partes no-
tantur.

t).
[Seite 39]

Deest Elephanto, myrmecophagae didactylat et del-
phino
, quorum crania coram habeo. In vrso et
erinaceo sutura in medio diuisum, in longe plu-
rimis autem animantibus integrum et azygon
reperi.

u).
[Seite 39]

l. c. fig. 5.

w).
[Seite 39]

Mem. de Par. 1764. tab. 16. fig. 2.

x).
[Seite 40]

eodem vitio laborat sceleti simiae longimanae
tabula Bvff. T. XIV tab. VI. imo egregius ce-
tera Coit rvs in simiae penitae scelero (quod
libro, vltimo loco citato adiecit), idem os notare
omisit, quod tamen in quinque diuersi generis
simiarum craniis, quae coram sunt, luculentissi-
me apparet.

y).
[Seite 40]

ontleding van verschiedene orangutangs. 1778. p.
m. 28.

z).
[Seite 40]

physiol. T. V. p. 328 sqq. quam adeant quorum
plura de hac membrana nosse interest. Multus
quoque circa eam est Cl. Petr. Tabarra-
ni
. cose anatomiche in Atti de fisio-critici di Siena
T. III. p. 115. sqq.

a).
[Seite 40]

in nonnullis tenuia saltem eius vestigia reperire
potui. v. c. in Lemure Mongoz. Exigua quo-
que est in simiis.

b).
[Seite 41]

Deest simiae orangutang Tyson p. 85. ipsi ho-
mini falso et pertinaciter tribuerat Andr. Ve-
salivs
. Cfr. Haller l. c. p. 421. Dou-
glass Schreiberi
p. 40.

c).
[Seite 41]

Linne's. N. XII. T. I. p. 48.

d).
[Seite 41]

Allen Mvllen anotomical account of the
Eleph.
p. 14. Ray wisdom of God etc. p. 261. sq.
338. Et. Synops. quadrupedum p. 136. Derham
physicotheol. p. 324.

e).
[Seite 41]

Vesal . de c. h. fabr. p. 361.

f).
[Seite 41]

La Fosse cours d'Hippiatrique tab. XI. a.

g).
[Seite 41]

Reliqua in quibus simiae vertebrae ab humanis
abhorrent ex Evstachio et Coitero
transscribere piget.

h).
[Seite 42]

v. c. auctor libri Cours d'Hist. nat. T. I. Auctor
libri of the origin and progress of language T. I.
p. 289. ‘„the ouran-gutangs are proved to be of
our Species by Marks of humanity that I think
are incontestable
”’ etc. it. p. 175. alibique. Ae-
quior multo est doctiff. auctor Historiae lamaicae
anglico idiomate Lond. 1774. in 4. editae. v. T.
II. p. 363.

i).
[Seite 43]

circa nomen eius orang-vtang id saltem moneo,
minus recte illud interpretari homo siluester. Ho-
mo Malais dicitur Manusia, orang autem cum ho-
mini, tum elephanto, quem sapere Indi credunt,
imponitur. Vertit Exc. Büttnervs cuihanc
obseruationem debeo persona intelligens.

k).
[Seite 44]

quem Bvffon vidit biennis erat. Tysonia-
no
nondum dentes omnes rite extabant.

l).
[Seite 44]

Nic. Tvlpii observ. med. p. 284. tab. XIV.

m).
[Seite 44]

Scotini icon animalis Chimpansee ex regno
Angola 1738. m. Aug. Londinum ab Henr.
Howero, magistro nauis Speaker dictae, al-
lati: Cura Sloani seorsim prodiit. Repe-
tita in Nov. A. E. Lips. m. Sept. 1739. Tab. V.
p. 564. ap. Linnaev M. amoen. acad. Vol. VI.
et in Havberi bibl. magica. N. 35.

n).
[Seite 44]

Anatomy of a Pygmie tab. I. II.

o).
[Seite 44]

Gleanings of natural Hystory tab. 213.

p).
[Seite 44]

du mouvement musculaire tab. I. fig. 1.

q).
[Seite 44]

Histoire naturelle T. XIV. tab. 1.

r).
[Seite 44]

Description du Orang-gutang. Amst. 1778. 4.
Tab. I. II.

s).
[Seite 45]

in ea quam curauiteditione operis Bvffonia-
ni
T. XV. tab. XI.

t).
[Seite 45]

in algemeene vaterlandsche Letteroefeningen T. I.
p. 18 sqq. et Tab. anecdota I.

u).
[Seite 46]

Tab. anecdota III. fig. I. II et III.

w).
[Seite 46]

Tab. III. fig. VII.

x).
[Seite 46]

Tab. II. fig. II et IV.

y).
[Seite 46]

Vol. LIX. P. I. for 1769. p. 71. tab. III vtrius-
que sexus. Femella repet. in Gentlem. Magaz.
1770 Septembr. p. 402. cfr. Pennant synops.
of quadr. p. 100.

y*).
[Seite 47]

Ivliani oper. p. 192.

z).
[Seite 47]

v. c. (Simon Tyssot de Patot) voya-
ges et aventures de Jaqu. Massé.
T. I. p. 36 sqq.
Bazin (Voltaire) philosophie de l'histoire p.
45. Idem in Quest. sur l'Encyclop. T. IV. p. 112.
T. VII. p. 98. 179. etc. vberrime refut ab Hal-
lero
in Brief. über einige Einwürfe noch lebend.
Freygeister wider die Offenb. I. Th. p. 102. 184. 196.

z*).
[Seite 47]

Ita habuerunt v. c. Griff. Hvghes nat.
hist. of Barbadoes p. 14. (Henr. Home) Sket-
ches of the History of Man
, Vol. I. p. 12 sq.

a).
[Seite 48]

De philosoph. occulta L. I.

a*).
[Seite 48]

cf. Io. Alb. Fabritii Viri Doctiss. diss.
de hominibus orbi nostri incolis specie et ortu auito
inter se non differentibus.
Hamb. 1721. 4.

b).
[Seite 50]

Syst. nat. p. 29.

c).
[Seite 50]

Hist. of the Earth. Vol. II. p. 211.

d).
[Seite 50]

Mammalia p. I.

e).
[Seite 50]

apud Cel. I. I. Engel philosoph. für die Welt.
Vol. II. p. 159.

f).
[Seite 50]

Disp. de hominum varietatibus Edimb. 1775. p. 9.

g).
[Seite 52]

Observations p. 228.

h).
[Seite 54]

Supplem. T. V. p. 565. 574.

i).
[Seite 54]

Homervs saepiss. Tydidem v. c. Hectorem,
Ajacem Telamonium (cuius giganteam patellam
diu postea ostensam Pavsanias describit) etc.
multo robustiores grandioresque fuisse refert
quam qui suis temporibus nascebantur homines
ὁιοι νυν βροτοι εισι. imitatus et in hoc a Vir-
gilio
qui Turnum similiter magnum pingit,
vix comparandum cum iis

qualia nunc hominum producit corpora tellus.

k).
[Seite 54]

Plin. VII. C. 16. Solin. V. cf. plurimis su-
per hoc argumento I. S. Elsholtii anthropom.
p. 31 sqq. ed. 1663.

k*).
[Seite 54]

Sed fabulosas de gigantea auorum nostrorum
statura narrationes jampridem refutauit Clvve-
rvs
German. antiquae p. 116.

l).
[Seite 54]

