LI. Veteris Graeci.

(– Tab. LI. –)

Praeter crania diversarum quae hodie orbem terraqueum inco-
lunt gentium, etiam antiquitatis populorum capita ossea ad illu-
strandas generis humani varietates nativas et quatenus vel saecu-
lorum decursu sensim degenerasse dicendae sint, sedulo colligere
studui, adeoque plura mumiarum Aegyptiacarum, tum veterum
Romanorum, Germanorum, Tschudarum etc. calvarias conquisivi;
earumque specimina inprimis memorabilia prioribus decadibus
exhibui.

Unice veteris Graeci cranio potiundi spem post multifaria
sed frustranea tentamina fere deposueram, cum haud ita pridem
inopinanti mihi contigerit esse tam felici ut Serenissimus
Princeps Bavariae Regni Heres, quem inter alumnos suos
habuisse gloriatur alma nostra Georgia Augusta, in itinere Italico
praeceptoris quondam sui in historia naturali memor, huic eius
desiderio penitus et plenissime satisfaceret. Cum enim pro singu-
lari studio quo priscae artis, inprimis Graecae operibus delecta-
tur, inter alia etiam in magna Graecia versatus Reverendissimi
Episcopi Nolani museum antiquarium invisens vasculorum
pictorum Graecanicorum, quae vulgo Etrusca vocantur, collectioni
iuncta videret aliquot crania veterum Hellenorum, cum reliquis
ossibus et figlinis istis admirandis in hypogeis antiquis^a) reperta
[Seite 6] et curiose asservata, uno eorum apprime formoso ab humanissimo
possessore donatus musei mei anthropologici insignem lacunam
ipso explere dignatus est.

Aevitatem equidem venerabilis capitis praeter cariem vetustatis
qua ossa passim exesa et asperata sunt, testantur praesertim nigrae
quasi holosericeae maculae quibus hinc illinc distinguitur et quae
tenerrimis plantulis pulverulentis, Bysso nempe antiquitatis ^b)
constare, microscopica indagatio monstrat.

Eximia vero pulchritudo huius cranii, cum icone quam
exhibemus accurata per se iam oculos artis peritos feriat, ver-
bosius eam persequi supervacuum videtur. Sufficiat ergo monuisse
inter CLXX. crania diversarum gentium, ad quem nempe nume-
rum collectio mea dum haec scribo increvit, praeter illud Geor-
gianae feminae^c) ne unum esse quod eximia forma calvariae sub-
globosae, frontis nobilissime fornicatae, maxillae superioris ossibus
sub narium apertura fere ad perpendiculum coadunatis, iugalibus
concinne et modice declivibus, verbo universa vultus venustissima
conformatione huic aequiparandum sit.

Si enim verum est ut est verissimum faciei varias formas
proxime a cranii quod ipsi pro fundamento est figuratione pen-
dere^d), haec de qua agimus calvaria adeo ut cum Nasone loquar

artificum laudatis proxima signis

apparebit harum rerum peritis, ut vel hocce insigni exemplo ea
ultro ad oculum comprobentur quae alias contra nuperorum quo-
rundam opinionem de vultus forma quam idealem vocant, et
linea faciali veterum Graecorum (– Griechisches Profil –) mo-
nui^e), quam nempe non ad ipsam naturae veritatem, sed ut
Quinctilianus ait, decore addito supra verum, effictam autu-
mant^f); cum potius si hoc de quo agitur cranium cum pulcher-
rimis humani capitis formis contuleris quae in artis priscae
Graecanicae omnis generis operibus perfectissimis supersunt, ea
utique symmetria et proportione perfecte cum hoc ipso conve-
nire, fateri oporteat.

LII. Mumiae Aegyptiacae Tertiae.

(– Tab. LII. –)

LIII. Indi Bengalensis.

(– Tab. LIII. –)

Cum in itinere Anglico versato musea Londinensia uberem
praeberent occasionem tam in Indicis variae aetatis artis operibus
quam in veteris Aegypti monumentis, utriusque terrae incola-
rum vultus gentilitios invicem comparandi, insignem quae passim
eos intercedit similitudinem admiratus, posthac ea ad illustrandas
veterum Aegyptiorum varias aborigines usus sum^g).

