XXXI. MVMIAE AEGYPTIACAE SECVNDAE.

(– Tab. XXXI. –)

Prima quidem iam decade Aegyptiaci medicati funeris caput
descripsi, quod vero aeque ac reliqua ad vnum omnia mumiarum
crania, quotquot mihi adhuc contemplari licuit [satis multa autem
vidi neque perfunctorie tantum in eadem me inquisiuisse, binis
quas super mumiis edidi dissertationibus^a), probare studui,] haec
inquam omnia id ipsum quod nunc exhibeo, insigni quo conditum
est artificio et intemerata integritate, longe superare dicendum est.
Debeo hoc cimelium amicitiae viri coniunctissimi, Thomae Turner,
armigeri angli, qui quidem id ipsum antea in museo Petiti, medici
Londinensis^b), fuisse, me docuit.

Tectum adhuc erat cum ad manus meas peruenit, inuolucris
byssinis bitumine firmissime induratis, demta vnice ea tegminum
parte, quae per mediam faciei longitudinem decurrerat, ita vt iam
frontis pars denudata esset, nasi autem ossei foramina hiarent et
labiis dilapsis dentes incisiui vtriusque ordinis exserti conspicerentur.
Quum autem vultum vetustissimi Aegyptii hominis reuelatum intueri
auerem, inuolucra bituminata, quae ipsi arctissime adhaerebant, cauta
et suspensa manu a dextro faciei latere diffregi; quo quidem facto
non osseam tantum, vt in priore isto mumiae cranio, compagem,
sed et mollium partium, conditura exsiccatarum, imo et cutis
magnam partem, hancque in submaxillari regione adhuc barbae

Figure 1. XXXI. Mumiae Aegyptiacae 2dae.

male tonsae vestigiis asperam inueni; quo quidem virile fuisse funus
constitit, et vel hoc specimine paradoxa hodiernorum Aegypti in-
colarum opinio refutetur, saepius ab auctoribus rerum Aegyptia-
carum repetita^c), quasi humanae mumiae ex arenosis istis prope
Sacaram hypogaeis erutae omnes ac singulae sequioris sexus essent.
Palpebrarum quoque vestigia haud infitianda supersunt; interiora
autem orbitarum singulari substantia quasi ochracea pissasphalto
intermixta, replentur.

Quam vero alias iam ex professo tetigi^d) mirandam et vere
anomalam dentium incisiuorum conformationem, in tot iam mu-
miis (ex eorum nempe numero quae bitumine vere obduratae,
non vero mollibus tantum fasciis byssinis laxius obuolutae sunt)
obseruatam, etiam in hoc egregio specimine luculentissime cernere
licet. Sunt enim vtriusque maxillae, praesertim vero superioris
incisores, si modo incisores eos appellare licet, non scalprorum in
modum cuneati, intrinsecus sinuati et in transuersam desinentes
aciem, vt dentibus ad secandum a natura paratis, conuenit, sed
mirum in modum crassi, obtusi et versus extimum marginem latiori
facie oblique truncati^e).

Ipsum vero caput si cum altero isto quod priore decade de-
scriptum est, comparaueris, in vniuersum a lateribus minus com-
pressum apparet, iugalia tamen ossa paulo angustiora habet; fron-
tem satis quidem fornicatam, attamen maiorem pro ea portione re-
liqui vultus quae a glabella inde ad menti vsque apicem descendit:
arcus superciliares perparum prominentes; inferiorem autem
[Seite 38] mandibulam aliquanto latiorem et ab antica parte minus altam;
mentum denique magis acuminatum.

Quod vero vniuersum vultum attinet, differt quidem ille satis
luculenter a genuino isto Nigritarum, qui Anglis vulgo facies
Guineensis audit, Aethiopici tamen aliquid spirat, ita vt propius
absit ab Habessinico, qualem curata icon exhibet^f), proxime
autem ab eo quem tot antiquissima Aegyptiacae artis monumenta
prae se ferunt^g), de quorum charactere physiognomico, in aliis
magis Aethiopico, in aliis contra Indico, alias disputaui^h).

Obiter etiam obseruasse liceat, nares internas septo suo osseo,
cum maxima ossium turbinatorum parte orbas, laminam vero cri-
bratam ossis ethmoidei pertusam esse, ita vt nasale antrum in ipsum
encephali cauum hiet, quod quidem ad amussim respondet Hero-
doteae de ratione qua pollinctores Aegyptii cerebrum per nares
extraxerint notitiaeⁱ⁾, male a nuperis quibusdam in dubium vo-
catae qui contra per foramen magnum occipitale id factum esse
autumarunt, quod sane in nostro specimine neutiquam factum esse
vertebrae tres colli superiores vinculis suis natiuis adhuc inuicem
et cum capite arcte copulatae, aperte testantur.