Est v. c. in Museo academiae nostrae cranium fossile
completum satis, summae antiquitatis, ossibus ver-
[Seite 55] ticis crassis, ceterum nec magnitudine nec forma
a vulgari capite recedens. Alios genuinos an-
thropolithos, sed omees justae magnitudinis dixi
in Handbuch der Naturgesch. p. 547.

l*).
[Seite 55]

II. XXIII.

m).
[Seite 55]

de b. Gall. l. VI.

n).
[Seite 55]

de mor. Germ. Sect. XXVII. cf. I. G. Keys-
ler
antiquitates septentrional. p. 168 sq. Chi-
fletii
anastasis Childerici I. cap. XV.

o).
[Seite 55]

I. G. Gmelin Reisen T. III. p. 313.

p).
[Seite 55]

Iac. Phil. Dorville Sicula p. 148.

q).
[Seite 55]

v. d'Orville l. c. p. 147. sqq. ubi ossa Tri-
nacriae fossilia a Thoma Fazello et vulgo
pro giganteis habita, marinis belluis merito
[Seite 56] vindicantur. Ita et sceleton decurrente Sec.
XVII. prope Colcestriam Essexiae effossum et a
Camdeno giganti tributum, tauro restituit
doctiss. I. Wallis antiqu. of Northumberl. T.
I. p. no sq. Dom. Gagliardi an. oss. p. m.
103 sqq. Sapiens Gassendi in vita Peires-
cii
p. 90. 152. 156. Ipse totius Europae sui
temporis praeceptor optim. Fel. Plater se-
duci se passus est vt ossa Lucernae 1577 effossa,
studiose a se cum human. comparata pro gigan-
teis haberet obs. med L. III. Wagner h. n.
Helv. p. 149. quae nuper elephantis vindicata
sunt. Erkl. der Gemäld. auf d. Kapellbr. zu Lu-
cern.
Talis quoque est die Hünenribbe in aede D.
Albani Goettingae.

q*).
[Seite 56]

v. c. Henr. Home l. c. p. 12. It is in vain
to ads ribe to the climate the low stature of the Es-
quimaux
etc.

r).
[Seite 57]

prolegom. 16. δ. cf. Arwid Ehrenmalm
Asehle p. 386.

r*).
[Seite 57]

de nostalgia Comment. Bonon. T. I. p. 312.
et prolixe in Naturgesch. des Schweizerlandes ex
ed. b. Svlzeri T. I. p. 92. sqq.

s).
[Seite 57]

Hist. stirp. Heluet. II. p. 317. alibique hinc inde.

t).
[Seite 57]

v. Cranz Forts. d. Hist. v. Groenl. p. 243.

u).
[Seite 58]

Cranz Hist. v. Gr. p. 97.

u*).
[Seite 58]

Letters from a Gentleman in the North of Scot-
land
Lond. 1756. Vol. II. p.40. Franc. Wil-
lvghbeii
hist. piscium. p. 20.

w).
[Seite 58]

Th. Birch hist. of the royal Soc. III. p. 171.

x).
[Seite 58]

Voy. to Hudson's-Bay p. 256.

y).
[Seite 58]

cf. Linn. Faun. Suec. p. 1.

y*).
[Seite 59]

v. Ed. Brown's Travels p. 50. ‘„Mr. Wood
who hath made very accurate maps of the Streights
of Magellan, told me that he had seen divers Gra-
ves in the Southern parts of America, near four
Yards lung, which surprized him the more, be-
cause he had never seen any American, that was
two Yards high, and therefore he opened one of
these long Sepulchres from one End to the other,
and found in it a Man and a Woman, so placed,
that the woman's head lay at the man's feet and
so might reasonably require a Tomb of near that
Length.
”’

z).
[Seite 59]

cfr. de Brosses l. p. 193. II ab init. &c. de
Pavw
l. c. l. p. 281 sqq. Hist. gen. de l'As. Afr.
et Amer. par M. L. A. R. Vol. XIII. Par. 1775.
p. 50 sqq.

a).
[Seite 59]

C. Clarke philos. Transact. Vol. LVII, Th.
Falkner deser. of Patagon. p. 126. ‘„The Pa-
tagonians or Puelches, are a large bodied people;
but I never heard of that Gigantic Race, which
others have mentioned, though I have seen persons
of all the different tribes of Southern Indians.
”’

a*).
[Seite 60]

Similem sortem aliae quoque huius farinae nau-
tarum fabellae expertae sunt. C. Cook's voya-
ge
(1774.) T. I. p. 190. ‘„In general the people
of the Euster Island are a slender Race. J did
not see a Man that would measure fix feet; so far
are they from being Giants, as one of the authors
of
Roggewin's voyage asserts.”’

b).
[Seite 60]

Sydney Parkinson p. 7. tab. I. II. ‘„None
of them seemed above five feet ten inches high
etc.”’

c).
[Seite 61]

physiol L. XXX. S. I. §. 16 sqq.

d).
[Seite 61]

De cognatione et distinctione cuticulae et reti-
culi v. B. S. Albinvm annot. academic. L. I.
c. 2. tab. III. fig. 3.

d*).
[Seite 62]

si minus tenuis et pellucida esset epidermis, atram
similiter ac reticulum fortasse videri, Io. Fan-
toni
diss. VII. anat. pr. renov. Taurini 1741. 8.
p. 27.

e).
[Seite 62]

nuperus huius opinionis defensor est meritiss.
Sam. Engel in Ess. sur cette Qu. quandet comm.
l'Amer. a-t-elle été peuplée T. IV. p. 96 sqq.

f).
[Seite 62]

v. Mem. de Trevoux T. LXXIV. p. 1155 sqq.

f*).
[Seite 62]

v. d. verschied. Racen der Menschen in Cel. I. I.
Engelii Philosoph für die Welt P. II. p. 15.

g).
[Seite 62]

quaest. medica, resp. Maria-Zorobabel
Mvnier
. Paris. 1775.

g*).
[Seite 62]

plures collegit B. S. Albinvs de sede et caus-
[Seite 63] sa color. aeth. et cet. hom. LB. 1737. cum elegan-
tiss. icon. colorat. egregii artificis I. Ladmi-
ral
.

h).
[Seite 63]

obs. anat. p. I sqq.

i).
[Seite 63]

Diss. sur la cause phys. de la couleur des negres Par.
174. 12. cf. Dict. encycl. par Felice T. XXX.
p. 199 sqq.

k).
[Seite 63]

le Cat de la coul. de la peau hum. p. 72. sqq.
et nuper Egregium virum E. A. Gv. Zimmer-
mannvm
in Geographische Geschichte des Men-
schen
p 94. sqq.

k*).
[Seite 63]

v. maxime memorabilem historiam intense tin-
cti in icterico reticuli ap. I. Lvdov. L' argio-
ni
opuscoli medico practici T. l. p. 72.

l).
[Seite 63]

Santorini l. c.

m).
[Seite 63]

Barrere l. c.

m*).
[Seite 63]

Aethiopum sanguinem paene nigrum esse lon-
ge ante nuperos monuit famosus I. Bapt. v.
Helmont in opusc. medic.

n).
[Seite 63]

Meckel mem. de Berl. 1753. 1757. Pediculi
aethiopibus nigri Hist. of Iamaica Vol. II.
p. 352.

o).
[Seite 64]

Coel. Rhodiginvs lect. ant. IX. 15. p. 439.
ed. Aldi. cf. Macrorivm in somn. Scip. p. 128.
ed.h. Steph. αιϑιοψ ex αιϑω et ωψ. cf. plu-
rimis super hoc argumento disputantem I. Mit-
chell
on the causes of the different colours of
people in different climats.
in philosoph. Transact.
vol. XLIII. p. 102 sqq. causam proximam nigredi-
nis aethiopum in cutis ipsorum densiore textura,
remotam in solis caelique potentia quaerit.

p).
[Seite 64]

v. eiusm. scalam in mem. de Trev. l. c. p. 1190 sq.

q).
[Seite 64]

Alois. A Cadamosto p. 11. ed. Mediol. 1508. fol.

r).
[Seite 65]

Bovgver voyage à Perou. Mem. de l'ac. des
Sc. de Par.
1744. p. 274.

r*).
[Seite 65]

l. c. p. 86 sqq.

s).
[Seite 65]

Sub Septentrionibus nutriuntur gentes candidis
coloribus etc. p. 104. ed. de Laet.

t).
[Seite 65]

aduersa plaga mundi et glaciali candida cute esse
gentes etc. T. I. p. III. ed. Hard.