Ipsam vero eam analogiam ultro et luculenter probat biga
craniorum istarum gentium quae non obstante sive aevi quo vixe-
runt, sive terrarum quas incoluere distantia, ita ad amussim inter
se conveniunt ut in collectione mea vix ac ne vix quidem alias
duas dissitarum nationum calvarias sibi adeo persimiles videre
liceat^h).

Utrumque caput iuvenile est.

Altero, medicati nempe funeris Aegyptii, supellectilem meam
anthropologicam auxit cl. Gall qui id ipsum Vindobonae a
doctiss. Cripps collegii Iesu quod Cantabrigiae est sodali ex iti-
nere Aegyptio reduce accepisse me docuit; alterum Indi Bengalensis
debeo experientissimo Ottoni chirurgo urbico Dantiscano qui
illud ex India Cisgangetana reportaverat.

Conveniunt ut universo habitu ita praesertim fronte, facie
ad malas angustiore, nasi ossibus parum prominulis sed a glabella
leviter decurrentibus, et orbitis amplis.

In mumiae vero capitulo praeterea adhuc tria alia observanda:

Cavum nempe cranii omni bitumine vacuum, aeque ac in
mumia Cantabrigiensi a Con. Middleton descriptaⁱ⁾ et in ea
quae in museo Academiae Georgiae Augustae adservatur^k).

In vertice vero asphalti reliquiae quibus involucrorum Bys-
sinorum vestigia impressa supersunt, eodem modo quo oculatis-
simus medicus Arabs Abdollatipii Baghdadensis ea ante hos
sexcentos annos in mumia aliqua observasse memorat^l).

Demumque nares ut in tot aliis veteris Aegypti medicatis
funeribus ad educendum cerebrum sursum pertusae^m).

LIV. Samojedi.

(– Tab. LIV. –)

Debeo hocce cranium clarissimo Nudow, medico provinciali
in celebri Archangeli emporio. Gentis est magnam partem no-
madicae longe lateque per Sibiriae occidentalis plagas sparsae, et
hodieque Mongolici stemmatis habitum prae se ferentis. Adeo-
que et caput de quo agimus facie lata plana, naso depressiore,
verum et universa conformatione proxime abest ab aliis eiusdem
varietatis speciminibus; praesertim autem similis apparet Groen-
landorum calvariis quarum bigam Decade quarta exhibuimusⁿ⁾.
Convenit enim cum his praeter cetera ossium planorum tenuitate
et inde maxime pendente totius cranii insigni levitate, nasi ossi-
bus valde elongatis sed angustis, aliisque quae iconum compara-
tione per se patent.

Verum et ipsam hanc quae Samojedis cum Groenlandis in-
tercedit similitudinem iam ante bina fere secula ex autopsia no-
tavit oculatissimus et accuratissimus naturae observator, Adam.
Olearius ^o).

Cranio autem quod exhibemus respondet quoque in uni-
versum unanimis consensus auctorum autoptarum qui de nativo
habitu et charactere gentilitio istius gentis egerunt^p).

LV. Schitgagani.

(– Tab. LV. –)

In litore Americae Caurinae quae nempe Septentrionem in-
ter et occidentem ad maris pacifici partem borealem oblique ex-
currit inprimis memorabilis est sub 57mo latitudinis gradu, Sinus
Norfolkii pretiosae Lutrae marinae dives, cuius accolae se ipsos
Schitgaganos vocant, Russi Kaluschos. Curatissimam huius po-
puli, eiusque morum admodum singularium, notitiam debemus
viro mei amantissimo auditori quondam dilectissimo, iam Au-
gustissimi Russiae Imperatoris Consuli generali in Brasiliae regno,
perillustri de Langsdorff ^q), utpote qui Generosissimi de Kru-
senstern per maximam celebris sui peripli partem comes, postea
in istis Americae borealis occidentalibus oris per integrum fere
annum restitit et collectionem meam craniorum ipso hocce Schit-
gagani ditavit.

Adeo vero memorabilis haec calvaria facie depressa et ma-
larum ossibus late extantibus et quasi alatis insignitur ut tan-
quam pro specimine ideali Mongolicae ut vocatur, in genere hu-
mano varietatis, haberi possit^r).