Denique et illud notandum, extare in vtroque capitis latere
aurium imitamenta ex bysso bituminato fabrefacta, qualia in altera
istarum mumiarum quae ante aliquot annos cum Londini versarer,
in museo Britannico soluere mihi licuit, itidem inueni, antea,
quantum noui, nemini obseruata.

Figure 2. XXXII. veteris Romani militis praetoriani.

XXXII. VETERIS ROMANI MILITIS PRAETORIANI.

(– Tab. XXXII. –)

Eminentissimus Cardinalis, Stephanus Borgia, ob insigne
quo litteras ipse colit et in aliis fouet et promouet studium per
vniuersam Europam celebratissimus, rarissimo hocce cranio supel-
lectilem meam ditauit. Militis est veteris Romani, cuius ossa
inter rudera castri praetoriani simul cum marmorea tabella reperta
sunt, quam itidem Eminentissimus princeps transmisit, et cui
nomen spectabilis bellatoris ita incisum est:

Characteres primarii. Forma ipsi in vniuersum maxime con-
cinna et symmetrica, caluaria subglobosa anterius fronte eleganter
explanata terminatur, quam ipsam longitudinalis linea lenissime
prominens discriminat; glabella cum arcubus superciliaribus modice
protuberans. Nasi ossa nec vt in simo depressa nec vt in aquilino
prominentia, sed media inter vtrumque ratione decliuia. Iugalia
vero neque vt in Aethiopibus protuberantia neque vt in Mongolico
stemmate vtrinque late extantia sed ab inferiore et exteriore orbi-
tarum margine leniter descendentia. Mandibulae denique cum
alueolari ambitu et dentium seriebus congruis pulcre rotundatae.

Alia obseruata. Protuberantia occipitalis externa latissima et
ingenter eminens. Spina nasalis insignis, duplici quasi radice
oriunda; interiore scil. quae cristae nasali continua est, exteriore
vero vtrinque versus iugum transuersum cui affigitur os turbinatum
inferius, exporrecta. Denique singularis obstipatio meatus auditorii
sinistri, exostosibus angustati^k).

XXXIII. VETERIS TSCHVDAE.

(– Tab. XXXIII. –)

In maxime memorabilibus donis quibus supellectilem meam
anthropologicam generoso et indefesso studio auxit Perillustris L. B.
de Asch, pono bigam craniorum ex tumulis vetustissimis erutam,
quales passim in australioris Sibiriae montibus metalliferis visuntur
et vulgo Tschudarum (i. e. barbarorum) appellantur^l). Ad an-
tiquissimam aliquarum gentium eos pertinere quae priscis temporibus
metalla illinc eruit, praeter alia cum ossium tum vtensilium in iis
reperiundorum habitus docet. Illa quidem temporis iniuria maxime
fragilia^m), haec vero plerumque aenea, aliqua lapidea, vix vnquam
vero ferrea.

Bina ergo quorum modo memini crania ex istiusmodi tumulis,
et quidem in ipso quasi Asiae umbilico, Buchtermae, Kolywanicae
prouinciae versus Sinensis imperii confinia, ad ripas orientales Irti-
schi superioris prope metallifodinas Tschebuchterminskoi, eruit
cl. Kitschigins, chirurgus Buchtermensis, tumque cura cl. Schenk,
medici Barnaulensis, ad perill. Aschium sunt transmissa.

Figure 3. XXXIII. veteris Tschudae.

Alterum eorum quod iam exhibeo, iuuenile est, id quod
praeter suturas adhuc integerrimas, processus basilaris ossis occipi-
talis nondum cum sphenoideo coalitus et dentium coronae nulla-
tenus detritae demonstrant; habitu vero suo summam testatur ve-
tustatem. Tantum enim iam animalis sui glutinis perdidit, vt, tum
leuitate, tum fragilitate qua quidem hinc illinc vel vngue facile
radi potest, denique et quod linguae admotum eidem adhaereat,
multis fossilibus elephantorum, vrsorum aliorumque animantium
mammalium ossibus comparari possit.

Characteres primarii. Vniuersa forma medium quasi inter Cau-
casiam et Mongolicam tenet. Facies quidem, maxime circa ma-
larum ossa, latior quam in illa, neutiquam tamen tantopere expla-
nata et extrorsum eminens ac in genuinis Calmuccorum craniis.
Caluaria subglobosa. Glabella tumidula. Orbitae rotundiores.