*).
[Seite 66]

cf. Exc. Mvrray prodr. stirp. Goett. p. 18 sq.
exemplo Campanulae decurrentis, Prunellae vul-
garis etc. Haller Goett. gel. Anz. 1776. No. 118.

u).
[Seite 66]

Cranz Groenl. p. 97.

w).
[Seite 66]

ib. p. 100.

x).
[Seite 66]

ib. p. 95.

y).
[Seite 66]

Ehrenmalm l. c. p. 342. alba id generis
animalia quo magis versus boream progrediatur,
eo copiosiora occurrere.

y*).
[Seite 66]

Thorm.. Torfaevs Groenland. antiqua,
p. 86 sq.

z).
[Seite 66]

Io. Nic. Pechlin de habitu et colore aethi-
pum.
Kilon. 1677. 8. p. 141 sqq.

z*).
[Seite 66]

Gybert. Longolivs dial. de auibus p. 16.

a).
[Seite 66]

Frisch Gesch. der Vög. Fasc. I.

b).
[Seite 66]

I. Stvmpf Schweizer Chronik T. II. Wag-
ner
h. n. Heluet. p. 180. et prolixe doctiss. I.
Wallis nat. hist. of Northumberl. T. I. p. 413.
Linn. Faun. Suec. p. 7. ipse ex nostris viciniis
[Seite 67] specimina vidi. Sed in borealibus aut montosis re-
gionibus per aestatem quoque niueas esse muste-
las exemplo Waldeccensium alibi iam monui.
Handbuch der Naturgesch. p. 93. Et nuper simi-
lia exempla ex Lauenburgico ducatu accepi.

c).
[Seite 67]

Linn. l. c. p. 13. prope Ienam quoque captos
noui.

d).
[Seite 67]

ib. p. Io. Ietze monogr. Lüb. 1749. 8.

e).
[Seite 67]

Cranz l. c. p. 101.

f).
[Seite 67]

Linn. S. N. append.

g).
[Seite 67]

ep. ad Haller. scriptar. Vol. I. p. 393.

h).
[Seite 67]

ad Hippocr. de humor. p. 140.

i).
[Seite 67]

Franc. de Riet de tact. org. in coll. Hal-
ler
. T. IV. p. 10. v. Hall. physiol. T. V. p. 18.

i*).
[Seite 68]

De mulatta tenello satis albido praeter genita-
lia fusca v. Gabr. Clavder in Eph. Nat. Cu-
rios.
Dec. II. ann. 5. p. 381.

k).
[Seite 68]

Campervs vir summus, Ontleding van ver-
scheidene Orang
-outangs p. 12 sq.

k*).
[Seite 68]

l. c. Abr. Kaav Boerh. perspir. Hipp. p.
21. in pudendis fuscum ita, vt negares de Euro-
paei cute detractum esse.

l).
[Seite 68]

Mem. sur les Samojedes et les Lappons. 1762. 8.
p. 44.

m).
[Seite 68]

Lord Kaimes l. c.

n).
[Seite 69]

ante ducentos annos flaua Tulipa vnice in Euro-
pa innotuerat: quantam autem coloris varieta-
tem ab eo tempore hortorum cultores viderunt!
v. Haller occasione variet. hum. gen. Bibl.
raisonnée 1744.

n*).
[Seite 69]

B. S. Albinvs l. c. p. 12. III. Camper
demonstr. anat. pathol. Fasc. I. p. 1.

o).
[Seite 70]

Sr Iohn Mavndeville's voiage and Tra-
vaile
(inde ab anno 1322.) pag. 189. ed. Lond.
1727. ‘„In Ethiope, whan the Children ben zonge
and lytille, thei hen alle Zelowe; and whan that
thei wexen of Age that Zalownesse turnethe to ben
alle blak.
”’

o*).
[Seite 70]

Ioh. Schreyer Ostind. Reis. p. 121.

p).
[Seite 70]

Tranquebar. Miss. Ber. 22. Contin. p. 896 sq. Je
weiter sie nach Norden hinauf wohnen, und je vor-
nehmer Geschlechts sie sind, je mehr fällt auch ihre
schwarre Farbe ins braunrothe und ins gelbe
, –
die vom Bareier Geschlecht sind insgemein sehr
schwarz, denn sie lassen sich den ganzen Tag über
unter der Arbeit im Schweis und Staub von der Son-
nenhitze braten. Vornehmere Leute gehn nicht so
viel in die Sonne, sind also auch nicht so schwarz etc.

cf. 30. Contin. p. 660.

q).
[Seite 70]

Müller Linn. N. S I. p. 95.

r).
[Seite 70]

Sr Francis Roberval ap. Haklvyt
Vol. III. p. 242. ‘„The Savages of Canada are
very white, but they are all naked
and if they
were apparelled as the French are they would be as
white and as fayre. But they paint themselves for
feare of beat and Sunne burning.
”’ Moratos et
[Seite 71] qui vestimentis vtantur, tam eleganter coloratos
reddi, vt facilius pro Hispanis quam pro Indis
agnoscantur La Hontan I. ep. 16.

r*).
[Seite 71]

Melch. Ad. Pastorivs Beschr. p. 28.
Gabr. Thomas Contin. p. 35.

s).
[Seite 71]

Hawkesworth II. p. 187. plebeios Vta-
hittenses ideo fare in australiorem istius archipe-
lagi varietatem degenerare III. Reinh. For-
ster
auctor est: obseruat. p. 229.

t).
[Seite 71]

Wilh. Io. Müller Fetu p. 279. Mich.
Hemmersam Westind. Reisen p. 38.

u).
[Seite 71]

Colchi Herodoti tempore adhuc nigri cris-
poque capillo p. 115. ed. Gronov. Leo. Afri-
canvs
P. I. S. 3. L. M. A. Caldanii iudi-
cis maxime competentis instit. physiolog. Patav.
[Seite 72] 1773. 8. p. 194. – sutor de hac gente adhuc Ve-
netiis vinit, cuius nigredo, longo annorum interuallo

(puer enim ad has oras appulit) ita sensim imminu-
ta est, vt leni ictero laborare videatur
etc. Idem-
que ipse in Mulatta a patre aethiope matre autem
candida prope Gotham nata obseruaui, quae pri-
mis quidem infantiae temporibus fusca satis erat;
temporis autem progressu adeo a natiuo colore
degenerauit vt iam ceraceam saltem et flauescen-
tem cutis retinuerit tincturam

w).
[Seite 72]