LVI. Mulattae.

(– Tab. LVI. –)

Acceptum refero egregium et memorabile hocce cranium viro
cl. Fr. Beneker M. Doctori et chirurgo primario Regii Belgarum
exercitus, qui integro capite Mulattae in nosocomio militari re-
center defuncti me donavit. Viri iuvenis est in colonia Guaya-
nensi Demerari nati matre aethiopissa, patre vero Batavo Haar-
lemensi.

Cranii forma in universum spectata proxime abest ab ea
quam Batavorum, Germanorum, aliarumque Caucasii stemmatis
gentium capita ossea prae se ferunt, contra vero si forte a maxilla-
ribus ossibus paullo porrectioribus discesseris, vix ullum eorum
characterem in eo invenies quibus alioquin aethiopum calvariae
distinguuntur. Omnia heic quam in Nigritarum craniis latiora;
imprimis calvariae proprie sic dictae ossa, frons spatiosa, tempora-
lium ossium squamae tumidae, bregmata vero amplissima, protu-
berantia.

Novo adeo exemplo characteris paterni, a curatis naturae
indagatoribus tam in ipso genere humano^s), quam in progenie
aliorum animantium mammalium domesticorum^t) observati, quo
quidem constat, in prole a diversi stemmatis parentibus nata,
capitis formam maxime a patre genitore impertiri.

LVII. Feminae Coroatae.

(– Tab. LVII. –)

Vir Generossimus W. C. de Eschwege Hassus, Regi Lusita-
niae et Brasiliae Praefectus locumtenens architecturae militaris et
Director generalis aurifodinarum Capitaniae quae Minas geraes
audit, rara opportunitate usus qua per plures annos eam Ameri-
cae Lusitanicae partem incoluit, non subterraneos tantum ditissimi
istius regni thesauros sed et alia quae naturalem eius historiam
attinent aeque ac barbarorum indigenorum naturam et mores
indagandi.

In egregio diario Brasiliensi^u) cuius hactenus bini fasciculi
prodierunt praeter tot alia memorabilia Coroatorum ^x), stemmatis
Indorum barbarorum, hucusque parum noti, habitum et vitae
genus describit, simulque etiam ipsum de quo agimus cranium
memorat, quo vir egregius meique amantissimus et auditor quon-
dam perassiduus collectionem meam auxit.

Caput est osseum feminae 20 circ. annorum, cuius cadaver
pro more istius gentis amphora figlina conditum et in tugurio
quod tum a familia superstite deseritur, sepultum fuerat.

In universum quidem satis simile est cranio Brasilianae mu-
lieris ex gubernio Para quod superiore decade (– Tab. XLVII. –)
exhibuimus; differt tamen ab eo facie angustiore et magis elon-
[Seite 14] gata imprimis autem maxillae superioris ossibus sub narium aper-
tura in prominentiorem cristam coadunatis, quod quidem magni
nominis apud Londinenses pictor, Benj. West ad characteres
principes physiognomiae gentilitiae Iudaeorum refert^y), quocum
ea bene congruunt quae perill. de Eschwege postea in opere
laudato de vultu Coroatorum memorat^x), quem iudaico adeo
similem dicit, ut facies inter eos occurrant, maxime genuinis Israe-
litarum vultibus plane aequiparandae.

LVIII. Botocudi.

ANTHROPOPHAGI BRASILIENSIS.

(– Tab. LVIII. –)

Unico hactenus exemplo Principem Germanicum Serenis-
simum nempe Maximilianum Neovidensem, nuper vidimus
historiae naturalis studio, cui et in alma nostra litterarum uni-
versitate perassidue incubuerat, remotissimas novi orbis plagas
adeuntem, et inter ipsos barbaros Indos diu versantem ut ditis-
simam rerum naturalium copiam, et quod maius est, uberem de
ipsis observationum messem, istinc reportaret.