Alia obseruata. Sutura lambdoidea vaegrandibus ossiculis quae
Wormiana vocant, distincta; quale et sagittalis suturae cum co-
ronali confiniis interiacet.

Haec de ternis prisci aeui diuersissimarum orbis plagarum
craniis; iam vero de septenis hodiernorum maxime memorabi-
lium populorum.

XXXIV. IVDAEI CENTENARII.

(– Tab. XXXIV. –)

Iudaeam gentem a tot inde seculis per vniuersum pene ter-
rarum orbem dispersam, vultum nihilominus gentilitium quouis sub
coelo intemeratum et plane characteristicum seruasse, vt vulgo notum
est ita et pridem caussarum memorabilis phaenomeni indagatio
physiologorum et physiognomorum ingenia exercuitⁿ⁾. Minus
vero peruulgatum et magis adhuc mirum est, eundem peculiarem
characterem vel in ipsis eorum craniis luculenter adhuc obserua-
bilem esse. Testatur hoc quod iam exhibemus specimen, iudaei
nostratis, senis centenarii, quod quidem adeo aperte stemmatis
sui vultum prae se fert, vt toties iam, quanquam in scriniis meis
tot aliis promiscue interpositum sit, vel ab indoctis hominibus primo
statim intuitu pro iudaico agnitum sit.

Characteres primarii. Maxime quidem nasus aquilinus et
mentum porrectum, tum vero etiam maxillae superiores qua na-
ribus subiectae sunt in acutiorem angulum spinae nasali continuum
concurrentes.

Alia obseruata. Suturae non tantum genuinae illae ossium
caluariae planorum, sed et reliquae quas harmonias vulgo vocant,
ad vnum fere omnes senio decrepito confusae et obliteratae.

Figure 4. XXXIV. Judaei centenarii.

Figure 5. XXXV. Persae.

XXXV. PERSAE.

(– Tab. XXXV. –)

Praeda est a Russis militibus ex Persica expeditione a. 1797
reducibus reportata. Quum enim exercitus ad fl. Kur (Cyrum vet.)
prope pagum Rutbari iter faceret, in aediculam sepulcralem s. mau-
soleum^o) incidit quod Persarum nobilium (quos Beg vocant) aliquis
dum in viuis esset erigi sibi curauerat. Hoc ipso vero a militibus
funditus euerso, cranium principis in eo conditi seruauit centurio
exercitus Generos. L. B. Marschall de Bieberstein historiae na-
turalis studiosissimus, et perillustri Aschiadae Petropolin retulit,
cuius munificentia iam in meam collectionem transiit.

Viri fuisse senio confecti primo intuitu patet. Satis elegans
vero eius conformatio. Calua fere globosa. Frons pulchre forni-
cata. Nasus fere aquilinus. Processibus malaribus ossium maxil-
larium perexigua altitudo. Mentum bifidum.

Frontis et orbitarum forma prope abest ab illa pulcherrimi
cranii Georgianae feminae quod tertiam decadem ornat. Nec
mirum, cum Persarum illustrium et principum formam connubiis
cum Georgianis feminis pulchriorem redditam esse, pridem a fidis-
simis et curatissimis obseruatoribus annotatum sit^p).

XXXVI. GROENLANDI.

(– Tab. XXXVI. –)

XXXVII. FEMINAE GROENLANDICAE.

(– Tab. XXXVII. –)

Vir illustris meique amantissimus, Greg. Wad, historiae natu-
ralis apud Havnienses Professor meritissimus, mediante cl. Eulner,
in colonia Danica Godhavn ad occidentale Groenlandiae litus de-
gente, supellectilem meam anthropologicam ternis Groenlandorum
craniis ditauit, quorum bigam in praesenti exhibeo. Alterum
nempe viri 40 circ. et quod excurrit annorum; alterum feminae
quae trigesimo septimo aetatis anno diem supremum obierat. Ter-
tium filii est eiusdem mulieris, iuuenis qui 18 circ. annis vixerat,
simillimum ceteroquin matris cranio. Verum et priora illa ita
inuicem congruunt vt apte de vtrisque iunctim agere liceat.

Vniuerso habitu perquam similia sunt Eskimotarum capitibus
osseis tertia decade illustratis^q). Grandia sunt, et quidem cal-
variae ossa inprimis amplissima, versus occipitium elongata. Pro
magnitudinis autem ratione mirum in modum tenuia et leuia.
Frons iugo longitudinali paulo eminente diuisa. Orbitae magnae.
Nasi ossa longa sed angustissima.

Fossa malaris orbitis subiecta feminae profundius impressa.

Mentum viro exporrectum.

Figure 6. XXXVI. Groenlandi.