Mitchel. philos. Transact. n. 474.

x).
[Seite 72]

hist. Virgin. p. 116.

y).
[Seite 72]

Rech. sur les Amer. I. p. 186.

z).
[Seite 73]

Memoir. de Trevoux l. c. p. 1169.

a).
[Seite 73]

plura exempla collegit le Cat coul. de la peau
p. 130 sqq.

b).
[Seite 73]

Coel. Rhodig. l. c. p. 776. Froben. Le
Cat
p. 109. e regina Lud. XIV. coniuge nata
nigra principissa. Mem. de Trevoux l. c. p. 1168.
Abr. Kaav Boerh. impet. fac. p. 354.

c).
[Seite 73]

le Cat p. 100. celebrata Frank Londini.
philos. Tr. Vol. LI. P. I. p. 176 sq.

d).
[Seite 74]

Hist. of Jamaica II p. 260. Avblet plantes
de la Guiane francoise
T. II. p. 122 append.

e).
[Seite 74]

Hemmersam l. C. p. 36.

*).
[Seite 74]

Thomas Hyde ad Abr. Perizol cosmo-
graph.
p. 99 ed. Oxon. 1691. 4.

f).
[Seite 74]

Christ. Langhans Ostind. Reise p. 216.
Tranquebar miss. Ber. Cont. 33. p. 919. Mestiço
Lusitan. i. e. mixti generis.

g).
[Seite 74]

Hisi. de l'ac. des Sc. de Par. 1724. p. 18.

h).
[Seite 74]

Labat Voy. aux Isles de l'Amer. II. p. 132. Re-
cherch. sur les Amer.
I. p. 199. Metifi neogeniti a
vere nigris genitalium colore distinguuntur, quae
in aethiopum foetibus nigrescere iam vulgata res est
Phil. Fermin sur l'oeconomie animale P. I. p.
180. Idem ex nigro et Indica natos Kabougle,
horumque demum cum albis genitos Mulattas
vocat p. 179.

i).
[Seite 74]

Hist. of Jam. l. c.

k).
[Seite 74]

Langhans. Tranqu. Ber. l. c. Castiço, de boa
casta, bonae stirpis.

l).
[Seite 74]

de Pavw l. c.

m).
[Seite 74]

Comment. Paris. l. c.

n).
[Seite 74]

ib. p. 17. Nigros plane esse qui ex Mestiço et
malabarica femina nascuntur Relat. Tranqueb. l. c.
Sambo de Mulatta dicuntur in Hist. of Jam. l. c.
[Seite 75] p. 261. horumque cum nigris genitos, nigros de-
mum esse asseritur.

o).
[Seite 75]

Hist. of Jam. l. c. p. 260.

p).
[Seite 75]

Langhans et rel. Tranqu. l. c. Postiço idem
est ac ascititius v. c. Cabello postiço, coma asciti-
tia, falsa.

q).
[Seite 75]

de Pavw l. c. p. 200.

r).
[Seite 75]

Hist. of Jam. l. c. Plane albos esse Postiçorum
ex albis natos Tranqu. Ber. l. c. Quinteronae
ex albo genitum demum album facit auct. Hist.
Jamaicae.

s).
[Seite 75]

de Pavw l. c.

t).
[Seite 75]

l. c. p. 178.

u).
[Seite 76]

Hamb. Mag. XIX. p. 400 sqq.

w).
[Seite 76]

Voy. en Esp. et en Ital. I. p. 176 sq.

x).
[Seite 76]

Saeugthiere p. 15. de cute morbosa variegata ab
his quae diximus exemplis probe separanda, in-
fra dicendi locus erit.

y).
[Seite 77]

de foet. hum. et inf. oss. p. 59.

z).
[Seite 78]

de vsu part. L. IX. p. m. 544. et de oss. V. I. Ph.
Ingrassiae in h. l. Comm. Panormi. 1603.
fol. p. 68. fig. 1-4.

a).
[Seite 78]

huius dimensiones et definitiones v. ap. Albr.
Dürer v. menschl. proport. Fol. P et Q ed.
1528. Elsholz l. c. p. 55 sq. Petr. Lav-
remberg
pasicompse p. 62 sq. ed. 1634.

b).
[Seite 78]

de c. h. fabr. p. 21. ed. 1555.

c).
[Seite 78]

tab. XLVI f. 10. 15. 17. minus monstrosae Ve-
[Seite 79] salianis et Ingrassiae iconibus. pessimae omnium
in Matth. Meriani viv. ic. part. c. h. ad
C. Bavmini th. anat. L. III. t. 1. cf. Berti-
ni
osteolog. ad calcem P. II.

d).
[Seite 79]

l. c. p. 23. et in Pvt. apol. exam. (Gabr.
Cvnevs) p. 839. operum. Mediam Germano-
rum caluariae figuram facit inter oblongam Bel-
garum et rotundam Turcarum Cl. Insfeldt
de lus. nat. LB. 1772. p. 20.

*).
[Seite 79]

observ. Fallop. exam. p. 768 ed. B. S. Albini.

e).
[Seite 79]

l. c. p. 63.

f).
[Seite 79]

Insfeldt l. c.

g).
[Seite 79]

Vesalivs L. c.

h).
[Seite 80]

Io. Beni. de Fischer de modo quo ossa se
vicinis accommodant partibus.
LB 1743. 4. tab.
III. copiam dedit reuer. Io. Casp. Lava-
ter
physiognom. Fragm. Vol. II. p. 159. tab. B.
fig. 1.

i).
[Seite 80]

ind. leg. Rav. p. 2 sq.

k).
[Seite 80]

l. c. Ego vero non video quomodo Cl. Win-
kelmann
Gesch. der Kunst des Alterth. T. I. p.
24. hoc Vesalii loco ad climatis et coeli fe-
licioris potentiam demonstrandam vti potuerit,
cum Bruxellensis anatomicus id arti vnice tri-
buat. Praeterea autem illa Turcarum crania
quae in Museo Regio feruantur multo iniquius
ouata et minus elegantis formae sunt, quam vul-
garia popularium nostrorum capita; eoque mi-
nus illarum speciem ornare debuisset Vir suae
artis peritissimus.

l).
[Seite 81]

in ipsis quas supra citaui de nisu formatino disser-
tationibus.

l*).
[Seite 81]

de aër. aqu. et loc. 35.

m).
[Seite 81]

Goldsmith l. c. p. 214.

n).
[Seite 81]

maxillae angustae quoque capiti osseo feminae
Malabaricae. Leg. Rav. p. 3.

o).
[Seite 81]

de medic. Lappon. Lulens. Lond. Gothor. 1751. re-
cus. in Hall. coll. disp. pract. IV.

p).
[Seite 82]

Hist. v. Groenl. p. 179.

q).
[Seite 82]

Voy. to Hudsons-Bay p. 132.

r).
[Seite 82]

Henr. Home l. c. Bvffon T. III. p. 485 sq.

s).
[Seite 82]

quod satis confirmant Groenlandorum ad viuum
factae effigies ap. Adam. Olearivm Gottorf.
Kunstk. tab. III. F. 1-3.

t).
[Seite 82]

Cranz Fortsetz. p. 310. Ellis p. 136.

u).
[Seite 83]

medium tenent inter Alb. Düreri tab. AI
et BI.

w).
[Seite 83]

qui vitae generi debetur. Cr. Forts. l. c. col-
lato cum Hist. p. 178.

x).
[Seite 83]

Bvff. L. c. p. 395.

y).
[Seite 83]

l. c. p. 24 sq. tab. I. quadratum Calm. caput quo-
que dicitur Insfeldt l. c.

z).
[Seite 83]

Reis. I. p. 307. 311.

a).
[Seite 84]

Descr. du Cab. du Roi. Vol. XIV. n. MCCCXXXIX
sqq.

b).
[Seite 85]

l. c. tab. III. p. 24 et 16. anne idem est legat. Ra-
vian.
n. XIII. Triangularem capitis figuram appe-
tunt Aethiopes
, Insfeldt l. c.