Inter multifarias accessiones quibus doctissimus Princeps mu-
seum meum, ipsi dum scholas nostras frequentabat probe notum,
auxit, maxime memorabile et gratissimum refero cranium Boto-
cudi ^a) populi ex Tapuiarum gente vere anthropophagi, cuius
uberiorem notitiam in itineris descriptione a Serenissimo auctore
propediem edenda, avidi exspectamus^b).

Viri est 25 circa annorum qui hostilitate qua antea cum po-
pularibus suis in vicinas Lusitanorum stationes irruerat, demum
composita, ab eo inde tempore ipsum horum praesidium ad Fluv.
dulcem (Rio doce) subinde frequentavit, ibique haud ita pridem
morbo occubuit.

Cranium ipsum magnum, ex ossium textura densa et dura^c)
calvariaeque crassitie valde ponderosum, in universum autem
dummodo a mandibula inferiore et ab orbitarum figura et inter-
vallo, spina nasali porrecta aliisque quae homini propria sunt,
momentis discesseris, toto habitu propius ad eam Simiae satyri
accedens^d), quam ullum aliud barbari stemmatis caput osseum in
collectione mea visendum, etsi in aethiopum uno alterove maxilla
superior magis antrorsum promineat, a quibus ceteroquin praeter
alia iugalibus ossibus latioribus et bregmatibus extrorsum utrin-
que tumescentibus differt.

Inprimis vero memorandus venit scrobiculus quasi digito
cerae impressus quo post casum dentium primorum alveoli eorum
compressi, imo magnam partem plane absorbti sunt; id quod, ut
Princeps me docuit omnibus in universum Botocudis adolescenti-
bus ex perenni gestamine disci istius lignei, de quo modo in nota
egimus, contingit, adeo ut vix unquam tricennarium inter eos
videas istis dentibus adhuc instructum.

LIX. Puellae Macassarensis.

(– Tab. LIX. –)

Etsi per se iam rara sit occasio ex adeo remotissimis Indiis
orientalibus crania indigenorum acquirendi, longe vero difficilli-
mum est, in tanta gentium varietate ex quibus mancipia, prae-
sertim in Batavorum coloniis conquiruntur, ut de genuina origine
eiusmodi capitum osseorum citra omnem dubitationis aleam cer-
tus fieri possis. Ideoque inter maxime memorabilia musei mei
anthropologici refero collectionem craniorum malaicae praesertim
generis humani varietatis, quam, ut iam Decade quinta (– ad
tab. XLV. –) memini, carus quondam auditor, doctiss. Jassoy
Bataviae urbis physicus et in nosocomio medicus primarius mei
caussa paravit, subiuncta cuivis capiti nitide purgato uberiore
ex actis forensibus et diariis medicis excerpta notitia de origine
et vitae genere defunctorum de quibus sumta erant.

Bina eorum heic exhibere liceat eaque feminea, Macassariense
alterum, alterum Baliense.

Illud virginis 22 annorum in Provincia Mandhaar submer-
sione interfectae, perquam venustae tam statura quam vultu.

Calvaria eleganter subglobosa, frons convexa, glabella plana,
lata; nasi ossa depressa, facies panda^e), maxillae superioris
[Seite 18] limbus anterior prominulus; inferior mandibula angustior; dentes
pigmento masticatorio Indiae orientalis gentibus indigenis usita-
tissimo denigrati^f).

LX. Puellae Baliensis.

(– Tab. LX. –)

Iavae orientali orae vicina adiacet parva insula Bali ^g) ex
qua (ut ex tot aliis archipelagi orientalis insulis) numerosa man-
cipia in Batavorum colonias importantur^h). Erat in his puella
18 annorum cuius cranium exhibemus quae in Bataviae nosoco-
mio autochira obiit.

Convenit hoc ipsum totali habitu cum Macassariae quod
modo diximus, capite; calvaria, fronte, maxillae superioris ossibus
antrorsum porrectis etc. inprimis vero glabellae et nasi ossei
eidem subiecti planitie et latitudine.

Differt vero, praeter alias minoris momenti, osseae compa-
gis partes, praesertim mandibulae inferioris arcu obtusiore, latiore.

Dentium autem coronae ut in antecente aliisque quae pri-
dem exhibuimus malaicae varietatis craniis crusta fusca, bete-
linae quam perpetuo mandunt compositionis, obductae.