Figure 7. XXXVII. Feminae Groenlandicae.

Respondent quae de magnitudine horum craniorum notaui,
relationibus autoptarum qui Groenlandiam inuiserunt et incolas
eius capitones esse asserunt^r). Facies autem conueniunt cum
imaginibus feminarum istius gentis quas accuratissimus Olearius
ad viuum fieri fecit^s). Hic quoque Groenlandos suos Samoiedis
quos viderat similes esse dicit^t); Edwardsius contra Indos Ame-
ricae borealis sibi visos cum Samoiedis vultu comparat^u). Vtrum-
que respondet iis quae superiore decade de Eskimotarum Groen-
landis adeo affinium craniis dixi, perfecte ea medium tenere locum
inter Mongolicae varietatis crania hactenus a me descripta et
Americanae^x).

XXXVIII. AMERICANI ILLINOICI.

(– Tab. XXXVIII. –)

Donum cl. Barton, M. D. et Professoris in litteraria apud Pen-
syluanos vniuersitate. Erutum est, vt me docuit vir humanissimus,
ex tumulo Indico prope Cayhokiam ad orientale litus fl. Missisipi
(circa 40mum gradum lat. boreal.).

Cum in vniuersum Americana generis humani varietas re-
spectu vultus et craniorum formae transitum quasi faciat a Caucasia
ad Mongolicam^y), facile intelligitur alia eius specimina propius
ad hanc, alia contra ad illam accedere. Et sic Illinoicum de quo
agimus caput, minus a Caucasia quam a Mongolica abesse, primo
intuitu patet. Singularem vero verticis conformationem, qua inde
ab vtriusque lateris semicircularibus planis, fere ad perpendiculum
sitis, tecti aut carinae inuersae in modum ascendat, barbaris Missisipi
accolis artificiali et violenta capitis infantilis pressione contrahi,
autoptae asserunt^z). Orbitae vero huic cranio valde profundae
curatis imaginibus Indorum Americae borealis respondent, quae
oculis altius inter orbitas reconditis notabiles sunt^a).

Figure 8. XXXVIII. Americani Illinoici.

Figure 9. XXXIX. Iavani.

XXXIX. IAVANI.

(– Tab. XXXIX. –)

Acceptum refero egregium hocce specimen liberalitati viri
amicissimi cl. Forsten, Professoris medicinae in Academia Harde-
rovicensi celeberrimi.

Characteres primarii. Caluaria oblonga, minus tamen quam
in aethiopica hominum varietate a lateribus angustata. Frons quo-
que minus fornicata, et facies latior. Orbitae parum amplae, et
margines earum inferiores aeque ac ossium zygomaticorum facies
anteriores rotundatae. Glabella planior cum ossibus nasi depressius-
culis quasi confluens. Narium apertura fere ouata. Maxillae pro-
minentes. Choana angustissima.

Alia obseruata. Dentium coronae praeter extremam qua
manditur superficiem quasi fusco pigmento obductae, quod quidem
singulari cupedio, quo asiani Euronoto obuersi insatiabiliter de-
lectantur, soliis nempe piperis betle simul cum nucleis Arecae
catechu et calce manducatis, tribuendum^b).

XL. NOVO-HOLLANDI SECVNDI.

(– Tab. XL. –)

Perillustris Banksii munificentiae qua collectionem meam iam
tot tantisque cimeliis ditauit, et hoc memorabile cranium barbari
nouae Cambriae incolae, aeque ac prius illud quod tertia decas
exhibet, debeo.

Adeo vero quod ad characteres primarios illic enumeratos,
isti vt ouum ouo simillimum est, vt quidem quid vltro de iis
monere possim non sit quod habeam. Nihilominus autem huic
decadi inserui, quo luculentius monstret peculiarem quo inuicem
conspirant habitum, non singuli aduentitium, sed vere gentilitium
et natiuum esse.

Ossa vnguis quae priori isti specimini deerant, in hoc quidem
adsunt, attamen valde angusta.

Alueolus dentis incisiui medii dextri pridem euulsi, itidem
vt in priore illo clausus, quo quidem et hoc virile cranium esse
docemur, siquidem pueris istius Australiae regionis quando adole-
verunt, antequam armis vti ipsis conceditur, dens ille singularibus
sub ceremoniis et mimicis ludis euellitur, nuper a cl. Collins
curate descriptis et iconibus illustratis^c).

Idem et egregio suo operi imaginem barbari Nouo-Hollandi
ad viuum delineatam, inseruit, quae quidem cum vtroque quod
exhibuimus gentis istius cranio quam perfectissime congruit.

Figure 10. XL. Novo-Hollandi 2di.