*).
[Seite 85]

primit. anat. p. 29.

c).
[Seite 85]

Recherch. philos. sur les Amer. I. p. 146.

d).
[Seite 86]

de rer. variet. L. VIII. c. XLIII. p. 162. T. III.
oper. Cap. Maragnon Brasil.

e).
[Seite 86]

Mem. de l'ac. des Sc. de Paris 1740. p. 373. tab.
16. fig. 1.

f).
[Seite 86]

Hist. de la nouv. France III. p. 187. 324. Algon-
quins. Têtes de Boule.

g).
[Seite 86]

ib. p. 323. Têtes plates. vtrumque artis opus.

h).
[Seite 86]

mem. de l'ac. des Sc. de Par. 1722. p. 323 sq. tab.
[Seite 87] 16. repertum dicitur in Inf. Hond-Eyland lat. 78°
long. 310°. et quod excurr.

i).
[Seite 87]

a nasi ossium apice ad extremam ossis occipitis
gibbam partem sex poll. Par. decimal. et quod
excurrit, ab apophysibus autem condyloideis fo-
raminis magni ad summum verticem quatuortan-
tum diametro explet, imo foramen magnum ma-
gis adhuc versus anteriora locatum, occiputque
adeo longius est et verticis ossa acutiore angulo
versus cranii basin retrorsum descendunt quam in
Winslowii exemplo; ideoque in eo simile
satis est cranio sceleti Cowperiani ad calc.
myot. reform. fig. XVIII.

k).
[Seite 87]

sita est cum Tanna et noua Caledonia Inf. 15°.
[Seite 88] lat. austr. totidemque fere grad. ab orientali No-
uae Hollandiae littore distat.

l).
[Seite 88]

v. Cel. Reinh. Forster Observ. p. 242.

m).
[Seite 89]

v. Cl. Clas Alströmer om den fin-ulliga
fär
-afveln. Stockh. 1770. 8. p. 76.

n).
[Seite 89]

Rvssel Aleppo. Niebvhr Reis. etc.

o).
[Seite 89]

Samojed. I. E. Brvn Voy. Amst. 1718 f. n. 7 et
8 et p. 9. Tattari Sibir. ib. p. 104. Ostiaki p. 112.
[Seite 90] Groenlandi ap. Olear. l. c. Esquimaux in
pictura nostra prope accedunt ad Samojed. le
Brvn
n. 7 et 8.

p).
[Seite 91]

Hemmersam p. 37.

q).
[Seite 91]

Iam Müller Fetu p. 31.

r).
[Seite 91]

Thes. anat. III. t. 2. fronte magis quam in aliis
fetibus hirta, qualem et vnum Musei Regii speci-
men prae se fert.

s).
[Seite 91]

Thes. T. I. tab. CXI. f. a.

t).
[Seite 93]

Avicenna canon. L. I. Fen. I. v. Haller
el. physiol. T. V. p. 36 sq.

u).
[Seite 94]

Coel. Rhodigin. L. c. p. 440 ed. Ald. nam
arefactus capillus reflectitur at que incuruatur.

w).
[Seite 94]

Noticias Americanas. Madrid. 1772. 4. Entre-
tenim. XVII. p. 305 sq.

x).
[Seite 95]

Goetting. Magaz. 1780. 1 St. p. 109 sqq.

y).
[Seite 95]

miscellaneous works vol. IV. p. 170.

z).
[Seite 95]

prodr. methodi mammalium Tubing, 1780. p. 14
sq. Nondum quidem adulti hominis mumia est,
vix enim quartum pedem statura superat, nec den-
tium numerus in integerrimis maxillis conspicuo-
rum 28 excedit, integram quoque et ad margi-
nem notabiliter attenuatam aciem primores
omnes offerunt. ‘„Occurrit tamen”’ verba sunt
Cel. Storrii ‘„aliud momentum opportune adhi-
bendum explicandae dentium primorum obtrunca-
tioni, quam in exemplis hominum aetate proue-
ctiorum deprehensam vnice fuisse, sciam: quum
enim cuneatae dentium primorum formae modus
inter nos vulgaris fit, vt dens postica parte, qua ab
acie ad radicem pergit, crassitiei paulatino incre-
mento in planum inclinatum abeat, quod maxime
in summa parte prope radicem elevatur, primores
contra mumiae Stuttgartiaane postica parte, qua
aliquod in nostris dentibus crassitiei incrementum
primum conspicuum esse incipit,
gibbum exhibent
notabilem a portione dentis attenuata et in aciem
desinente
sulci ope transuersi distinctum nec iugi-
[Seite 96] ter in istam partem
continuatum paulatimque
deliquescentem, vt inde concludendum sit, infirmio-
rem talium dentiun aciem facilius hebetari et obli-
terari posse, reliqua demum gibbosa saltem portio-
ne, sic quidem aliquam omnino induente cum po-
stremis dentibus similitudinem
et s. p.”’

a).
[Seite 96]

Christianas ethnicis intermixtas etc. Goetting,
Magaz.
l. c. p. 116. et S. R. Walchivs in
Nov. Comm. Goetting. 1780.

b).
[Seite 96]

v. 35 sq.

c).
[Seite 96]

de decorat, p. 103.

d).
[Seite 97]

c. 102. age, numquid et labra possumus tumore te-
terrimo implere? numquid et erines calamistro con-
uertere? numquid et frontes cicatricibus scindere?
numquid et crura in orbem pandere? numquid et ta-
los ad terram deducere? numquid barbam peregri-
na ratione figurare?

e).
[Seite 97]

ad Moreti l. c.

f).
[Seite 97]

l. c. ed. Ald.

g).
[Seite 97]

l. c. Fol. T. iij.

*).
[Seite 97]

Cl. Kant l. c. p. 155.

**).
[Seite 97]

v. post Marcvm Polo, Ad. Olearii
Reise p. 160.

h).
[Seite 97]

Obseruations p. 237.

h*).
[Seite 98]

Fermin oecon. anim. p. 117.

i).
[Seite 98]

Hottentottae Kolbe Vorgeb. d. g. H. p. 474.
Ins. Horn incolae ap. le Maire et Schov-
ten
in Dalrymple's Collect. T. II. p. 58.

i*).
[Seite 98]

Nicol. Nicolai itinerar. p. XXVIII. b.

k).
[Seite 98]

l. c. p. 270.

k*).
[Seite 98]

L'art d'observer. Genev. 1775. 8. T. II. p. 227 sq.

*).
[Seite 99]

v. Haller de c. h. partium function. T. VII.
p. 365.

l).
[Seite 99]

p. 102. 125 sq. ed. Gron.

m).
[Seite 99]

Angolae Negri, Hvghes Barbad. p. 14. Vta-
hittenses, Cel. Reinh. Forster l. c. p. 269.

n).
[Seite 99]

ita et P. Bellon. obs. L. III. c. 28. etsi eam
particulam graecis Hymenaea, latinis Alas dici,
confuse addat. neque tamen ipsis alis (κρημνοι,
πτερυγωματα parci Thevenot auctor
[Seite 100] est: Voy. L. II. c. 74. Saepe autem harum par-
tium graecae voces inter se confunduntur; qua-
rum genuinas explicationes v. in Henr. Ste-
phani
diction. med. p. 536 et 599. et Joach.
Camerari comment. vtriusque linguat p. 359.

o).
[Seite 100]

muliebr. p. 116 sq. 142 sq. parthenol. p. 379 sq.

p).
[Seite 100]

diss. de clitoride p. m. 75 sqq.

q).
[Seite 100]

Exc. Michaelis Frag. p. 155 sq.

r).
[Seite 100]

Beschr. v. Arab. p. 77 sqq.

s).
[Seite 100]

ib. p. 80. Herr B. hat es nach der Natur aber mit
zitternder Hand gezeichnet.

*).
[Seite 101]

V. la Motraye Voy. T. I. p. 409.

t).
u).
[Seite 101]

Io. Schreyer p. 34.

w).
[Seite 101]

v. Haller adu. Bvff. operum minor. T. III.
p. 183.

x).
[Seite 101]

le Brvn Voy. p. 120. Memoir. sur les Samoje-
des
etc. p. 39 sq.

y).
[Seite 101]

Leonh. Ravwolf Raiss p. 31 sq. Bvfe
T. III. p. 438 sq.

z).
[Seite 102]

Hawkesworth T. II. p. 188.

a).
[Seite 102]

denuo repetitam in Recherch. sur les Americains
T. I p. 37. Quest. sur l'Encycl. T. VII. p. 98.

a*).
[Seite 102]

v quoque Cel. Zimmermanni Geograph.

Geschichte des Menschen p. 70 sq.

b).
[Seite 102]

über den Bildungstrieb u. das Zeugungsgeschaef-
te.
p. 66 sqq.

*).
[Seite 102]

Friendly Islands. Iac. Cook iter alter. Vol.
I p. 222.

c).
[Seite 102]

Aethiop. Hemmersa p. 37.

d).
[Seite 103]

Plin. IV. 13. VII. 2. Pompon. Mela L. III.
de Hisp. et Septentr. insulis.

e).
[Seite 103]

Schreyer p. 117.

f).
[Seite 103]

Maximil. Transylv. ap. Zahn Spec. T.
III p. 69.

g).
[Seite 103]

arundine ipsas perforant.

h).
i).
[Seite 103]

Oliv. V. Noort p. 22.

k).
[Seite 103]

Hawkesworth Vol. III. p. 50.

**).
[Seite 103]

v. iconem apud Gregor. Sharpe de lin-
gua Sinens.
ad calcem Syntagm. dissertationum
Thomae Hyde Vol. II. p. 512.

l).
[Seite 104]

in Ins. Kad-jak archipelagi Olutorii Staeh-
lin
l. c. p. 32.

m).
[Seite 104]

Begert p. 109.

n).
[Seite 104]

Ravworf, Rvssel, Niebvhr in vtroque
opere.

o).
[Seite 104]

intensa nigredine Alvaro Mendana de
Neyras'
s ap. Dalrymple Vol. I. p. 78.

p).
[Seite 104]

Parkinson Tab. XXVII. abdomen et crura
zonis candidis distincta.

q).
[Seite 104]

caeruleo v. D. Groben p. 19 sqq.

r).
[Seite 104]

de Pictis vet. v. Cl. Martini ad Bvff. allg.
N. G.
VI. p. 258 sqq.

s).
[Seite 104]

Nic. Witsen Tattaria ed. poster Vol. I. p.
208. La Russie ouverte etc. Petersb. 1774. fol.
Fasc. I. tab. 5. ic. color. le Brvn p. 118. Jo.

G. Gmelin Reis. I. p. 77. II. p. 647 sqq.

*).
[Seite 104]

Krascheninikof Kamtschatka P. II. p. 152.

t).
[Seite 105]

Niebvhr Reis. I. tab. LIX. arabissa ex Te-
hâma.

u).
[Seite 105]

Feminae in tabula nostra, duplici punctorum se-
rie in arcu frontali, simplici sub labio infer. pi-
ctae sunt.

w).
[Seite 105]

Parkinson Tab. XVI. XXI. XXIII.

x).
[Seite 105]

ID. Tab. VII.

y).
[Seite 105]

prolixe Jo. de Laet adu. Hvg. Grot . de
orig. gent. Americ.
Amst. 1643. 8. p. 204 sqq. Ca-
nadens. in Mus. Kirch. ed. Battarrae Rom.
1773. fol. P. I. Tab. I. II. ic. color. In Terra del
Fuego Parkins. Tab. I. veterum populorum
exempla congessit Ph. Clvver German. an-
tiquae
p. 129.

y*).
[Seite 105]

antiqua exempla Aelian. V. h. L. XII. c. 42.
Alex. ab Alex. Genial. Dier. L. II. e. 31. de
[Seite 106] Cyro dubitat Herodotus L. I. de Romulo
et Remo Livivs L. I. c. 4. hos defendunt
Plin. VIII. 15. XV. 18. et Plvtarch. Ro-
mul.
c. II. Gargoridis ex Filiae stupro nepos Iv-
stin.
L. XLIV. c. 4.

De nuperis v. elegans, quoad historiarum
collectionem, Henr. Conr. Koenig sched.
de hom. inter feras educat. statu nat. solitario.
Ha-
nover. 1730. 4. Ph. Henr. Boecler de sta-
tu animar. hom. feror.
Argent. 1756. 4. Linné
anthropom. T. VI. amoenitat. ac. p. 65 sq. et S. N.
l. c. p. 28. prolixe Cl. Martini l. c. p. 263 sqq.

z).
[Seite 106]

Miratus sum cum nuper Viros quosdam cl. in eo
a me dissentientes viderem, quod morbosam huius
leucaethiopiae naturam negare, imo eandem cum
[Seite 107] naturali quorundam animalium hyemali albedine
confundere haud dubitarint: id quod sane abs Vi-
ris physiologice doctis, et vel summam pigmenti
nigri oculum internum obducentis etin isto mor-
bo deficientis dignitatem considerantibus, haud
expectassem.

*).
[Seite 107]

Frigori enim, aërisque caelique potentiae eam
de qua illinc locutus sum albedinem deberi vel
ex eo luculenter patet quod ea sola animantia
colorem mutent quae istis potentiis hieme obno-
xia sunt, ea vero quae eam tempestatem in cry-
ptis subterraneis aut aliis receptaculis alto so-
mno sepulti transigunt, natiuus color integer et
immutatus seruetur.

a).
[Seite 107]

cyani, rosae etc. anomale ex natiuo colore in
albidum vergentes.

b).
[Seite 108]

Coul. de la peau p. 55.

c).
[Seite 108]

Senibus pallescit Chorioides.

d).
[Seite 109]

physical. Belust. 14. St. p. 439 sq.

e).
[Seite 110]

Edm. Chapman de leucaeth. in fine.

f).
[Seite 110]

h. n. Heluet. p. 185.

g).
[Seite 110]

S. N. XII. p. 33.

h).
h*).
i).
[Seite 111]

Rech. sur les Am. T. II. p. 69. sq.

k).
[Seite 111]

Dalin V. am. acad. T. VI. p. 74.

l).
[Seite 111]

ib. p. 73.

m).
[Seite 111]

Luscitio, vitium oculorum, quod clarius vesperi
quam meridie cernit,
Festvs. Eodem sensu
νυκταλωπις vocem sumit Hippocr. prorrb. II.
Galen . isag. Plin. L. XXVIII. c. II. et Theod.
[Seite 112] Priscianvs L. I. c. Jo. Varroni e con-
trario lusciosi qui vesperi non vident; vt νυκταλωπες
Aëtio, Pavlo, Actvario et Oribasio
qui interdiu cernunt, sed sole occiduo hebetius, no-
ctu vero nihil vident.
Plura super his confusis
nominibus v. ap. H. Stephanvm Dict. med.
p. 418. sq. An. Foesivm oecon. Hippocr.
p. 263 sq. Fr. Tavbmannvm ad Plavti
Mil. II. 3. 52. et Jo. Hardvinvm ad Plinii l.
c. p. 471. Hippocratem sequitur Desiderat.

R. Avg. Vogel de cogn. et cur. c. h. aff. p. 475
sq. vbi Nyctalopia veterum (Hemerolopia recentio-
rum
) coecitus diurna; Hemerolopia veterum (Nycta-
lopia recentiorum
) coecitas periodica audit, quae
sub crepusculum incidit.

n).
[Seite 112]

Actvar. L. II. π. διαγν. παϑων. c 23.
αλϕοι.

o).
[Seite 112]

p. 88 n. r)

*).
[Seite 112]

In puella leucaethiopissa, a parentibus ni-
gris in ins. Sti Dominici nata et ante aliquot an-
uos Parisiis visa dorsa manuum prae reliquis parti-
[Seite 113] rugosa et aspera. v. Bvffon Supplement T. IV.
tab. 4. Dicqvemare in Journal des Scavans
m. Sept. 1777.

p).
[Seite 113]

Schreber Saeugth. p. 15.

q).
[Seite 113]

in Sibiria. Nordostl. Eur. u. Asia p. 121.

r).
[Seite 113]

Zulimmi. v. Bell's Travels from Petersb. to
diverse parts of Asia.
Glasg. 1763. 4. T. I. p. 89.
scorbutico malo tribuit.

s).
[Seite 113]

Tranqueb. Miss. Ber. Contin. XXI. p. 741. Simi-
les videri equis ex nigro et albo variegatis.

t).
[Seite 113]

wie Sommerflecken.

u).
[Seite 113]

Tranqu. M. B. Contin. CVI. p. 1282 sq.

w).
[Seite 113]

ibid. Contin. XLVI. p. 1239. sq.

x).
[Seite 113]

Oliv. Goldsmith's hist. of the Earth. T.
II. p. 241. an talis fuerit Vtahittensis ille ap. Par-
kinson
p. 27. decidere non audeo.

y).
z).
a).
[Seite 114]

Hist. de l'ac des sc. 1744. n. V. p. 12. sq. Vol-
taire
melang. T. III. p. 326. Mavpertvis
Venus physique p. 147.

b).
[Seite 114]

Oliv. Goldsmith l. c.

c).
[Seite 114]

Gottl. Anast. Freylinghavsen
neuere Missions-Geschichte 8 St. p. 1071.

d).
[Seite 114]

Tranqueb. M B. Cont. CVI. p. 1283. not.

e).
[Seite 114]

Lettres édifiantes. Rec. XXV. p. 122.

f).
[Seite 114]

Hist. Aethiopica L. l. c. 14. §. 32.

g).
[Seite 114]

de Nili et alior. fl. origine. p. 68.

h).
[Seite 115]

v. d. Gröben l. c. Wafer p. 108. Tranqu.
M. B.
Contin. XLVI. CVI. etc.

i).
[Seite 115]

ib. Goldsmith l. c. The hair was white and
woolly, and very unlike any thing I had seen be-
fore.

k).
[Seite 115]

Tranqueb. M. B. Cont. CVI. p. 1283 not.

l).
m).
[Seite 115]

Miss. Ber. Cont. CII. p. 637.

n).
[Seite 115]

philos. Transact. n. 307. p. 2268.

o).
[Seite 115]

le Brvn l. c.

p).
[Seite 115]

Wafer p. 108 – their Eyt-lids bend and
[Seite 116] open in an oblong Figure, pointing downward at
the corners, and forming an Arch or Figure of a
Crescent with the Points downwards. From hence
and from their seeing so clear as they do in a Moon-
shiny Night, we us'd to call them
Moon-ey'd.

q).
[Seite 116]

Miss. Ber. Cont. XLVI. p. 1240.

r).
[Seite 116]

in paroecia Champniers, 1 1/2 Leuc. ab vrbe Civraye.
1773 adhuc in viuis erant.

s).
[Seite 116]

l. c. Hist. Ac. Par.

t).
[Seite 116]

de hab. Germ.

u).
[Seite 117]

Tranq. M. B. Cont. CII. p. 637. et CVI. p. 1283.

w).
[Seite 117]

Voss. l. c. p. 68.

x).
[Seite 117]

p. m. 7 sq.

y).
z).
[Seite 117]

de rer. variet. L. VIII. c. XLIII. p. 161. T. III.
oper.

a).
[Seite 117]

Vossivs l. c.

b).
[Seite 118]

le Brvn l. c.

c).
[Seite 118]

Miss. Ber. Cont. CVI. p. 1282.

d).
[Seite 118]

v. d. Gröben l. c. Georg. Agricola
de anim. subterran. rogis ardentibus abigi, quod
lucem eorum horreant.

e).
[Seite 118]

a weak people in comparison of the other.

f).
[Seite 118]

Freylinghavsen l. c.

g).
[Seite 118]

Miss. Ber. Cont. XXVI. p. 151.

h).
[Seite 118]

ib. et Freylingh. l. c.

i).
k).
[Seite 118]

Freylinghavsen.

l).
[Seite 119]

L. X. p. 477 sqq. ed. Bovrdelotii. Par-
1619. 8.

m).
[Seite 119]

Hist. animal. L. VII. c. 6.

n).
[Seite 120]

Plin. L. VI. c. 13. p. 311. Hard.

o).
[Seite 120]

ap. Plin. L. VIII. c. 2. p. 371.

p).
[Seite 120]

cf. Salmas. ad Solin. c. 15. et Gellii
Noct. Art. L. IX. c. 4.

q).
[Seite 120]

L. I. c. 4. p. 12 ed. LB. 1743. Ad h. l. Joach.
Vadianvs
(de Watt): sic vocantur quidam ae-
thiopes, qui comparatione aliorum subalbidi esse de-
prehenduntur, non in totum albi, nec in totum nigri

p. 155. ed. Bas. 1543.

r).
[Seite 120]

L. V. c. 8. p. 252. Hard.

s).
[Seite 120]

L. IV. c. 6. p. 77. ed. Mich. Serveti.
Lugd. 1541.

t).
[Seite 120]

Georg. L. I. c. 5.

u).
[Seite 120]

excerpt. cosmogr.

w).
[Seite 120]

vt putant.

w).
[Seite 121]

Hardvino ad Plin. desertum Saara est.

x).
[Seite 121]

Description du Mont-Blane p. 17 sq.

y).
[Seite 121]

Histoire d'une jeune fille sauvage etc. à Par. 1761.
[Seite 122] 12. p. 36. 39. populares suos nyctalopes suisse, res
suas noctu egiffe etc. et ipsa quoque luscitiosa erat.

z).
[Seite 122]

Fr. Legvat T. II. p. 36 sq.

a).
[Seite 122]

Vossivs l. c.

b).
[Seite 122]

Camelli l. c.

c).
d).
[Seite 122]

Chapmann.

e).
[Seite 122]

v. d. Gröben etc. Dondos, Lusit. Albinos.

f).
[Seite 122]

Sim. v. d. Stei ap. Tachart Siam p. 110.

g).
[Seite 122]

de Cossigny in Hist. de l'ac. des sc. l. c.

h).
i).
[Seite 123]

Vossivs l. c.

k).
[Seite 123]

Hawkesworth T. II. p. 188. Parkin-
son
p. 27.

l).
[Seite 123]

Stalp. v. d. Wiei. Obs. Cent. II. pag. 376.
tab. II. et tab. 12. fig. 1. 2. 3.

m).
[Seite 123]

The porcupine Man. G. Edwards Gleanings
of natural history.
T. I. t. 212.

n).
[Seite 123]

v. Fel. Plater obs. med. p. 140. D. Lang-
hans
Merkw. des Siementhals, Bovrrit
Mont-Blanc p. 80 sq. Haller de vento Rupensi.
Nov. Comm. Goett.
T. I. p. 43.

o).
[Seite 123]

v. c. in Gvindant variat. de la nat. dans l'e-
spece hum. à
P. 1771. 8. in Encycl. de Par. etc. emen-
dat. in ed. Cl. de felice. T. XII p. 312.

p).
[Seite 123]

cf. Tysonis super his fabulis opera. plerum-
que simiae peregrinantibus imposuerunt, neque
aliter suspicor de Commersonii pygmaeis
Madagascaranis ap. cl. de la Landi. v. Ro-
zier
obs. m. Septembr. 1776.

*).
[Seite 123]

Ille in ingenci opere cosmographico: iste in pseud-
[Seite 124] onymis Telliamedi dialogis, hic in singu-
laribus super natura tentaminibus.

**).
[Seite 124]

de hominibus orbis nostri incolis etc. Sed nuper
demum omnes antecessorum conatus superans
exemplar eiusmodi fabulae summo iudicioexpli-
catae et illustratae exhibuit Opt. Heyne Com-
mentatione de maribus inter Scythas morbo effemina-
tus et de Hermaphroditis Floridae.
Comm. Soc.
Goett. a. 1778. p. 28 sqq.

q).
[Seite 124]

L. VII. c. 2. p. m. 374.

r).
[Seite 124]

L. VI. c. II.

s).
[Seite 124]

in Atticis.

t).
[Seite 124]

v. post Tysonem, Jo. Caverhill on the Knowledge
of the Ancients in the East-Indies.
Ph. Tr. Vol. LVII.
p. 172.

u).
[Seite 124]

Pet. Rytschkov Orenburg. Topogr. T. II. p. 34 sq.

w).
[Seite 124]

Camelli Ph. Tr. n. 307. p. 2268.

x).
[Seite 124]

Jo. Ott. Helbig Eph. N. C. Dec. I. ann. IX. p. 456.
Hesse Ost. ind. Diar. p. 216.

y).
[Seite 124]

Gvil. Harvey de gen. p. 194. ed. oper. Lond. 1766.

z).
[Seite 124]

Nils Matthsson Köping Resa ed.* 4.
Wåsterås 1759. 8. p. 131 sq.

a).
[Seite 125]

Cl. Martini ad Bvff. allg. N. G. T. VI. p.
44. Tab. II. der geschwänzte Mensch.

b).
[Seite 125]

de Quadrup. p. m. 970.

c).
[Seite 125]

reyss in das gelobte Land Meinz. 1486. fol. Non repe-
rio has icones in ed. lat. ej. anni, nec in ea quae 1488
idiom. germ. inser. (platdeutsch) prodiit. est autem
in vers. gall. 1489, quas omnes ed. Bibl. acad. possidet.

d).
[Seite 126]

Annal. Hirsangiens. T. II. p. 179 sq. ad ann. 1335.

e).
[Seite 126]

theatr. anat. p. 69.

f).
[Seite 126]

coll. phys. med. P. II. ann. 1681. p. 290.

g).
[Seite 126]

A. N. C. Dec. ann. 9. obs 129.

*).
[Seite 126]

de conceptione tubaria etc. Col. Brand. 1669. P. 7.
tab. II.

h).
[Seite 126]

quatuor vertebr. Fallopia expos. de oss. p. 579. v.
Doeveren obs. acad. p. 207. Plerumque quinque
sunt. Sex v. ap. Vesal et qui eum sequuti sunt Bav-
hinvm
et Paawivm. porro ap. Reald. Colvmb.
p. 106. Vfsling. p. 10. Sal. Albertvm hist.
plerar. part. b. c.
Viteb 1585 p. 112 sq. Albinvm
annot. acad. L. IV. tab. VII. f. 4. 5. p. 53 sq. v. Doe-
veren
l. c. p. 206 sq. B. S. Albinvm annot. acad. L.
IV. c. u. Plurimis vero cf. P. Taberrani Act. Senens.
T. III. p. 142 sqq. et ipse in thesauris anatomicis pro-
priis tria huiusmodi specimina genuina, quinque
nempe foraminum paribus praedita coram habeo.
Septem vertebras se reperisse Paawivs de oss. p. 102.

i).
[Seite 126]

Trium vertebrarum exhibent Bavhinvs l. c. et
Veslingivs. fere semper quatuor sunt. Quatuor
ad quinque Winslov. exp. an. T. I. p. 136. Quinque
in cocc. mulieris matth. Merian in tab. ad theatr.
bavh. t. XLI. f. 9. et Sal. Albertvs l. c. qui pri-
[Seite 127] mam eius vertebram, quae non raro exemplo vlti-
mae ossis sacri connata erat, ad hoc os immerito re-
tulit. In totum tamen eius specimen plurimas ha-
bebat vertebras, sacr. 6. cocc. 5. = 11.

Illos qui habent os sacrum magnum et produ-
ctum, caudatos appellari Fallopia l. c.

g).
[Seite 127]

Joh. Schreyer Ostind. Reisebeschr. p. 42.

h).
[Seite 127]

Hawkesworth Vol. III. p. 792.

i).
[Seite 127]

Wilh. ten rhyne promont. bonae spei p. 33. ‘ „Fe-
minae Hottentoticae hoc sibi a ceteris gentibus peeulia-
re habent, quod pleraeque earum dactyliformes, sem-
per geminas e pudendis propendentes appendiculas,
productus scil. nymphas
(vt raro in nostratibus exem-
plo prolongata conspicitur clitoris
) gesteut, quas tugu-
riola intrantibus, magna cum gesticulatione, coria-
ceum eleuando supparam videndas praebent. Sic
strangulatam nuper prosecauit amicus chirurgus vi-
raginem Hottentotticam, in qua digitalia haec nym-
pharum tubercula, e verendis procidua, obserua-
rat.”

k).
[Seite 127]

Lischwitz de ortu et propagat. homin, fig. 1.
lit. D.



Blumenbach, Johann Friedrich. Date:
This page is copyrighted